ÇOCUK VE OYUN - Deneme Sınavı - 18

Korunum: Nesne hareket ettiğinde uzunluğunun değişmeyeceğini anlama.

Çocukların dış mekânda olmaya doğal bir istekleri vardır. Bu doğal motivasyon ise, etkili öğrenmenin anahtarı niteliğindedir. Dış mekânın diğer bir avantajı ise, sınıf ortamına kıyasla daha geniş bir alana sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Bu geniş alan, çocuklara ciddi bir hareket özgürlüğü sağlamaktadır.  Dış mekânın bir diğer avantajı ise durağanlıktan uzak, sürekli değişime açık bir yapıya
sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Dış mekân oyunlarının sağlıklı büyüme ve gelişim için önem arz etmesinin bir başka
nedeni ise, dışarıda geçirilen sürenin çocukların D vitamini sentezlemesi için önemli bir araç niteliğinde olmasıdır.

Zeminde Çeşitlilik: Dış mekânın farklı yüzeyler içermesi sadece güvenlik açısından değil aynı zamanda dış mekânın farklı oyun türlerine yer vermesi açısından da önemlidir.

Okul dış mekânı için en uygun alandan bahsedilirken bir çocuk için en az 75 metrekarelik bir alanın olması gerektiği vurgulanmaktadır.

Johnson, Christie ve Wardle (2005)’ın tanımladığı modelde en üst ve en altta yer alan ve oyunu olumsuz yönde etkileyen öğretmen rolleri katılmayan (uninvolved), yöneten (director) ve yeniden yönlendiren (redirector) olarak tanımlanmıştır.

Bu yaklaşımın ortaya çıkmasında İsveç’te bulunan ve kâr amacı gütmeyen bir organizasyon olan Friiluftsframjandet isimli bir kuruluşun rolü ve katkısı büyüktür. Çocukların sokak ya da oyun parkı gibi alanlar yerine orman, su kenarları ve tepelerden oluşan eğimli alanlarda oynaması gerektiğine inanan Frohm, düşüncelerini hayata geçirebilmek için “Skogsmulle” karakterini ortaya koymuştur. Eğitim öğretim yılının % 80’inin dışarıda geçirildiği bu okullarda okul bahçesi gelişim ve öğrenmenin gerçekleştiği tek alan değildir.

Çocukların dışarıda geçirdiği zamanın giderek azalması, doğa ile etkileşiminin çok sınırlı hâle gelmesi ve dolayısıyla günün çoğunu 
binaların içinde geçirmelerine ilişkin çeşitli nedenler öne sürülmektedir. Yapılan çalışmalar doğrultusunda ileri sürülen nedenlerin başında ise evde teknoloji kullanımının artması, şehirleşme ve bu şehirleşmeye bağlı olarak ailelerin güvenlik kaygıları gelmektedir. Ayrıca
ebeveynlerin iş yaşamında daha çok yer almaya başlaması da çocukların dışarıda geçirdiği sürenin azalmasına neden olmuştur.

Pestalozzi gibi Rousseau’nun görüşlerinden etkilenen bir başka eğitimci ise Almanya’da ilk anaokulunun kurucusu olan ve erken çocukluk eğitiminde anaokullarının babası olarak görülen Friedrich Froebel’dir.

Froebel ya da McMillan gibi doğal materyallerin eğitici materyaller olarak kullanılabileceğine inanmasa da, Montessori, bahçenin içeriden dışarıya doğrudan erişilebilir (open access) olması gerektiğini öne süren ilk kişidir.

Etkili bir öğrenme için gerekli olan mizaç özellikleri şunlardır:
• Bağımsızlık: Kendi kendine yetme, organize olma ve kendi kendini yönetme becerisi
• Yaratıcılık: Hayal gücünü kullanma, spontane ve yenilikçi olma
• Kendi kendini motive edebilme: Çalışmalarına yoğunlaşabilme
• Dayanıklılık: Engeller karşısında yılmayıp üstesinden gelmeye çalışma ve başarılı
olana kadar pes etmeme.

