ÇOCUKLARI TANIMA VE DEĞERLENDİRME - Deneme Sınavı - 21

Sorunun doğru cevabı E şıkkıdır.

Görüşmeci çocuklarla görüşme yaparken onların bilişsel, dilsel, duygusal ve psikososyal gelişimleri dikkate alınarak sorular hazırlamalıdır

Odak grup görüşmeleri adını belirli bir konuya odaklanmış olmasından almaktadır. Araştırmacılar önceden belirlenmiş konu çerçevesinde, bir araya getirilen gruba yarı-yapılandırılmış sorular sorarak karşılıklı etkileşime
girebilecekleri bir ortam hazırlarlar

Odak grup toplantı yöneticisi tartışılan konu üzerinde yorum yapmaktan kaçınması gerekir

Doğrudan: Verilecek yanıtı etkilemeden bilgi toplayan ve genellikle kısa yanıtlar alınan sorular. Örneğin, “Oyun oynamayı sever misiniz?”
Bilgi edinmek. Yanıtlar kısa olacağı için kısıtlı olabilir.

Yönsüz: Katılımcının o ana kadar söylediklerini özetlemesini ya da derlemesini isteyen yansız sorular. Örneğin,“Yani tam olarak ne demek istiyorsunuz?”
Özetleme, açıklama, bir sonraki konuya geçme.

Yarı yapılandırılmış görüşme insanları anlamak için gerçekleştirilen en güçlü görüşme yöntemlerinden biridir. Görüşmenin amacına göre değişmekle birlikte genellikle 60 ila 90 dakika arasında sürer. Bu türdeki görüşmelerde, sürece rehberlik edecek bir liste hazırlanır ve bu listede incelenecek konu başlıkları ya da kavramlar yer alır. Yarı yapılandırılmış görüşmenin amacı (1) genel kavram ve düşüncelerin anlamını açıklığa kavuşturmak; (2) bir görüşe sahip olmaya ya da bir davranışı sergilemeye neden olan ögeleri belirlemek; (3) karmaşık tutumları sınıflandırmak ve (4) insanları belli bir davranışa sevk eden güdüleyici unsurları açıklamaktır. Doğru cevap E'dir.

Görüşmeler, araştırmacılara ilgili veriyi elde etme yolunda çok fazla esneklik sağlamaktadır. Yukarıda verilen denetim listesiyle beraber araştırmacılar görüşme süreçlerini planlayabilir ve bu sayede etkili ve verimli bir görüşme gerçekleştirebilirler. Araştırmacılar görüşme sürecinin tamamını gözden geçirerek detaylı plan yapabilirler. Herhangi bir görüşme türünde, görüşmecilerin izlemesi gereken adımlar aşağıda sıralanmaktadır:

Görüşme yönteminin sınırlılıkları:

Araştırmacı, katılımcıyı konuşmaya özendirmeye çalışmaktadır. Kullandığı soru türü olan açık uçlu sorular, katılımcıyı bir konuda dilediği yönde ve uzunlukta konuşmaya özendirmektedir. Doğru cevap C'dir.

Varsayımın doğruluğunu onaylatmak ve bununla ilgili bilgi toplamaya çalışan araştırmacı varsayımlı soru türünü kullanmıştır. Araştırmacı tarafından katılımcının oyunu sevdiği varsayımıyla bu sevginin derecesi sorulmaktadır. Doğru ceevap E'dir.

Genel olarak görüşme yaparken izlenmesi gereken ilkeler aşağıda sıralanmıştır:

