ÇOCUK VE ERGEN BAKIMI

Motor (hareket/devinsel) gelişim, tüm refleksleri ve hareketleri içeren gelişim alanıdır. Zihinsel gelişime paralel olarak gelişir. İnce ve kaba motor olarak iki başlıkta ele alınır. İnce motor gelişimi bilek, el, parmak kaslarının (yani küçük kasların) kullanımı ile el-göz koordinasyonunu gerektiren hareketleri kapsar. Kaba motor gelişimi ise kol ve bacak kaslarının (büyük kasların) hareketlerini kapsar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Gelişimsel özellikler her bireyde farklılıklar göstermektedir. Örneğin bebeklerin diş çıkarma, emekleme, yürüme, konuşma gibi davranışları belli dönemlerde görülse de bireyden bireye hem dönem hem şekil hem de ortaya konulan davranışlar bakımından farklılıklar gösterir. Bu bağlamla ilişkilendirilebilecek gelişim ilkesi; gelişimde bireysel farklılıklar olduğudur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Embriyo evresi, doğum öncesi dönemde en önemli evre olarak ifade edilir. Bu evrede embriyonun üç tabakasının biçimlenmesiyle birlikte diğer taraftan yaşam destek sistemleri olan amnion, göbek kordonu ve plasenta gelişir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yeni doğan bebeklerin görme duyusu oldukça gelişmiştir. Ancak göz ile düzgün bir takip 2. aydan sonra gelişir. Doğru cevap E seçeneğidir.

İkincil döngüsel tepkiler evresinde olan bebek, rastlantısal olarak yaptığı ancak kendi bedeni dışında olan bir davranışı tekrar etmektedir. Örneğin ses çıkaran oyuncağını tekrar tekrar sallaması gibi. Doğru cevap A seçeneğidir.

Kübra'nın içinde bulunduğu evre Piaget’e göre bilişsel gelişim açısından işlem öncesi dönemdir. Bu dönemin aşamalarından biri olan sembolik dönemde çocukların hayal dünyası oldukça geniştir ve gerçek ile masalı birbirinden ayırt edemez. Bu nedenle izlediği çizgi filmdeki kahramanın uçtuğuna inanıp bunu taklit etmeye kalkışabilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

8 yaşındaki bir çocuk, son çocukluk dönemindedir. Bu dönemde vücut oranlarında değişmeler gözlemlenir. Vücut şekli yetişkininkine benzeme yönündedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Ergenlik döneminde ince motor becerilerde, kızların erkeklerden daha önde oldukları görülür. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kutsallıktan kaynaklanan ahlak anlayışı aşamasında birey; kendisi, toplum ve insanlığın ötesinde evrensel bir düzen arayışına girerek, bu evrensel düzene uyumlu bir hayat yaşamayı amaçlar. Doğru cevap B seçeneğidir.

Olgunlaşma; Psikoloji ve Gelişim Psikolojisinde ise vücut organlarının beklenen işlevleri yerine getirebilmesiyle ilgili olarak gerekli olan fizyolojik güç düzeyine gelmesini ifade eder. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bütün gelişim alanlarındaki ilerlemeler her zaman belli bir sıra izlerler ve ortaya çıkarlar. Yani değişmez ve düzenli bir sırası vardır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Büyüme: Döllenmeden başlayarak gelişimin dönemlerinin bütün süreçlerindeki niceliksel (sa- yısal) değişimleri (ağırlık, boy, kas ve iskelet sistemindeki değişimler, iç organlardaki değişimler vs.) ifade etmektedir. Doğru seçenek E'dir.

Öğrenme: Tekrar ya da yaşantı sonucu meydana gelen, olumlu ya da olumsuz, süreklilik özelliğine sahip tüm davranışlardır. Dolayısıyla, öğrenmeden bahsedebilmek için davranışlarda bir değişikliğin olması, bu değişikliğin sürekliliğinin (kalıcılığının) olması ve yaşantılara dayalı olması temel koşullardır. Öğrenmenin olmadığı davranış doğuştan gelen göz kırpma davranışıdır. Doğru seçenek B'dir.