Bilimsel beceriler şu şekilde sıralanabilir:
• Pratik beceriler: Gözlem yapma, duyuların hepsini kullanma, el becerileri, incemotor beceriler, el-göz koordinasyonu ve inşa becerileridir.
• Muhakeme ve düşünme becerileri: Sorgulama, tahminde bulunma, çıkarsama
yapma, problem çözme, benzerlik ve farklılıkları fark etme, üzerinde düşünme
becerileridir.
• İletişim becerileri: Konuşma, dinleme, tartışma, simgeleme, kaydetme ve raporlaştırma becerileridir.
• Sosyal beceriler: İş birliği, uzlaşma, liderlik, yönergeyi takip etme ve güvenliğe dikkat etme gibi becerileridir.

Okul öncesi fen eğitimi alt alanları:
• Dünyave Uzay Bilimleri
• Biyoloji
• Fizik
• Bilim veTeknoloji
• Bilimsel Araştırma
• Bilimin Doğası
• Etik
• Bilim veToplum

Talim/tünel yaklaşımı: Öğretmen merkezli, öğretmenin sınıfta tek otorite rolü üstlendiği ve çocukları pasif tutarak sunum ve gösterim yoluyla öğretimi tercih ettiği, müfredatta yer alan temel becerilerin büyük oranda ezber yoluyla kazanılmasını hedeflediği bir
yaklaşımdır.

Rousseau’nun görüşlerinden etkilenen bir başka eğitimci ise Almanya’da ilk anaokulunun kurucusu olan ve erken çocukluk eğitiminde anaokullarının babası olarak görülen Friedrich Froebel’dir. Froebel’in eğitimsel uygulamalarında Rousseau’nun görüşleri kadar kendi çocukluk deneyimlerinin yansımaları da görülür.

Oyun hem çocukların gönüllü olarak devam ettiği bir etkinlik olması hem de eğlenceli ve esnek doğası nedeniyle çocukların bilişsel, sosyal, duygusal, dil ve motor gelişimlerini gözlemlemek için en uygun ortam olarak görülmektedir. Oyun aynı zamanda, çocukların dünyayı nasıl algıladığını, duygularını, arkadaş ilişkilerini, ilgilerini, yeteneklerini, desteklenmesi gereken yönlerini, problem çözme becerilerini gözlemlemek için en uygun zamanı sunar. Ayrıca, çocukların oyunlarını gözlemleyerek hangi tür oyunları sevdiklerini, hangi oyuncak ve materyaller ile oynamayı tercih ettiklerini, hangi alanlarda oynamayı seçtiklerini, oyunlarında hangi temaları kullandıklarını, kimlerle oynamaktan hoşlandıklarını, arkadaşları ile nasıl iletişim kurduklarını, problemleri nasıl çözdükleri ile ilgili bilgi edinilir.

Oyun temelli değerlendirme çocukların kendi öğrenmelerinin sorumluluğunu almalarını ve öğrendiklerini değerlendirebilmelerini sağlar. Çocuk oynadığı sembolik oyunun temasını, yaptığı yapıyı ya da sanat çalışmalarını geliştirmek için çaba harcar.

Dış mekân oyunları akademik temelli bazı becerilerin yanı sıra sosyal becerilerin kazanmasında da önemli bir araçtır, ayrıca dışarıda geçirilen süre çocukların D vitamini sentezlemesi için önemli bir araç niteliğindedir. Dış mekân oyunlarının, çocukların genel sağlığı, bütünsel gelişimi ve öğrenmesine olan olumlu etkisinin yanı sıra çocukta risk alma ve kendine güven geliştirmede önemli bir araç niteliğinde olduğu ileri sürülmektedir. Dış mekan oyunları dikkat süresini ve yaratıcılığı olumlu yönde etkilediği gibi açık havada oyun oynayan çocukların daha az enfeksiyon ve alerjik reaksiyon gösterdikleri de bilinmektedir.

Sistemli gözlem: Bir birey ya da grubun önceden amaçlı ve planlı bir biçimde belirlenmiş davranışlarını gözlemeyi içerir.

Gözlem yaparken bir diğer dikkat etmemiz gereken nokta ise yansız olmak; çocuğun ailesinin dini inançları, etnik kökeni ya da ailesi ile ilişkilerimizi gözleme yansıtmamaktır.

Olgunlaşmış (yüksek nitelikli) Oyunun Yararları:
• Çocuklar arasında daha uzun süreli etkileşim
• Yüksek düzeyli katılım
• Daha çok iş birliği
• Deneyimlerin kontrolü
• Özdenetimin desteklenmesi