Bu tür görüşmeleri yönetmek zordur. Ayrıca bu görüşme türünün önemli bir sınırlılığı, elde edilen verilerin genelleştirilememesidir. Odak grup görüşmelerine davet edilen katılımcıların sayıları, daha önce de belirtildiği gibi, genellikle 4 ile 6 arasındadır. Böylesi küçük bir grubun çocuk gelişimi araştırmalarında tüm çocukları veya aileleri (araştırma evrenini) temsil etme yeterliği yoktur. Odak grup görüşmelerinin bir diğer sınırlılığı da başarının toplantı yöneticisinin bilgi, deneyim ve becerilerine bağlı olmasıdır. Grubun tamamının etkin katılımını sağlamak, çatışmaları engellemek, konudan sapmayı önlemek ve herkesin kendini rahat hissettiği bir tartışma ortamı yaratmak oldukça beceri gerektiren bir iştir. Bu tür grup görüşmelerinde bazı katılımcılar baskın olabilir ve sürekli konuşmak ister. Bazı katılımcılar da kendilerine söz verilmedikçe konuşma eğiliminde olmayabilir. Gruptaki bireyleri kısa zamanda tanıyarak herkesin tüm konularda görüşlerini ve deneyimlerini paylaşmalarını sağlamak gerekir. Etkili bir toplantı yöneticisinin kullanabileceği pek çok farklı yöntem olabilir. Giyilen kıyafetlerden soruların soruluş biçimine varana kadar çeşitli iletişim unsurlarının nasıl kullanıldığı toplantı yöneticisinin grup tarafından algılanışını etkileyecektir. Örneğin, pahalı olduğu belli olan kıyafetler seçmek bazı katılımcıların rahatsız olmasına neden olabilir. Toplantı yöneticisi, katılımcı grubun ve konuların özelliklerine göre uygun iletişim becerilerini kullanarak sadece tartışmaları desteklemeli ve grup üyelerini tartışmaya katılmaları için teşvik etmelidir. Toplantı yöneticisinin tartışılan konu üzerinde yorum yapmaktan kaçınması gerekir. Odak grup görüşmelerinde sıklıkla karşılaşılan bir sınırlılık bazı özel, tartışmaya açık ve kişisel konuların konuşulmasında yaşanmaktadır. Grup görüşmelerinde, para ve sağlık konuları gibi kişisel konular üzerinde görüş toplamak mümkün olmayabilir. Böyle konular için bire bir görüşme yöntemi daha etkili olacaktır. Kaplowitz (2000) tarafından gerçekleştirilen bir araştırmada kişisel konuların açıklanması için odak gruplarla bire bir görüşme yönteminin karşılaştırılması yapılmıştır. Araştırma sonuçları, kişisel görüşlerin bire bir görüşmelerde açıklanabilme olasılığının odak grup görüşmelerinde açıklanabilme olasılığından 18 kat daha fazla olduğunu göstermiştir. Yani, insanlar kişisel konularda görüş bildirmek içim bire bir görüşme yöntemini tercih etmiştir. Doğru cevap E'dir.

Görüşme, en genel hâliyle başka insanları anlama işi olarak tanımlanabilir. Başka bir ifadeyle, bilgiye gereksinim duyulan bir konuda, bilgi toplamaya çalışan bir araştırmacı ile görüşleri olan kişi arasındaki söyleşi ya da sohbettir. İşte böyle doğrudan gözlenemeyen konularda veri toplayabilmek için kaynak kişilere sorular sorarak görüşmeler yapılabilir. Görüşmeyle karşıdaki kişinin bakış açısı ve davranışlarını yönlendiren tutum ve duygular ortaya çıkartılabilir. Bunun için görüşmecinin ilgili bağlam içerisinde ne tür bir görüşme yöntemi kullanacağını da iyi bilmesi gerekir. Araştırmacılar çocuklar, aileler veya eğitimcilerle konuşarak bir anket aracılığıyla ulaşacaklarından çok daha ayrıntılı ve anlamlı verilere ulaşabilirler. Farklı türde ve nitelikte veri sağlaması açısından görüşme, araştırmacılar için oldukça kullanışlı ve faydalı bir veri toplama aracıdır. Çünkü görüşme yalnızca iyi tasarlanmış bir araştırma ortamında yapılmayı gerektirmez. Bir parkta, evde, okul kantininde, oturma odasında ya da lokantada da gerçekleştirilebilir. Ancak, görüşmeyle elde edilen verilerin niteliği büyük oranda görüşmeyi gerçekleştiren kişinin (görüşmeci) yeterlikleri ve görüşme becerilerine bağlıdır. Etkili bir görüşmeci, görüşülen kişiden elde ettiği yanıtlar yeterince açıklayıcı değilse öğrenmek istediği bilgiyi nasıl bir yaklaşımla elde edebileceğini bilir. Doğru cevap E'dir.

