ÇOCUK VE ERGEN BAKIMI

Ergenlerde riskli davranışlara yönelmenin dört temel nedeni şunlardır: Heyecan arama davranışı, isyankar davranış, korkusuz davranışlar, antisosyal davranışlardır. C seçeneğinde yer alan akran davranışları bunlar arasında yer almaz. cevap C seçeneğidir.

İsyankar davranışların sonuçları, hayati tehlike yaratmaktan
çok, sosyal anlamda istenmeyen sonuçlar
doğururlar. Bu davranışlar yetişkinler tarafından yapılırken, ergenler için uygun görülmezler. Sigara içmek, alkol kullanmak,  geç saatlere kadar dışarıda kalmak gibi davranışlardır.A ,B C ve E seçeneğinde verilen davranış örnekleri  korkusuz davranışlara örnektir. Bu nedenle cevap D seçeneğidir.

Ailesel Etkenler: Riskli davranışları yüksek düzeyde olan çocukların ebeveynlerinde benzer özellikler görülmesi ailesel etkenleri ön plana çıkarmaktadır.
a. Zayıf toplumsallaşma, olumlu davranışların çocuğa öğretilememesi, değerlerin kazandırılamaması, ebeveynler arasında olumsuz davranışların varlığı,
b. Çocuğun eğitim yaşamının ihmali, çocuğun yaşamını izlemekte başarısızlık,

c.Uygunsuz ve tutarsız disiplin uygulamalarının olması,
d. Çocuk ebeveyn ilişkisinde kalitenin ve bağlanmanın düşük olması, destekleyici olmayan soğuk
anne davranışı,
e. Aile içi çatışma, evlilik uyuşmazlığı, ev içi şiddet, istismar,
f. Çatışma yönetiminin zayıf olması, zayıf öfke kontrolü,
g. Ebeveynlerde fiziksel ve ruhsal sağlığın iyi olmaması, madde kullanımı, depresyon olması,
h. Göç sonucu kent yaşamına uyum sağlayamama, aile ve çocuğun kültürel olarak ayrışması ve
uyumsuzluklar oluşmasıdır.

E seçeneğinde yer alan yoksulluk ise ailesel değil çevresel etkenler arasında yer aldığından cevap E dir.

Riskli Cinsel Davranışların Kapsamında Yer Alan Davranışlar:
• 15 yaş ve öncesinde, erken yaşta cinsel deneyim yaşamak
• Birden fazla cinsel partnere sahip olmak
• Korunmasız cinsel deneyim yaşamak
• Cinsel deneyim öncesinde veya deneyim sırasında alkol ve uyuşturucu madde kullanmak şeklinde sıralanabilir. Psikoseksüel işlev yetersizliği ise riskli cinsel davranışların nedenleri arasında olduğu için cevap C seçeneğidir.

Riskli Davranışların Gelişimsel Açıdan Belirtilen Amaçları Şunlardır:

1. Kendini kanıtlama
2. Kimliğini ortaya koyma
3. Kendi yaşamı üzerinde kontrolünü arttırma
4. Otoriteye karşı çıkma
5. Akranları tarafından kabul görme
6. Kaygı, engellenme, yetersizlik ve başarısızlıkla baş etme
7. Saygınlığı artırma
8. Büyüdüğünü hissetme
9. Sorunlardan uzaklaşma

Ergenlerde riskli davranışlara yönelmenin dört temel nedeni şunlardır: Heyecan arama davranışı, isyankar davranış, korkusuz davranışlar, antisosyal davranışlardır.

1. Heyecan arama davranışı: Bu davranış biçimi, sosyal olarak biraz daha kabul edilmiş olduğu için, nispeten olumlu risk alma davranışlarıdır. Tehlikeli sporlar yapma, sekse düşkünlük gibi davranışlardır. Heyecan arama davranışlarının en olası negatif sonuçları çok ağır değildir. Örneğin, rekabete girme davranışının en önemli olumsuz sonucu onur kaybıdır.
2. İsyankar davranış: Bu davranışlar gençler için özgürlüğü yakalama çabası niteliğindedirler. Olası sonuçları oldukça olumsuz olabilir fakat korkusuz davranışların sonuçları
kadar olumsuz olmazlar. İsyankar davranışların sonuçları, hayati tehlike yaratmaktan çok, sosyal anlamda istenmeyen sonuçlar doğururlar. Bu davranışlar yetişkinler tarafından yapılırken, ergenler için uygun görülmezler. Sigara içmek, alkol kullanmak, geç saatlere kadar dışarıda kalmak gibi davranışlardır.
3. Korkusuz davranışlar: Alkollü araba kullanma, korunmasız seks, aynı iğneyi paylaşma yoluyla uyuşturucu kullanma, hızlı araç kullanma gibi çoğunlukla heyecan peşinde
koşma ile ilişkili, ancak çok olumsuz sosyal ve sağlıksal riskler taşıyan davranışlardır.
4. Antisosyal davranışlar: Hilekarlık, aşırı yemek yemek, diğer kişilere sataşmak gibi, hem yetişkinler hem de ergenler için uygun bulunmayan davranışlardır. Olası sonuçları, isyankar davranışlarda olduğu gibi, sosyal ya da yasal sorunlar ortaya çıkarabilmesidir

