ÇOCUK VE OYUN - Deneme Sınavı - 10

Örneğin Fransa ve İngilizce konuşulan birkaç ülkede, “okula hazır bulunuşluk” erken çocukluk eğitim politikalarının temelini teşkil etmektedir. Dolayısıyla, bu ülkelerde temel öğrenme ortamı, iç mekân olarak ele alınmakta ve vurgulanmaktadır. Diğer taraftan, özellikle İsveç, Danimarka, Finlandiya ve Norveç gibi ülkelerde iç mekân ve dış mekânda gerçekleştirilen eğitimsel deneyimlere eşit ölçüde önem verilmekte ve her iki mekânın da geliştirilmesi için gerekli bütçe ayrılmaktadır.

Orman Okulları’nda çocuklar yılın neredeyse her günü, günün belirli bir kısmını ya da tamamını dışarıda, doğal ortamlarda geçirdiği için, bu okullar sıklıkla ağaçlık ya da ormanlık alanların yakınına kurulmaktadır

Parten 1932 yılında yaptığı klasik araştırmasında çocukların oyun sürecinde sosyal davranışlarını incelemiş ve sosyal oyunun yaş ilerledikçe daha karmaşık hale geldiğini bulmuştur. Çalışması sonucunda çocukların oyun sürecindeki sosyal davranışlarını altı kategoride gruplandırmıştır: uğraşsız davranış, izleyici davranış, yalnız oyun, paralel oyun, birlikte oyun ve işbirlikçi oyun.

Paralel oyun: Bu aşamada çocuk başka çocuklarla yan yana oynar ancak onlarla sözel iletişimde bulunmaz ve birlikte oynamaz. Aynı tür oyuncaklarla oynayabilirler, ancak oyuncaklarla kendi istediği gibi oynar ve diğer çocukların oyunlarını etkilemeye çalışmazlar. Kum havuzunda iki çocuğun yan yana kumdan kaleler yapması fakat oyunla ilgili iletişimde bulunmamaları paralel oyuna örnek olarak verilebilir. Çocuklar birlikte değil bireysel olarak kalelerini yapar ve birbirleri ile konuşmaz ve birbirlerini etkilemeye çalışmazlar.

Çocuğun duygularını veya düşüncelerini mimikleri, davranışları veya nesnelerle ifade ettiği hayali oyunlardır. Örneğin çocuğun bir bloğu telefon olarak kullanması, hayali bir çorbayı karıştırması. Sembolik oyun; dramatik oyun merkezi, öğretmen tarafından hazırlanmış bir tematik merkez (manav merkezi gibi), blok merkezi, kukla merkezi, kum havuzu ve okul bahçesi gibi farklı ortamlarda görülebilir.

Smilansky ve Shefatya’ya göre sembolik oyunda görülen gelişimsel aşamalar şunlardır:

Aşağıdaki sorular öğretmene çocuğun yaptığı resmi değerlendirme sürecinde dikkat etmesi gereken detaylar konusunda yardımcı olabilir:

Çocukların bloklarla tanışma yaşı 2 de olsa 6 da olsa birinci aşama hariç tüm aşamalardan sırasıyla geçtikleri gözlemlenmiştir. Ancak yaşı daha büyük çocukların aşamalardan daha hızlı geçerek yaşlarına uygun aşamaya çabucak geldikleri görülmüştür.

Kil ve oyun hamuru ile oyunda görülen gelişimsel basamaklar aşağıda sunulmuştur:

Eğitimsel uygulamalarının merkezinde bahçe olan McMillan’ın açtığı kreşte dezavantajlı çocuklar eğitim almıştır. Bu nedenle kendisinden sonra gelen eğitim ekolü tarafından doğru anlaşılamamış, uygulamaları sadece dezavantajlı çocuklar için etkin bir yöntem olarak kabul edilmiştir.

Çocuklara ciddi bir hareket özgürlüğü sağlamaktadır.Özgürce hareket etme ve gürültü yapma imkânına sahip olan çocuk, bu sayede sahip olduğu enerjisini boşaltma imkânı bulmaktaktadır. Büyük grup oyunları da rahatlıkla oynanabilmektedir.Durağanlıktan uzak, sürekli değişime açık bir yapıya sahip olmasındır.Dış mekanın iç mekana göre avantajlarıdır.

İdeal bir dış mekânın bileşenleri:

Serbest parçalar, araba lastikleri, ağaç kütükleri, boş sebze kasaları, boş karton kutular ya da bloklar gibi çocukların rahatlıkla kontrol edip yönlendirebileceği ve farklı oyun temaları üretmek için kullanabilecekleri malzemelerden oluşmaktadır.

Perry (2001)’ye göre öğretmenin dış mekân oyunlarındaki üç ana amacı;

Bağımsız akran oyununu teşvik etmek,

Odaklanılmış oyunu desteklemek,

Odaklanılmış oyunun uzun bir süre sürdürülmesini sağlamaktır.

Johnson, Christie ve Wardle (2005)’e göre öğretmenin oyunda üstlenmemesi gereken roller;
• Katılmayan
• Yönetici
• Yeniden Yönlendiren

Akreditasyon (Denklik); kuruluşların, üçüncü bir tarafça belirlenen teknik ölçütlere göre çalıştığının bağımsız ve tarafsız bir kuruluş tarafından onaylanması ve düzenli aralıklarla denetlenmesi anlamına gelmektedir.

Kaynaştırma uygulamaları, uygulamacıların ve ailelerin öncelikli tercihi olmakla
birlikte; kaynaştırma uygulamalarından istenen yararın elde edilebilmesi bazı önemli hususları gündeme getirmiştir. Başarılı kaynaştırma uygulamaları için öncelikli olarak; okulöncesi kurumlarda çalışan öğretmenlerin, özel gereksinimi olan çocukların genel özelliklerini bilmeleri ve onların gelişimlerini desteklemede gerekli olan bilgi ve becerileri nasıl kazandırabileceklerini bilmelerini zorunlu kılmıştır.

Dil ve konuşma güçlüğü olan çocukların oyun sırasında gözlemlenen temel yetersizlikleri çevresindeki bireylerle uygun şekilde iletişim kuramamalarıdır. Oyun sırasında diğer çocukları anlamada ve kendilerini uygun şekilde ifade etmede sorunları vardır.

Zihin yetersizliği olan çocuklar yetersizliklerinin doğası gereği daha çok çok motor gelişimin ön planda olduğu basit düzeyde oyunları oynama eğilimindedirler. Örneğin, başlangıçta bu oyunlar şekil kovasına şekil atma ve çıkarma, çekmeli bir oyuncağı ipinden çekerek hareket ettirme gibi düşünülebilir.

Otizmli çocuklarda sembolik oyunlar genellikle çok az ortaya çıkmaktadır. Oyunlar sırasında hayal gücü ve oyunlarının çeşitliliği çok az görülür.