ÇOCUK VE ERGEN BAKIMI

İletişim, hangi türde ve hangi modelde gerçekleşirse gerçekleşsin temel unsurlara sahiptir. Bunlar;

İletişim, yaygın biçimde ve genel olarak en az iki birim (kaynak ve hedef birim) arasındaki mesaj (düşünce, duygu ve bilgi) alışverişi olarak tanımlanmaktadır.

Kaynak Birim (gönderici): İletişim sürecini mesaj göndererek (duygu, düşünce ve davranışlarını hedef birime aktararak) başlatan birimdir.

Tek Yönlü (Linear) Model:Bu iletişim modelinde kaynak birim (Speaker) mesajı sadece iletmekte, geri bildirime ihtiyaç duymamaktadır. Yani hedef birim, bir sonraki aşamada kaynak birim konumuna geçememektedir. Bu bağlamda bu model iletişim modeli olmaktan çok bir “iletim” modeli olarak da değerlendirilebilmektedir.

Birçok farklı yolla iletişim kurulabilir. Bir veya birden fazla iletişim türü kullanarak iletişim sağlanabilir. İletişimin temel türleri şöyle sıralanmaktadır.

İletişim tekrarlanamaz.

Bu kural, iletişimde, kaynak ya da hedef birim tarafından iletişimde gönderilen mesajın ya da geri bildirimin gönderildikten sonra geri alınamayacağına işaret eder. Bu bağlamda günlük yaşamdaki bazı hatalı iletişimlerde “söylenmemiş farz et” ya da “haydi iletişimi baştan alalım” cümlesi mantıklı ve anlamlı değildir. Aristo’nun “Akıllı insan, düşündüğü her şeyi söylemez, ama her söylediğini düşünür" sözü adeta bu kural için söylenmiş gibidir.

Herkes iletişim kurar.

İletişim kurmaya çalışmadığımızda bile iletişim kurarız. Bilinçli veya bilinçsiz olarak her an herkes iletişim hâlindedir. Örneğin; iletişim kurmak istemediğiniz birisi size gülümsediğinde, görmezden gelerek bile iletişim kuruyor çünkü kendisiyle iletişim kurmak istemediğinizi belirten bir davranış sergiliyorsunuzdur.

Sağlıklı ailelerde ise kuralların konuşulmasına, tartışılmasına, her bireyin düşüncesini dile getirmesine, kendini önemli ve değerli hissetmesine olanak sağlayan beş temel özgürlük vardır. Bunlar;

Kuşak (Ya da Kuşaklar) Çatışmasının Nedenleri:

Kuşak çatışmasını kökünden silip atmak olası değildir ancak sıklığını ve yoğunluğu azaltmak olasıdır.

Öncelikle binlerce yıldır süregelen “Ne olacak şu gençliğin hâli?” cümlesindeki mantık hatasının görülmesinde ve düşüncenin cümlenin değiştirilmesinde yarar vardır. Yetişkinler ergenliği yaşadıklarına göre ve de gençler yetişkinliği yaşamadıklarına göre, ergenlerin yetişkinleri anlaması, yetişkinlerin gençleri anlamasına göre çok düşük bir olasılıktır. Her iki taraf da karşısındakinden anlaşılmayı bekliyor ise (ki durum aynen böyle) o hâlde anlayacak olan, doğal olarak o dönemi tecrübe etmiş olandır yani yetişkinlerdir.

Yetişkinler, gençlerin geçtiği biyolojik, psikolojik ve sosyal gelişim süreçlerinin bilincinde olarak gençlerle bu bilgiler çerçevesinde iletişimde bulunabilirler.

TA kuramındaki Yaşam Pozisyonları dikkate alınarak, yetişkinlerin, gençlerle olan her etkileşimde mümkün olduğunca B+S+ pozisyonundan iletişime geçerek gençleri B+ pozisyonunda hissettirmeleri kuşaklar çatışmasını azaltabilecek bir başka yaklaşımdır.

Kuşaklar çatışması “Yaşam boyu eğitim” yöntemiyle de yumuşatılabilir. Yetişkinler yeni gelişmeleri öğrenip toplumsal değişime ayak uydurabilir. “Yaşam boyu eğitim” yöntemi sayesinde birey, yeni gelişmeden mahrum kalmamış, beceriler geliştirmiş dolayısıyla “ergenin dünyası” na yabancı kalmamış olur ve bu da kuşaklar arası çatışmayı iyileştirebilir. Böyle bir proje bir devlet politikası olarak tüm yerel yönetimler, eğitim-öğretim kurumları ve sivil toplum kuruluşları aracılığıyla gerçekleştirilebilir.