Yapılandırılmış görüşmelerde, görüşmeci önceden belirlenmiş bir senaryoyu takip eder. Sorulacak sorular önceden açık bir şekilde yazılmıştır ve hangi sırayla sorulacağı da belirlenmiştir. Araştırmacının yapması gereken tek şey bu sırayı izlemektir. Diğer görüşme türleriyle karşılaştırıldığında, görüşmecinin sahip olması ve kullanması gereken yeterlikler daha azdır. Dolayısıyla birden fazla görüşmeci kullanılması gereken durumlar için ideal bir yöntemdir. Bazı durumlarda da aynı katılımcılarla belirli bir zaman aralığından sonra tekrar görüşmek ve veri toplamak gerekebilir. Örneğin okul ortamında yeni bir uygulamaya geçilmeden önce bu uygulamaya ilişkin çocuk ve/veya veli görüşleri toplanabilir ve bu kişilerin uygulama gerçekleştirildikten bir ay sonra ve bir yıl sonraki görüşleri karşılaştırılabilir. Bunun gibi bir araştırmada çocuk ve/veya velilere tamamen birbirinin aynı soruları, aynı sırada ve aynı detayla yöneltmek verilerin daha sağlıklı karşılaştırılmasına yardımcı olmasını sağlar. Sistematik olarak toplanan verilerin analizi de daha kolay yapılabilir. Her görüşme türünde olduğu gibi yapılandırılmış görüşmelerin de bazı sınırlılıkları vardır. En önemli sınırlılık görüşmecinin çok az bir esnekliğe sahip olmasıdır. Kaynak kişiyle yapılan görüşme sırasında ortaya çıkabilecek bireysel farklılıkların üzerine giderek o an gelişen ve ileride önemli olabileceği düşünülen bir konunun incelenmesine izin verilmez. Görüşmeci kendisine önceden verilen soruları sorar ve bunların dışına çıkmaz. Doğru cevap E'dir.

Çocuklarla yapılacak görüşme onların yaşıyla doğrudan ilişkilidir. Örneğin, bilişsel gelişimleri göz önünde bulundurulduğunda 0-2 yaş arasındaki bebekler/çocuklarla görüşme yapılamayacağından bu yaş aralığındakiler iki şekilde değerlendirilebilir. Birincisi çocuklar doğrudan gözlemlenebilir. Gözlem sürecinde çocuğun oyun oynaması, annebaba ilişkisi, yabancı birine karşı tepkisi ve göz teması kurup kurmadığı gözlenir. Görüşmeci bu süreçte çocuğun ortamdaki etkisini, çocuğun huzursuz, ilgisiz veya duygusuz olup olmadığını, ailesiyle rahat ve mutlu olup olmadığını değerlendirebilir. İkinci olarak araştırmacı, aile ile çocuk arasındaki etkileşimi değerlendirilebilir. Bu durumda ailenin çocuklarına karşı sakin, nazik, rahat ve kendilerini anne-baba rolünde güvenli hissedip hissetmedikleri değerlendirilebilir. Bunu değerlendirirken görüşmeci belli taktikler veya stratejiler kullanabilir. Yaş artıkça görüşmede kullanılacak teknikler de değişmektedir. Yaş aralığı 6-9 arasında olan çocuklar yukarıda verilen tekniklere görüşmelerde daha etkili tepki verebilirler. Bu yaş grubunda görüşmelerde çocuğun günlük aktiviteleri hakkında sorular sorulması birçok açıdan görüşmeciye bilgi verebilir. Bunun yanı sıra görüşmeciler, görüşme sırasında çocukların soru sormalarını teşvik etmelidir. Ancak çocuklarla görüşme yaparken mutlaka görüşmenin ne amaçla yapıldığı çocuğun yaş seviyesine uygun olacak şekilde anlatılmalıdır. Doğru cevap D'dir.

Bireyler arasındaki farklılıkları ortaya çıkarmak ve her çocuğun bu farklılıkları oluşturan özellikleri yönünden sürekli ve bütün hâlinde gelişmesine yardım etmek, bireyi tanımanın en temel amacıdır.

Bireyin tanınması gereken özellikleri üç ana başlıkta toplanmaktadır. Bunlar; bireyin fiziksel ve biyolojik özellikleri, davranışsal özellikleri ve sosyo-kültürel ve ekonomik koşullarıdır

Çocuklarla ilgili veri toplamak amacıyla yapılan gözlem ve değerlendirmelerin güncel, doğru ve tutarlı olması gerekir.

Standart testler maksimum performans (yetenek, başarı testleri), tipik davranış testleri (ilgi envanterleri, kişilik testleri, tutum ölçekleri) olarak iki gruba ayrılır. Standart testlerde testin içeriği, madde veya soru sayısı, testin açıklaması ve testi cevaplaması için verilen süre, testin uygulanması, puanlanması ve değerlendirilmesi testi alan her birey için aynıdır, standarttır