ÇOCUK VE OYUN

Pestalozzi gibi Rousseau’nun görüşlerinden etkilenen bir başka eğitimci ise Almanya’da ilk anaokulunun kurucusu olan ve erken çocukluk eğitiminde anaokullarının babası olarak görülen Friedrich Froebel’dir

Çocukların dış mekânda olmaya doğal bir istekleri vardır. Bu doğal motivasyon ise, etkili öğrenmenin anahtarı niteliğindedir. Dış mekânın diğer bir avantajı ise, sınıf ortamına kıyasla daha geniş bir alana sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Bu geniş alan, çocuklara ciddi bir hareket özgürlüğü sağlamaktadır.  Dış mekânın bir diğer avantajı ise durağanlıktan uzak, sürekli değişime açık bir yapıya
sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Dış mekân oyunlarının sağlıklı büyüme ve gelişim için önem arz etmesinin bir başka
nedeni ise, dışarıda geçirilen sürenin çocukların D vitamini sentezlemesi için önemli bir araç niteliğinde olmasıdır.

Zeminde Çeşitlilik: Dış mekânın farklı yüzeyler içermesi sadece güvenlik açısından değil aynı zamanda dış mekânın farklı oyun türlerine yer vermesi açısından da önemlidir.

Okul dış mekânı için en uygun alandan bahsedilirken bir çocuk için en az 75 metrekarelik bir alanın olması gerektiği vurgulanmaktadır.

Johnson, Christie ve Wardle (2005)’ın tanımladığı modelde en üst ve en altta yer alan ve oyunu olumsuz yönde etkileyen öğretmen rolleri katılmayan (uninvolved), yöneten (director) ve yeniden yönlendiren (redirector) olarak tanımlanmıştır.

Bu yaklaşımın ortaya çıkmasında İsveç’te bulunan ve kâr amacı gütmeyen bir organizasyon olan Friiluftsframjandet isimli bir kuruluşun rolü ve katkısı büyüktür. Çocukların sokak ya da oyun parkı gibi alanlar yerine orman, su kenarları ve tepelerden oluşan eğimli alanlarda oynaması gerektiğine inanan Frohm, düşüncelerini hayata geçirebilmek için “Skogsmulle” karakterini ortaya koymuştur. Eğitim öğretim yılının % 80’inin dışarıda geçirildiği bu okullarda okul bahçesi gelişim ve öğrenmenin gerçekleştiği tek alan değildir.

Çocukların dışarıda geçirdiği zamanın giderek azalması, doğa ile etkileşiminin çok sınırlı hâle gelmesi ve dolayısıyla günün çoğunu 
binaların içinde geçirmelerine ilişkin çeşitli nedenler öne sürülmektedir. Yapılan çalışmalar doğrultusunda ileri sürülen nedenlerin başında ise evde teknoloji kullanımının artması, şehirleşme ve bu şehirleşmeye bağlı olarak ailelerin güvenlik kaygıları gelmektedir. Ayrıca
ebeveynlerin iş yaşamında daha çok yer almaya başlaması da çocukların dışarıda geçirdiği sürenin azalmasına neden olmuştur.

Pestalozzi gibi Rousseau’nun görüşlerinden etkilenen bir başka eğitimci ise Almanya’da ilk anaokulunun kurucusu olan ve erken çocukluk eğitiminde anaokullarının babası olarak görülen Friedrich Froebel’dir.

Froebel ya da McMillan gibi doğal materyallerin eğitici materyaller olarak kullanılabileceğine inanmasa da, Montessori, bahçenin içeriden dışarıya doğrudan erişilebilir (open access) olması gerektiğini öne süren ilk kişidir.

Rousseau’nun görüşlerinden etkilenen bir başka eğitimci ise Almanya’da ilk anaokulunun kurucusu olan ve erken çocukluk eğitiminde anaokullarının babası olarak görülen Friedrich Froebel’dir. Froebel’in eğitimsel uygulamalarında Rousseau’nun görüşleri kadar kendi çocukluk deneyimlerinin yansımaları da görülür.

