ÇOCUKLARI TANIMA VE DEĞERLENDİRME - Deneme Sınavı - 28

Çocukların özellikle okuma yazma bilemeyenlerin gelişimizi izlemede kullanılabilecek birçok yöntem vardır. Ancak çocuklar okuma yazma bilmedikleri için onların gelişimi izlemenin ve kayıt etmenin en yolu gözlemdir.

Anekdot kaydı tutulurken gözlenen davranış olduğu gibi betimlenmelidir. Yargı, görüş ve yorumlar anekdot formunun “notlar ve yorumlar” başlığına yazılabilir.

Sistematik gözlemi anekdottan ayıran en önemli özellik sistematik gözlemin önceden planlanmış ve sistematik olmasıdır.

Burada çelme takma (öncül), düşme (davranış) ve ağlama (ardıl) biçiminde devam eden bir süreç vardır. Bunun için yapılacak olaya dayalı örneklem yoluyla yapılacak gözlemde önce öncül davranış olan çelme takma, sonra düşme ve en sonunda da ağlama davranışı kayıt altına alınmalıdır.

Denetim listeleri önceden belirlenmiş beceri ve yeterliklere sahip olunup olunmadığını belirlemek için kullanılan araçlardır.

Kontrol listelerinin sınırlıklarından biri çocukların neleri yapabildiklerine değil, neleri yapamadıklarına odaklanmaya yol açabilir.

Derecelendirme ölçütlerinde kullanılan derecelendirme ifadeleri sıklık, ifadeye katılma ve nitelik ifadeleri biçiminde yer verilebilmektedir. Sıklık ifadeleri; hiçbir zaman, nadiren, bazen, sıklıkla ve her zaman olarak kullanılır. İfadeye katılma için, kesinlikle katılmıyorum, katılmıyorum, kararsızım, katılıyorum ve kesinlikle katılıyorum ifadeleri kullanılabilir.

Yukarıda özellikleri verilen değerlendirme aracı rubriktir. Okulöncesinde özellikle öğrenci ürünlerini ve performanslarını değerlendirmede sıklıkla kullanılır

Kitap okuyan çocukların okumayı nasıl algıladığı konusunda araştırma yapmak derin bir bakış açısını ortaya koymayı gerektirir. Bu da nitel görüşmelerle sağlanabilir. Çocukların kitap okuma sıklığı, süresi, okuduğu kitap türü ve daha çok hangi kitabı okuduğu gibi konular ise nicel araştırmalarla ortaya konulabilir.

Çocuk gelişimi_ araştırmalarında genellikle bireysel görüşmeler gerçekleştirilmektedir. Bu tür görüşme biçiminde kişiye özel veriler daha kolay elde edilebilmekte ve bu verilere ilişkin uygun çözüm önerileri geliştirilmektedir.

Yarı-yapılandırılmış görüşmelerde görüşmeye rehberlik eden bir soru listesi hazırlanır. Ortalama yarı-yapılandırılmış görüşmelerin süresi 60 ila 90 dakika arasında değişir. Yine açık uçlu sorular tercih edilir ve bu sorularla görüşme yapılan kişilerin karmaşık tutumları sınıflandırılabilir.

Yarı-yapılandırılmış görüşmenin informal, esnek ve denetimi zor vb. özellikleri vardır. Yarı-yapılandırılmış görüşme, yarı-formal, ek sorular sorulabilir ve denetimi kolay/zor olabilir vb. özellikleri içerir.  Yapılandırılmış görüşme ise, formal, katı ve denetimi kolay olabilir. Bu durumda yapılandırılmış görüşmeler informal değil formaldir.

Çocukların düşünceleri, bilişsel, dilsel ve duygusal gelişimlerine bağlıdır. Bundan dolayı görüşmeci çocuklarla görüşme yaparken onların bilişsel, dilsel, duygusal ve psikososyal gelişimleri dikkate alınarak sorular hazırlamalıdır.

Odak grup görüşmesinin en önemli üstünlüklerinden biri tartışılan konu hakkında görüşme sürecinde meydana gelen etkileşimden dolayı çok sayıda görüşün ortaya çıkmasıdır. Sürenin kısıtlı olması, görüşme yapanın deneyimli olmaması, özel konuların konuşulmaması ve görüşmeyi yönetenin konuşulanlar hakkında yorum yapmaması ise odak grup görüşmelerinin sınırlıklarından bazılarıdır.

Nitel araştırmalarda doğrulama işleminin karşılığı nicel araştırmalardaki_ geçerlik, güvenirlik ve genelleyebilme kavramlarıyla açıklanabilir.

Bazı durumlarda katılımcılar öyle düşünmeseler bile görüşmeciyi memnun edecek ya da etik olarak doğru olan şeyler söyleme eğiliminde olabilirler. Örneğin çocuklar, diş fırçalama alışkanlığıyla ilgili bir soruya, gerçekte öyle olmasa da, görüşmecinin kendisi_ hakkında kötü bir yargıya sahip olmaması için günde iki kere dişlerini fırçaladığını belirtebilirler.

Açık uçlu sorular konuşmayı özendirici sorulardır. Açımlayıcı sorular ayrıntıları araştırır. Doğrudan sorular, bilgi edinmek amaçlı sorulardır ve  yanıtları kısa ve kısıtlı olabilir. Yönlendirici sorular, bilgiyi doğrulatmak ve ikna etmek amaçlı sorulardır. Varsayımlı sorular, varsayımın doğruluğunu onaylatmak ve bununla ilgili bir konuda bilgi toplamak amacıyla sorulan soru türüdür.

Katılımcıların isimleri araştırma raporunda yer almamalıdır. Eğer alacaksa gerçek isimler kodlanmalıdır.

Değerlendirme karar verme, yargıda bulunma, bir hüküm verme sürecidir. Değerlendirme, yapılan ölçme sonucunda elde edilen sonuçların bir ölçütle karşılaştırılarak elde edilen ölçümün değeri hakkında karar verme işlemidir.

Tüm bunları dikkate alarak, titizlikle yürütülen tanıma ve değerlendirme çalışmalarında bile çocuğu eksiksiz, kusursuz ve her yönüyle tanımak mümkün değildir. Çünkü insanın çok yönlü ve karmaşık bir yapısı vardır. Bu nedenle onun kişiliği ile ilgili kesin yargılara varmak ve bunların değişmeyeceğini düşünmek hatadır.