ÇOCUK VE OYUN

Rousseau oyunun bir yol, eğitimde bir araç olarak kullanılması gerektiği fikrini ortaya atan ilk düşünür olmuştur. Doğru cevap D'dir.

Froebel oyunun önemini vurgulamış ve fikirleriyle günümüz erken çocukluk eğitimini etkilemiş olan en önemli eğitimcilerden biridir. Kinder-garten yani çocuk bahçesi, günümüzdeki kullanımı ile anaokulu fikrini geliştirmiş ve yaygınlaşmasını sağlamıştır. Doğru cevap A'dır.

Öğretmen rehberlikli oyun esnasında  öğretmenler kısa bir süre oyuna girip bir rol alarak çocuklar ile oynarlar ya da matematik, fen, erken okuma yazma, sanat, müzik gibi etkinlikler uygularken oyunu eğitimde bir yöntem olarak kullanırlar. Yetişkinler öğretmen rehberlikli oyun yoluyla çocukların oyunlarına pedagojik olarak uygun şekillerde, oyuncu bir tavır ile oyunun yukarıda verdiğimiz temel özelliklerine ket vurmadan dahil olabilirler. Örneğin, oyun esnasında çocuğu rahatsız etmeyecek şekilde gözlem yapmak, çocuğun çaba göstermesine rağmen çözemediği durumlarda ona ipucu vermek ya da materyal sağlamak, oyunun akışına yön vermeden oyuna dahil olmak gibi. Doğru cevap D'dir.

Çocukların oyun oynama sıklıkları, ne tür oyunlar oynadıkları ve oyunlarının konusu, gelişim seviyelerine ve yaşadıkları toplumun sosyo-kültürel ve ekonomik koşullarına göre değişiklik gösterir. Doğru cevap A'dır.

Oyun sonuç değil süreç odaklıdır. Başka bir deyişle, oyun baştan hedeflenmiş sonuçlara ulaşmak ya da sonunda ortaya bir ürün çıkarmak amacı taşımaz. Doğru cevap B'dir.

Similansky’nin (1968) kavramsallaştırmasını takip ederek, oyunu dört farklı kategoride düşünebiliriz. Bunlar duyusal-motor oyun (top oynamak, zıplamak, koşmak gibi), sembolik oyun (-mış gibi durumu içeren sosyo-dramatik oyunlar), yapı oyunları (bloklar gibi materyaller eşliğinde oynanan oyunlar) ve kurallı oyunlardır (saklambaç, kart oyunları). Doğru cevap E'dir.

Oyunun özellikleri şu
şekilde sıralanabilir:
1. Oyun gönüllülük esasına dayalıdır. Bir eylemin oyun olarak tanımlanmasının en
temel unsurlarından biri çocukların gönüllü bir şekilde oyunda yer almalarıdır.
2. Oyun içten güdümlüdür. Oyunun başlangıç, süreç ve bitiş aşamalarında çocuk dıştan
değil daha çok içten bir motivasyon ile oyuna katılır ve oyunu sürdürür (Smith
ve Vollstedt, 1985).
3. Oyun keyifli bir eylemdir. İçerisinde risk alma, heyecan, tedirginlik gibi farklı duygu
durumları bulundurmasına rağmen temelde oynayan kişiye doyum hissi ve keyif
verir (Johnson, Christie, Wardle, 2005).
4. Oyun sonuç değil süreç odaklıdır. Oyun baştan hedeflenmiş sonuçlara ulaşmak ya
da sonunda ortaya bir ürün çıkarmak amacı taşımaz

Çocuklar özgür bir şekilde ve hayal güçlerini kullanarak
tek başlarına ya da arkadaşları ile birlikte oynarlar. Araştırmalar göstermektedir ki serbest
oyun, çocuklar aktif bir rol alıp kararlarını kendileri verdikleri için çocukların gelişimine
ve eğitimine en çok katkı sağlayan oyun türüdür (Van-Hoorn ve diğ. 2011)

Similansky’nin (1968) kavramsallaştırmasını takip
ederek, oyunu dört farklı kategoride düşünebiliriz. Bunlar duyusal-motor oyun (top oynamak,
zıplamak, koşmak gibi), sembolik oyun (-mış gibi durumu içeren sosyo-dramatik
oyunlar), yapı oyunları (bloklar gibi materyaller eşliğinde oynanan oyunlar) ve kurallı
oyunlardır (saklambaç, kart oyunları).

