ÇOCUK VE DRAMA

Eshach ve Fried (2005)’e göre, fen eğitiminin çocukların yaşamları üzerinde önemli
rolleri olduğunu savunmaktadır. Bu önemli rolleri altı neden altında toplamışlardır.
Bunlar:
• Çocuklar doğa hakkında bilgi sahibi olmaktan, düşünmekten ve gözlem yapmaktan
hoşlanırlar.
• Çocuklar yaşadıkları fen deneyimleri sayesinde çevresindeki canlı cansız kavram,
olgu veya olaylara karşı olumlu tutumlar geliştirirler.
• Eğer çocuklar erken yaşlarda fen ile ilgili uyaranlarla karşılaşırlarsa, ilerideki eğitim
yaşantılarında fen kavramlarını daha kolay anlamlandırmalarına yardımcı olur.

• Fen okuryazarlığı ne kadar erken yaşlarda verilirse, çocuğun fen kavramlarını öğrenmesi
de o kadar kolaylaşır.
• Fen sayesinde, çocukların fen ile ilgili kavramları öğrenmeleri ve neden-sonuç ilişkilerini
bilimsel açıdan anlamlandırmaları sağlanmış olur.
• Fen, çocukların bilimsel düşünmelerini destekleyen etkili yollardan biridir.

Fen eğitiminin içeriğinde hangi konuların olması gerektiği üzerine tam olarak bir anlaşmaya
varılmasa da, Ulusal Fen Eğitimi Standatları (National Science Education Standarts)
tarafından çocuklara fen eğitimi kapsamında hangi konulara yer verileceği belirlenmiştir.
Bu konular şu şekilde sıralanabilir (NRC, 1996).
a. Fiziksel Bilim
b. Yaşam Bilimi
c. Dünya ve Uzay Bilimi
d. Bilim ve Teknoloji
e. Kişisel ve Sosyal Perspektie Bilim
f. Bilimin Doğası ve Tarihi

Fiziksel bilim, erken çocukluk döneminde uygulanan fen eğitim programlarında sıklıkla rastlanan ve çocuklara önemli deneyimler yaşamalarını sağlayan bir alandır.  Fiziksel bilim, cansız materyallerle yapılan çalışmaları kapsamaktadır.

Çocuklar, ampul devresi yapmaktan, mıknatıslarla çalışmaktan, kablo ve kutuları kullanarak bir telefon modeli oluşturmaktan veya maddelerin hâlini değiştirmekten (donma-erime-buharlaşma vb.) keyif alırlar. Bu keyif aldıkları etkinliklerin tamamı fiziksel bilim alanına girmektedir.

Temel bilimsel süreç becerilerini altı başlık altında genelleyebiliriz (Ward, Roden, Hewlett ve Foreman, 2008; Martin, 2009).
• Gözlem yapma
• Sınıflandırma
• Ölçme
• İletişim becerileri kaydetme
• Tahmin Etme
• Sonuç Çıkarma

Küçük yaşlarda matematik öğretimine başlamanın başlıca nedenleri vardır. Bu nedenlerden en önemlisi matematiğin yaşamın soyutlanmış biçimi olmasıdır. Bir diğer ifadeyle matematik çevresel olaylarla paralellik gösterir. Erken yaşta matematik eğitiminin verilmesiyle çocuk çevresinde gerçekleşen olayları daha kolay anlamlandırabilir. Bu sayede çocuk çevresel olaylara karşı başa çıkma becerisini kazanacaktır. Aynı zamanda matematik öğretimi bireyin problem çözme becerisini geliştirir. Problem çözme becerisinin desteklenmesi ile bireyin düşünme, tartışma ve muhakeme etme yetenekleri de aynı doğrultuda gelişecektir. Aynı zamanda problem çözme becerisi kapsamında çocuklar alışılmamış problemleri fark edecek, bu problemleri çözmek için nasıl bir yol izleyeceğini belirleyecek, problemi çözmeye çalışırken sesli düşünecek, problemler hakkında neler düşündüklerini ve nedenlerini anlatabileceklerdir. Genel olarak bir düşünme yolu olarak da tanımlanabilen matematik, çocukların düşünme becerisini geliştirmektedir

Fen ve matematik etkinliğini drama yöntemiyle hazırlarken aşağıdaki basamakları izlemekte yarar vardır:
a. Öncelikli olarak fen veya matematik ile ilgili drama planı hazırlamadan önce drama yönteminin ne olduğunu, nasıl uygulandığını ve nasıl uygun ve etkin bir plan hazırlanacağına dair alanyazın ayrıntılı olarak taranmalı ve detaylı olarak okunmalıdır.
b. Drama uygulaması hangi alanda hazırlanırsa hazırlansın temel olarak 3 aşamadan meydana gelir. Bu aşamalar: Isınma-Hazırlık Aşaması- Canlandırma Aşaması- Değerlendirme Aşaması’dır. Konu olarak belirlenen kavram veya olayın muhakkak bu
üç aşamaya uygun olarak yapılandırılması gerekmektedir.
c. Fen veya matematik ile ilgili kavram veya olayı konu alan drama planı hazırlanırken, 5N1K kuralı gözden geçirilmelidir. 5N1K kuralında: Kim? Ne? Nerede? Niçin? Nasıl? Ne Oldu? soruları bulunmaktadır ve öncelikli olarak bu sorulara cevaplar
bulabilmeliyiz.

Kazanım cümlesi yazarken dikkat etmemiz gereken hususlar:
1. Geniş zaman kipinde olmalıdır.
2. Ölçülebilir/gözlenebilir özellikte olmalıdır.
3. Basit ve anlaşılır olmalıdır.
4. “ve” “veya” gibi bağlaçlara yer verilmemelidir.