Ergenlerde Riskli Davranışların Nedenleri;
1. Genetik Etkenler: Riskli davranışların temelini genler ve biyolojik geçiş ile açıklayan bu yaklaşıma
göre, bazı genleri madde kullanma, şiddet, suç işleme gibi davranışların nedeni olarak göstermektedir. Ancak genetik etkenlerin tek başına riskli davranışlara yol açtığı söylenemez.
2. Ailesel Etkenler: Riskli davranışları yüksek düzeyde olan çocukların ebeveynlerinde benzer özellikler görülmesi ailesel etkenleri ön plana çıkarmaktadır.
a. Zayıf toplumsallaşma, olumlu davranışların çocuğa öğretilememesi, değerlerin kazandırılamaması, ebeveynler arasında olumsuz davranışların varlığı,
b. Çocuğun eğitim yaşamının ihmali, çocuğun yaşamını izlemekte başarısızlık,

c. Uygunsuz ve tutarsız disiplin uygulamalarının olması,
d. Çocuk ebeveyn ilişkisinde kalitenin ve bağlanmanın düşük olması, destekleyici olmayan soğuk anne davranışı,
e. Aile içi çatışma, evlilik uyuşmazlığı, ev içi şiddet, istismar,
f. Çatışma yönetiminin zayıf olması, zayıf öfke kontrolü,
g. Ebeveynlerde fiziksel ve ruhsal sağlığın iyi olmaması, madde kullanımı, depresyon olması,
h. Göç sonucu kent yaşamına uyum sağlayamama, aile ve çocuğun kültürel olarak ayrışması ve uyumsuzluklar oluşmasıdır.
3. Çevresel Etkenler: Özellikle olumsuz çevre koşullarında yaşan çocuklarda daha fazla riskli
davranışlar ortaya çıkmaktadır. Örneğin, yoksulluk önemli etkenlerden birisidir. Suç işleme, şiddet eğimi, kendine zarar verme ve bazı madde kullanımları özellikle sosyoekonomik düzeyi düşük bölgelerde daha fazladır. Burada, ekonomik koşulların yetersiz olması, gençlerin kendilerinin başka çözümler aramasına yol açmaktadır. Ayrıca, riskli davranışların o çevre içinde yaygın olması bu davranışların normal bir davranış gibi kabul edilmesine ve gencin bu davranışları toplumsal davranışın doğal bir parçası olarak görmesine yol açmaktadır.
4. Psikolojik Etkenler: Bu çocuklarda en sıklıkla rastlanan ortak özelliklerden birisi dürtü kontrolünün (kendini kontrol edememe, içinden geldiği gib davranma eğilimi) eksik olmasıdır. Engellenmeye tahammül edemezler, herhangi bir engellenme ile karşılaştıkları zaman onunla başa çıkma güçleri yoktur. Sorun çözme, öfke kontrolü gibi becerileri çok azdır ya da bu becerileri etkili değildir. İletişim kurmakta zorluk çekerler, huzursuzdurlar. Kolaylıkla uyarılır ve kavga etmeye başlarlar.
5. Göç: Göç eden ailelerin çocuklarında bu tür davranışlar sıktır. Bunun en önemli nedenlerinden birisi ebeveynlerin geldikleri kente uyum sağlamakta çektikleri güçlüğün aile içi ilişkilere de yansımasıdır. Göç eden anne baba göç ettikleri yerin alışkanlıklarını sürdürmek istemekte ve bu nedenle çocuklarına bu yönde baskı yapmaktadır. Öte yandan ise kente küçük yaşta geldiği ya da kentte doğduğu için daha iyi uyum sağlayan çocuk anne babasının bu disiplin yaklaşımını reddetmektedir.