Günlük dilde daha çok uyum sağlama, sosyal rolleri yerine getirebilme, heyecan ve davranışlarını daha kontrol altına alabilme, bu konularda deneyim kazanmaya başlama anlamın- da kullanılır. Psikoloji ve Gelişim Psikolojisinde ise vücut organlarının beklenen işlevleri yerine getirebilmesiyle ilgili olarak gerekli olan fizyolojik güç düzeyine gelmesini ifade eder. Yani yürüme davranışı için organların belli bir olgunluğa erişmesi gerekir, konuşma davranışının gerçekleşmesi için organların belli bir düzeye gelmesi gerekir. Ol- gunlaşma kalıtıma bağlıdır yani çevresel etkilerden bağımsızdır. Bu nedenle vaktinden önce yetişkinler tarafından yapılan egzersizlerin bir önemi yoktur. Doğru seçenek B'dir.

Hazır Bulunuşluk: Bireyin ilgileri, güdülenme (motive olma) düzeyi, psikolojik ve fiziksel sağlık durumu, doğuştan getirdiği yetenekleri, daha önceki yaşantıları, psikolojik ve fiziksel sağlık durumu ile bir bütün olarak bulunulan gelişimsel düzeydir. Bu düzeyi hem kalıtsal donanım hem çevresel faktörler belirler. Doğru seçenek D'dir.

Doğum öncesi dönemde en önemli evre olarak ifade edilir. Embriyo bu evrede üç hücre tabakasına ayrılmıştır. En dıştaki tabakaya ektoderm tabakası adı verilir. Bu tabaka sinir sistemini ve beyni, duyu organlarını ve cilt kısımlarını oluşturur. Orta taba- kaya mezoderm tabakası adı verilir. Bu da dolaşım sistemi, kemikler, kaslar, boşaltım ve üreme sistem- lerini ve organlarını oluşturur. En içteki tabakaya ise endoderm tabakası denir. Bu da sindirim siste- mini ve solunum sistemini oluşturur. Doğru seçenek E'dir.

Piaget’e göre bilişsel gelişime etki eden faktörler vardır. Bunlar şöyle sıralanırlar:

1. Deneyim (yaşantı): Zihin gelişimi bireyin çevresiyle etkileşiminden ve yaşantı zengin- liğinden etkilenir. Dolayısıyla bu etkileşim ne kadar fazla ve kaliteli ise bilişsel gelişim de o oranda etkin olacaktır.

2. Olgunlaşma ve Zekâ: Bireyin kalıtım yo- luyla sahip olduğu zekâ ile olgunlaşma ne kadar paralellik gösterirse hatta olgunlaşma yaş grubuna göre daha önce gelişmeye baş- lar ise bu bilişsel gelişim o oranda olumlu gelişecektir. Çünkü olgunlaşma daha önce de belirtildiği gibi merkezî sinir sisteminin gelişimi ile doğru orantılıdır.

3. Sosyal Etkileşim (kültürel/toplumsal ak- tarım): Bireyin içine doğduğu aile ve kül- tür ortamının çocuk yetiştirmeye ilişkin tutumları, çocukla etkileşim şekilleri, bil- giyi işleme, biçimleri, uyaran zenginliği vb. faktörler bilişsel gelişimi o yönde etkiler.

4. Dengeleme: Öğrenilen bilgiler önce denge- sizliğe neden olur (çünkü yeni bir bilgidir ve ne olduğu kavranmaya çalışılır) sonra dengeye kavuşur (öğrenilir ve bilinir). Biliş- sel dengenin bozulduğu durumlarda daha kolay ve erken dengeye ulaşan bireyler, uyum sağlama ve bilişsel gelişimde diğerle- rine göre daha önde olurlar.

Ben-merkezcilik (egosantrizm) de bir başka dü- şünce biçimidir. Herkesin dış dünyayı kendisi gibi algıladığını düşünür. Çığlık atmaktan hoşlanan ve bunu oyuna dönüştüren çocuk herkesin çığlık atmasını ve çığlık atarak oynamasını bekleyebilir. Bu kapsamda C seçeneğindeki örnek doğrudur.

Ergenlik dönemi bilişsel gelişimin son aşamasıdır. Ancak her birey tüm gelişimleri eksiksiz kazanabilir anlayışı yoktur. Doğru seçenek E'dir.

Bireyin algısı dördüncü aşamada aileyi aşarak topluma taşmıştır. Bir birey olarak görevlerini yerine getirmek, yasalara ve yasayı temsil eden otoriteye itaat etmek ahlaksal davranış olarak kabul görür. Buna göre D seçeneği doğru cevaptır.