Dış mekân oyunları akademik temelli bazı becerilerin yanı sıra sosyal becerilerin kazanmasında da önemli bir araçtır, ayrıca dışarıda geçirilen süre çocukların D vitamini sentezlemesi için önemli bir araç niteliğindedir. Dış mekân oyunlarının, çocukların genel sağlığı, bütünsel gelişimi ve öğrenmesine olan olumlu etkisinin yanı sıra çocukta risk alma ve kendine güven geliştirmede önemli bir araç niteliğinde olduğu ileri sürülmektedir. Dış mekan oyunları dikkat süresini ve yaratıcılığı olumlu yönde etkilediği gibi açık havada oyun oynayan çocukların daha az enfeksiyon ve alerjik reaksiyon gösterdikleri de bilinmektedir.

Dış mekânın iç mekâna kıyasla sahip olduğu avantajlar:

Dış mekânın farklı yüzeyler içermesi sadece güvenlik açısından değil aynı zamanda dış mekânın farklı oyun türlerine yer vermesi açısından da önemlidir. Örneğin, sert bir zeminde çocuklar bisiklete binme, araba sürme gibi oyunlar oynayabilirken, çim bir zeminde rahatlıkla koşma, zıplama, emekleme ya da yerde yuvarlanma gibi hareketleri içeren oyunları oynayabilir, aynı zamanda kum bir zemin de pek çok yaratıcı oyuna ev sahipliği yapabilir.

Yapı-inşa oyunları, örneğin bloklardan kule yapmak gibi, çocuğun istediği materyalleri kullanarak sonuçta bir ürün ortaya çıkardığı oyun etkinlikleridir.

İdeal bir dış mekânın bileşenleri:

Çocukların dışarıda geçirdiği zamanın giderek azalması, doğa ile etkileşiminin çok sınırlı hâle gelmesi ve dolayısıyla günün çoğunu binaların içinde geçirmelerine ilişkin çeşitli nedenler öne sürülmektedir. Yapılan çalışmalar doğrultusunda ileri sürülen nedenlerin başında ise evde teknoloji kullanımının artması, şehirleşme ve bu şehirleşmeye bağlı olarak ailelerin güvenlik kaygıları gelmektedir.

Dış mekânda öğretmenin üç temel sorumluluğu vardır. Bu sorumlulukların ilki yaratıcı oyunu destekleyen uyarıcı bir çevre hazırlamak, ikincisi çocuklarla etkileşimde bulunarak oyunun niteliğini arttırmak ve üçüncüsü ise çocukların güvenli ve uygun bir şekilde oynadıklarından emin olmaktır.

Dolaylı koordinasyon, öğretmenin başlatmayı hedeflediği oyun ya da etkinlik çerçevesi doğrultusunda dış mekânda belirlediği bir alanı önceden tarayıp inceleyip etkinliği ya da oyunu başlatacak şekilde yeniden düzenlemesini ve seçilen temaya uygun rollerin paylaşılmasına yardım etmesini gerektirir.

Çocukların sokak ya da oyun parkı gibi alanlar yerine orman, su kenarları ve tepelerden oluşan eğimli alanlarda oynaması gerektiğine inanan Frohm, düşüncelerini hayata geçirebilmek için “Skogsmulle” karakterini ortaya koymuştur. 5-6 yaş gurubu çocuklara yönelik yarattığı bu hayalî karakterin ismi olan “Skogsmulle” yine doğayı temsil etmektedir. İsveçce’de “Skogs” ağaçlık alan, “mulle” ise yeryüzü anlamına gelmektedir.

Pestalozzi gibi Rousseau’nun görüşlerinden etkilenen bir başka eğitimci ise Almanya’da ilk anaokulunun kurucusu olan ve erken çocukluk eğitiminde anaokullarının babası olarak görülen Friedrich Froebel’dir. Froebel’in eğitimsel uygulamalarında Rousseau’nun görüşleri kadar kendi çocukluk deneyimlerinin yansımaları da görülür. Çocukluğunda zamanının çoğunu dışarıda ve doğada keşif yaparak geçiren Froebel, kendi kurduğu anaokulunda da çocuklara hem içerde hem dışarıda oyun oynayarak ve keşfederek geçirecekleri olanaklar tanımıştır. Bu doğrultuda, çocuğun doğayla uyum ve etkileşimini desteklemek amacıyla her çocuğa kendi bitkilerini yetiştirip gelişimini gözlemleyebileceği küçük bir bahçe alanı vermiştir. Bunların yanı sıra, çocukların ve öğretmenlerin doğayı keşfedebileceği alanlara sık sık yürüyüşler düzenlenmesini teşvik etmiştir (Garrick, 2009;Tovey, 2007)