Aileler, ergenlik sürecindeki bireyi eleştirmekten, yargılamaktan, suçlamaktan ve akıl vermekten kaçınmalıdır.

Riskli Cinsel Davranışların Kapsamında Yer Alan Davranışlar:
• 15 yaş ve öncesinde, erken yaşta cinsel deneyim yaşamak
• Birden fazla cinsel partnere sahip olmak
• Korunmasız cinsel deneyim yaşamak
• Cinsel deneyim öncesinde veya deneyim sırasında alkol ve uyuşturucu madde kullanmak

Ergenlikte Cinsel Eğitimin Amaçları;
• Ergene kendi bedenine ve başka kişilerin bedenine saygı duymayı öğretme
• Öz-güvenini artırma
• Karşı cinsle dengeli ilişkiler kurmayı öğretme
• Kendi bedenine karşı sorumluluklarını fark ettirme
• Cinsellikle ilgili yanlış bilgileri reddetme
• Baskılara direnmeyi öğretme, hayır diyebilme becerisi kazandırma
• Her türlü istismar durumlarına karşı koyma becerisi kazandırmak olarak sıralanır.

Çocuk ve Ergenleri Suça Yönelme Nedenleri:
• Suç karmaşık yapısı ile çocuğun kişilik yapısı, yetenekleri, çevresel etkenler, yetiştiği aile yapısı ve yaşam koşulları gibi etmenlerin olumsuz etkilerinin bir bileşkesi olarak
ortaya çıkmaktadır.
• Aile yapısı sağlıksız işlev gösteren aileye sahip olmak, aile içi problemler, parçalanmış aile, aile bağlarının zayıflığı, aile içinde madde kullanımının olması, aile içi şiddet
sayılabilecek ailesel risk faktörleridir. Suç ile aile içindeki katı ve cezalandırıcı, şiddete dayalı disiplin uygulamaları doğrudan ilişkilidir. Aile içi fiziksel ve sözel şiddet ve cezalandırma ergenlerin şiddeti içselleştirmesine ve başkalarına uygulamasına yol açabilmektedir.
• Ailede suç işleyen birinin varlığı genelde çocuğun risk altında olmasına yol açmaktadır.
• Sağlıksız ve yetersiz yaşam koşulları, yoksulluk, düşük eğitim düzeyi suçla ilişkili durumlardır.

• Ekonomik koşulların yetersiz olması nedeniyle çocuk ve ergenlerin okulu terk ederek ya da okulla birlikte çalışma hayatına atılması, sokakta çalışmak zorunda kalması
riskli durumlara maruz kalmasına neden olur, ve çocuklar kendilerini suç durumlarının içinde bulabilirler.
• Gelişimsel olarak okul çağında olan çocuklar iş hayatına atıldığında ruhsal dengeleri bozulabilmekte ve daha kolay suça sürüklenebilmektedir.
• Çocuk ve ergenlerin suça yönelmesinde yüksek risk grubunda tanımlanan çocukların ekonomik seviyesi düşük ailelerde yaşadıkları, geçmişte fiziksel, duygusal ve cinsel istismar ve ihmale daha fazla maruz kaldıkları, alkol ve diğer madde ve bağımlısı olduğu, farklı suç tiplerine eğilimli oldukları belirtilmiştir.
• Bireyler suç işlemeyi ve saldırgan davranmayı aynı zamanda sosyal etkileşim içinde oldukları diğer bireylerden, çoğu kez yakın çevredeki kişilerden, medya, televizyon ve
sinemadan doğrudan gözlem yoluyla öğrenmektedirler.
• Ayrıca ergenlerin ruh sağlığı sorunları ile suç ilişkisine bakmak, ruh sağlığı sorunlarına odaklanarak psikolojik yardım olanaklarını artırmak suça yönelmeyi önleyecektir.
• Suçluluğun artışının sanayileşme, kentleşme ve bunlara bağlı olarak ortaya çıkan ekonomik bunalımlar, çarpık yapılaşma, göç, işsizlik ve savaşlar gibi sosyal koşullarla bağlantılı
olduğu belirtilmektedir.
• Pek çok kişisel faktörlerin ve özelliklerin çocuk ve ergenlerde suç işleme davranışının gelişimi üzerinde etkisi bulunmaktadır. Bu faktörler arasında yaş, cinsiyet, doğum ve
hamilelik esnasında yaşanan komplikasyonlar, dürtüsellik, agresiflik ve madde kullanımı bulunmaktadır. Ayrıca, gelişimsel faktörler, çocuklarda antisosyal davranış ve suç işleme riskini arttıran faktörler doğumdan itibaren zor bir mizaç sahibi olmak, erken bağlanma problemleri ve dürtülerini engel olamama, kendini sakinleştirememe ve dikkatini toplayamama gibi duygusal düzenleme problemleri olarak sıralanmıştır. Diğer faktörler ise düşük zeka, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu tanısı bulunması ve başkalarına abartılı bir şekilde düşmanca tutumlar atfetme yatkınlığı olmuştur.