Sosyal konuşma
çocuğun doğduğu andan itibaren çevresi ile kurduğu sosyal ilişkiden doğan diyaloglara
işaret ederken, özel konuşma çocuğun sesli bir şekilde başkaları ile anlamlı bir diyalog
içerisinde olmadan kendi kendine konuşmasıdır. İçsel konuşma ise çocuğun sesli konuşmaktan
ziyade içinde sürdürdüğü ve düşünme sürecine eşlik eden konuşma türüdür

Kentleşmenin de etkisi ile çocuklar daha çok iç mekânlarda oyunlar oynamakta,
bu sebeple yoğun fiziksel aktivite gerektiren oyunlardan mahrum kalabilmektedirler.
Bu durum öncelikle çocukların sağlıklarını tehdit edebilmekte örneğin, çok küçük yaşlarda
dahi obezitenin görülme sıklığı artmaktadır

Aydınlanma döneminden itibaren ise çocukların varlığı yetişkinlerden bağımsız bireyler
olarak kabul edilmeye başlanmış ve çocukluğun sadece yetişkinliğe hazırlık dönemi
olarak değil kendi içerisinde de değerli bir dönem olduğu fikri yaygınlaşmıştır. Oyun
oynamanın çocuklar için bir “hak” olarak tanımlanması ve yapılan bilimsel araştırmaların
da oyunun insan gelişimi ve eğitimi üzerindeki önemini göstermesi ile birlikte oyuna verilen
değer artmıştır

Rousseau kitabı Emile ou de l’education’da hayalî
bir erkek çocuğunu anlatarak, yetişkinliğe kadar ona, doğadan kopmayacak şekilde nasıl
iyi bir eğitim verilmesi gerektiğini anlatmıştır. Rousseau’ya göre oyun oynamak çocuğun
sağlıklı vücut ve sağlıklı zihin gelişimi için önemlidir. Oyun yoluyla çocuklar çevrelerini
gözlemler; mantık ve akıl yürütme becerileri kazanarak dış dünyayı deneyimlerler ve
problem çözme yetileri kazanırlar

eleştirel bir bakış açısıyla günümüzde oyuna çocuk yaşamında ayrılan zamanın
azalmasının çocukların gelişim sürecine zarar verdiğini söyler. Elkind (2007) günümüzde
çocukların oyun saatlerinin kısıtlanmasına, onun yerine çocukların Piaget’nin tanımladığı
gelişim seviyelerinde sahip olduğu becerilere uygun olmayan akademik etkinlikler ile
zamanlarının büyük bölümünü harcıyor olmalarını eleştirir

Oyunun eğitsel yönünü iki açıdan inceleyebiliriz. Oyun eğitimde hem bir amaç hem
de araç olabilir. Çocuklar, oyunun yukarıda bahsettiğimiz özellikleri sayesinde oyundan
keyif alırken aynı zamanda pek çok şey öğrenirler. Öte yandan, oyun bir araç olarak kullanılıp
oyun yoluyla çocuklara eğitim verilebilir. Bu iki durumu birbirinden bağımsız
düşünmek zordur. Birincisi, oyun doğal bir şekilde çocuklara farklı deneyimler edinme
olanakları sağlayarak, onların sosyal, bilişsel, dil ve psiko-motor alanlara ait beceriler kazanmaları
için uygun zemin hazırlar.

Oyun doğumdan itibaren insanların beyin gelişimine fizyolojik olarak destek olurken, yaşam
boyu zihinsel süreçlerini destekler. Erken çocukluk eğitimini etkilemiş iki teorisyen
Vygostky (1978) ve Piaget’ye (1962) göre de sosyo-dramatik oyun yoluyla çocuklar –mış
gibi yapıp roller üstlenerek, çevrelerini hayal güçleri doğrultusunda düzenleyip materyalleri
sahip oldukları amaçlarının dışında kullanmaya başladıkça soyut düşüncenin temelini
oluşturan sembolik ve temsilî düşünce süreçlerini deneyimlerler.