Canlandırma aşamasını diğer aşamalardan ayıran en önemli özellik “-mış gibi” yapmadır. Yani canlandırma aşamasında birey roldedir ve kendisini başka canlı veya cansız varlık veya nesne yerine koyarak rol yapar.

NCTM’nin belirlemiş olduğu 5 matematik süreç standartı şu şekilde sıralanabilir:
• Problem Çözme
• Akıl Yürütme ve İspat Etme
• Bağlantı Kurma
• İletişim
• Temsil Etme

Matematik ve fen bilimlerinin anlaşılmasını zor kılan nedenlerden birisi de içerdiği kavramların çoğunun soyut oluşudur. Drama yöntemi ile matematik ve fen bilimleri ile ilgili kazanımlar; çocuğu merkeze alan, eğitimciyi rehber, çocukları öğrenmede etkin kılan oyunlarla öğrencilere kazandırılır. Böylece soyut konular somutlaştırarak, çocuğun yaparak yasayarak öğrenmesini kolaylaştırır. Doğru cevap B'dir.

Maddenin halleri konusu fiziksel bilim, bitki türleri ve yaşam koşulları konusu yaşam bilimi, fayda zarar analizleri konusu bilim ve teknoloji, hava değişimleri konusu dünya ve uzay bilimi, yer çekimi kanunu konusu ise bilimin doğası ve tarihi ana başlığı kapsamında seçilebilecek konulardandır. Buna göre doğru cevap C'dir

Ölçme, cisim, olgu veya olayların gözlenebilir özelliklerini fark edip uygun ölçme araçlarını kullanarak sayısal değerler veya sayısal kıyaslamalar vermektir. Ölçmede standart veya standart olmayan ölçme araçları kullanılır. Soru kökünde verilen karışla ölçme işlemi standart olmayan ölçme aracı kullanılarak yapılan ölçme işlemidir. Sınıflandırma becerisi, gözlem yoluyla toplanan verilerin düzenlenmesidir. Gözlem yapma becerisi, çocuğun tüm duyu organlarını kullanarak (görme, duyma, tatma, dokunma, koklama) çevresinde gerçeklesen olayları ve kavramları anlamlandırmasıdır. Tahmin etme, bir olayın sonucunu bireyin bulduğu verilere ya da geçmişteki deneyimlerine dayanarak önceden kestirmesidir. Çıkarım yapma ise, çocuğun topladığı veriler ile düşünme becerisinin kesiştiği noktada meydana gelen bir beceridir. Doğru cevap D'dir.

Fen veya matematik ile ilgili drama planı hazırlanırken ilk olarak 5N1K (Kim? Ne? Nerede? Niçin? Nasıl? Ne Oldu?) sorularına cevap verilmesi gerekir. Çünkü drama planı, uygulanacak çocukların bireysel farklılıklarına, uygulanacak mekana, kazanıma, degerlendirme türüne göre farklılık gösterir.Doğru cevap A'dır.

Bireylerin birbirlerini tanıması, bireylerin bedensel olarak ısınması ve ana kavramların oyunsu bir süreçte verilmesi drama yönteminin ısınma aşamasının amaçlarındandır. Seçilen kazanımlara ulaşılması ise canlandırma aşamasının amacıdır. Doğru cevap C'dir.

Küçük yaşlarda matematik öğretimine başlamanın nedenlerinden en önemlisi matematigin yasamın soyutlanmıs biçimi olmasıdır. Bir diger ifadeyle matematik çevresel olaylarla paralellik gösterir. Erken yasta matematik egitiminin verilmesiyle çocuk çevresinde gerçeklesen olayları daha kolay anlamlandırabilir. Aynı zamanda matematik ögretimi çocuğun problem çözme becerisini ve düşünme becerisini gelistirir. Doğru cevap A'dır.

NCTM’nin oluşturduğu matematik içerik standartları sayılar ve işlemler, cebir, geometri, ölçme ve veri analizi ile istatistiktir. NCTM’nin oluşturduğu matematik süreç standartları ise; problem çözme, akıl yürütme ve ispat etme, bağlantı kurma, iletişim ve temsil etmedir. Doğru cevap B'dir.

Kazanım, bir öğrenme süreci sonunda çocuğun neyi bilmesi, anlaması veya yapabilmesi ile ilgili ifadelerdir. Kazanımlar, araç olarak alınan konunun içeriğinden çok çocukların neleri başardığına ve öğrenme aktivitesi sonunda çocuğun neyi yapabileceğine odaklanır. Doğru cevap D'dir.

Drama planı değerlendirme aşamasında birçok teknik kullanılabilir. Bunlardan bazıları; gözlem, günlük tutma, dereceleme ölçekleri, performans değerlendirme, anket, görüşme, ürün dosyası, akran değerlendirme, bireysel değerlendirme, küçük grupla ya da tüm grupla değerlendirme, grupların birbirlerini değerlendirmesi, sözel değerlendirme, kelime ilişkilendirme ve kavram haritalarıdır. Doğru cevap E'dir.

Fen veya matematik ile ilgili kavram veya olayı konu alan drama planı hazırlanırken, 5N1K kuralı gözden geçirilmelidir. 5N1K kuralında: Kim? Ne? Nerede Niçin? Nasıl? Ne Oldu? soruları bulunmaktadır ve öncelikli olarak bu sorulara yanıt aranmalıdır. “Kim” sorusunun cevabı, drama çalışması planlanırken, uygulama yapılacak olan grup hakkında bilgi sahibi olmamıza yardımcı olur. Planda konu kısmını yazdıktan sonra kime uygulayacağımız hakkında küçük bir bilgi vermeniz gerekmektedir. Doğru cevap E'dir.