Ergenlerde suça yönelmeyi önleme genel olarak üç düzeyde planlanabilir:
1. Birinci düzeyde: Tüm çocuk ve ergenlerin suç içeren davranışlara yönelmesini engellemek için sağlıklı ve güvenli bir ortamda büyümesine odaklanmak, yeterli ve düzenli
aile, eğitim, sağlık ve toplumsal koşulları hazırlamak.
2. İkinci düzeyde: Suça yönelme açısından risk altında olan çocuk ve ergenlerin belirlenmesi ve suça bulaşmalarının önlenmesi, eğer suça karıştı ise tekrar suç işlemesinin
engellenmesi için çalışmalar yapılması.
3. Üçüncü düzeyde: Suça karışmış ve suç eğilimi yüksek ergenlerin rehabilitasyonu ve tedavisini içeren çok yönlü bir çalışmayı içermektedir.

Tolerans, kişinin aynı miktarda madde almasına rağmen zaman içinde aynı etkiyi sağlayamaması, aynı etkiyi sağlayabilmek için kullandığı madde miktarını artırması ve çok yüksek miktarda alkol/ madde alarak istediği etkiyi sağlayabilmesi ya da aynı miktarda madde aldığında yoksunluk bulgularının ortaya çıkmasıdır (Ögel, 2010).

Uyuşturucu Madde Kullanımının Ergen Üzerindeki Zararları:
• Geçici güç artışı, mutluluk hissi • Saldırganlık • Merkezî sinir sistemi bozukluğu, kan basıncı ve solunum artışı • Uykusuzluk • Sinir hücrelerinde tekrar düzelmeyen ölümler
• Zayıflama, iştahsızlık, mide ve bağırsak bozuklukları, cinsel gücün azalması ve bedensel çöküntü • Huzursuzluk, gerginlik • Kas yapılarında bozulmalar • Polis tarafından takip edildiği şüphesi taşımaktan doğan tedirginlik ve korku, suçluluk psikolojisi geliştirme, her gördüğü beyaz rengi kokain zannederek elini oralara uzatarak alıp burnuna götürme gibi psikolojik bozukluklar • Görsel ve işitsel halüsinasyonlar görme • Vücudun doğal salgılarının kana karışması, böbrek ve karaciğerin işlemez hâle gelmesi • Psikolojik bağımlılık (Maddeye ihtiyaç duyma ve onsuz yaşayamama psikolojisi) • Tek düze davranışlarda bulunma • Beyinde rahatsızlıklar, dikkat ve bellek zayıflığı • Bazı uzun süreli kullanımlarda
depresyon ve şizofreni gibi ruhsal bozukluklar • Şaşkınlık • Yüksek tansiyon ve buna bağlı olarak beyin kanamaları • Beyin hücrelerinin ölümü • Konsantrasyon bozukluğu • Düşük tansiyona bağlı bayılmalar ve ölümler • Ölüm • Düşünme ve konuşma güçlüğü • Rüya ve hayal aleminde yaşama, umursamaz ve donuk bir yaşam felsefesi geliştirme
• Depresyon • Para ve zaman kaybı, çalışamama, insan ilişkilerinin bozulması • Hayal görme • Fiziksel bağımlılık • Aşırı stres • Madde eksikliğinin giderilmesi arzusu • Kaygı ve tedirginlik • Bulantılar, koma, akciğer ödemi • Düşünce dağınıklığı • Zihinsel işlemlerin bozulması • Yargılama yeteneğinin zayıflaması • Kendinin farkında olmama • İsteksizlik
• Aile ile sorunlar yaşamak • Okul başarısızlığı ve sorunları • Yasal sorunlar

Bakteriyel hastalıklar bel soğukluğu, klamidya, frengi ve pelvik enfeksiyonlardır.Ergenin ergenlik döneminde henüz
duygusal ve psikolojik olarak cinselliği yaşamaya hazır olmaması bazı psikolojik ve duygusal problemler yaşamasına da neden olabilir (Steinberg, 2005). Bunun sonucunda
ergenlerde psikopatoloji gelişebilir. Örneğin,
depresyon, riskli alkol kullanımı, kişilik bozuklukları, saldırganlık ve antisosyal davranışlar görülmektedir . Doğru cevap A seçeneğidir.