Hemen hemen bütün iletişim modelleri aşağıdaki unsurlardan oluşur: 1. İletişim Birimleri Birbiriyle iletişim hâlinde olan en az iki birim birer iletişim birimidir. İletişim birimleri kaynak ve alıcı olmak üzere ikiye ayrılır. 1.a. Kaynak Birim (gönderici): İletişim sürecini mesaj göndererek (duygu, düşünce ve davranışlarını hedef birime aktararak) başlatan birimdir. 1.b. Hedef Birim (alıcı): Kaynak birim tarafından gönderilen mesajı alan unsurdur. Bu unsur tekil de olabilir çoğul da olabilir. İki kişi konuşurken konuşan kişi kaynak birim, dinleyen kişi ise alıcı birimdir. İletişimin türlerinden olan çift yönlü ya da karşılıklı etkileşim modellerinde bu birimler modelin doğası gereği karşılıklı olarak yer değiştirirler. Bu durum sadece insanlara özgü olarak düşünülmemeli, hayvanlar arasında da, hayvan ile insan arasındaki iletişimde de düşünülmelidir.

Hedef Birim (alıcı): Kaynak birim tarafından gönderilen mesajı alan unsurdur. Bu unsur tekil de olabilir çoğul da olabilir

İletişim tekrarlanamaz. Bu kural, iletişimde, kaynak ya da hedef birim tarafından iletişimde gönderilen mesajın ya da geri bildirimin gönderildikten sonra geri alınamayacağına işaret eder. Bu bağlamda günlük yaşamdaki bazı hatalı iletişimlerde “söylenmemiş farz et” ya da “haydi iletişimi baştan alalım” cümlesi mantıklı ve anlamlı değildir.

Karşıdakinin sözünü kesmeden sonuna kadar ama anlamaya çalışarak dinlemek.

A seçeneği doğru yanıttır.

TA kuramına göre; Doğuştan gelen ve evrensel olan dört temel otantik duygu vardır. Bireyin varlığını tehdit eden herhangi bir durumda yaşanan korku; bireyde hoşnutluk yaratan herhangi bir durumda yaşanan memnuniyet; istek ve beklentilerin gerçekleşmemesi durumunda yaşanan üzüntü ve bireye zarar veren herhangi bir durum karşısında yaşanan kızgınlık.

Doğru yanıt A seçeneğidir.

Anne babaların, ergenlerin davranışlarının gerisindeki bu düşünce ve duyguyu anlayıp onlarla daha tutarlı etkileşimlerde bulunmaları bu tepkiselliği en azından aile içinde daha az yaşamalarını beraberinde getirebileceğini bilmelerinde yarar vardır. Anne babaların ergenlerle iletişimde yapabilecekleri en sağlıklı davranışlardan birinin de etkin dinleme olduğunu hatırlamaları gerekir. Ergenlerle iletişimde, iletişim çatışmasına neden olabilecek en sağlıksız iletişim biçimi “Niçin?”, “Niye?” gibi soruların yer aldığı cümlelerle kurulan iletişim (SEN DİLİ ile kurulan cümlelerin olduğu iletişim) ve savcı rolünde sorgulamalardır. En sağlıklı iletişim biçimi ise BEN DİLİ ile kurulan cümlelerin yer aldığı “Böyle davranmanın (düşünmenin/ya da hissetmenin) kendince nedenleri olmalı, paylaşırsan ve yapabileceğim bir şey varsa sevinirim” şeklindeki iletişimlerdir. Ergen böyle bir yaklaşımda davranışına (düşüncesine ya da duygusuna) saygı gösterildiğini, dinlenilmek ve anlaşılmak için de bir davette bulunulduğunu düşünecek ve daha sağlıklı bir iletişime geçebilecektir. Böylece daha sağlıklı bir anne-baba ve ergen iletişimi gerçekleştirilebilecektir.

Yararlı Eleştirel Ebeveyn ego durumu: Normları, içinde bulunulan gerçekliği ve olasılıkları dikkate alarak, başkalarının da haklarını koruyacak şekilde davranır, iletişimde bulunur.

Doğru yanıt A seçeneğidir.