Çocuk suçlarının niteliği ve niceliği her geçen
yıl artmaktadır. Bu konudaki TÜİK verileri incelendiğinde, güvenlik birimlerine gelen veya getirilen çocuk sayısı 2013 yılında, bir önceki yıla
göre %11.6 arttığı görülmüş ve bu çocukların
%57.9’unun 15-17 yaş aralığında olduğu belirtilmiştir. Suç artışı özellikle ergenlik ile beraber artış
göstermektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Ergenlerde suça yönelmeyi önleme genel olarak
üç düzeyde planlanabilir:
1. Birinci düzeyde: Tüm çocuk ve ergenlerin
suç içeren davranışlara yönelmesini engellemek için sağlıklı ve güvenli bir ortamda
büyümesine odaklanmak, yeterli ve düzenli
aile, eğitim, sağlık ve toplumsal koşulları
hazırlamak.
2. İkinci düzeyde: Suça yönelme açısından
risk altında olan çocuk ve ergenlerin belirlenmesi ve suça bulaşmalarının önlenmesi,
eğer suça karıştı ise tekrar suç işlenesinin
engellenmesi için çalışmalar yapılması.
3. Üçüncü düzeyde: Suça karışmış ve suç eğilimi yüksek ergenlerin rehabilitasyonu ve
tedavisini içeren çok yönlü bir çalışmayı
içermektedir. Cevap B seçeneğidir.

Madde kullanımı, tütün, alkol, yasal ve yasal olmayan uyuşturucu maddeler ve reçeteli veya bazı yasal ilaçların kullanılmasıdır. Madde kötüye kullanımı, yasal olmayan bir maddenin (örneğin: esrar) kullanılmasını ya da yasal olan bir maddenin (örneğin: alkol) zarar verici boyutta kullanılmasını ifade eder.Bağımlılık, bir maddenin amacı dışında ve o maddeye karşı gelişen tolerans sonucu, gittikçe artan
miktarlarda alınması, kişinin yaşamında sorunlara neden olmasına rağmen kullanımının ısrarlı biçimde
sürdürülmesi ve madde alımı azaltıldığında ya da bırakıldığında yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması ile
karakterize bir tablodurTolerans, kişinin aynı miktarda madde almasına rağmen zaman içinde aynı etkiyi sağlayamaması, aynı etkiyi sağlayabilmek için kullandığı
madde miktarını artırması ve çok yüksek miktarda alkol/ madde alarak istediği etkiyi sağlayabilmesi ya da aynı miktarda madde aldığında
yoksunluk bulgularının ortaya çıkmasıdır. Yoksunluk sendromu, çok fazla ve uzun süreli alkol/madde kullanımından sonra bunun azaltılmasına ya da bırakılmasına bağlı olarak ortaya
çıkan bir sendromdur. Tanıma göre cevap Adır.

Ülkemizde yapılan araştırmalarda da ergenlik dönemindeki gençlerin madde kullanımında hızlı bir
artış olduğu tespit edilmiştir. Madde kullanımının genellikle 12-13 yaşlarında başladığı (Ögel, 2010),
ortaokul ve lise öğrencilerinde tütün kullanım yaygınlığının oldukça yüksek olduğu göze çarpmaktadır. Doğru cevap  D seçeneğidir.

Riskli Davranışların Gelişimsel Açıdan Belirtilen Amaçları Şunlardır:

1. Kendini kanıtlama

2. Kimliğini ortaya koyma

3. Kendi yaşamı üzerinde kontrolünü arttırma

4. Otoriteye karşı çıkma

5. Akranları tarafından kabul görme

6. Kaygı, engellenme, yetersizlik ve başarısızlıkla baş etme

7. Saygınlığı artırma

8. Büyüdüğünü hissetme

9. Sorunlardan uzaklaşma

Buna göre doğru seçenek D'dir.