ÇOCUK VE DRAMA

Tüm sanatlar çatışmayı içerir ancak çatışmanın daha net göründüğü, çatışma olmadan düşünülemeyecek sanat, dram sanatıdır. Dramanın özü çatışmadır. Dramatik kelimesi eylemek kökeninden gelir, kişilerin durumlar içerisindeki eylemlerini tavır, davranış ve diyaloglar yoluyla dile getirdikleri bir anlatım biçimidir. Dramatik eylemin –dramatik olanın yoğunluk ilkesi de göz önüne alındığında- çatışma özelliği gösteren karşıtlık ve çelişkileri barındırması asıl meseledir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Drama; bilişsel davranışları, duyuşsal özellikleri ve devinimsel becerileri kazandırmada bir öğretim yöntemi, duyuların eğitimiyle bütüncül bir estetik anlayış oluşturmada bir sanat eğitimi alanı, yaşanılan süreci betimlemede, açıklama ve kontrol edebilmede bir disiplin olarak değerlendirilir. Bu nedenle doğru sıralama “Disiplin alanı – Sanat eğitimi alanı – Öğretim yöntemi alanı” şeklindedir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Çatışma, drama sürecinin başlamasında ve sürdürülmesinde önemli bir itici güce sahiptir. Bu gerilim pek çok değişkenden kaynaklanabilir. Gizemli durumlar, üstesinden gelinmesi gereken güçlükler, acil çözülmesi gereken sorunlar, önceliklerin belirlenme güçlüğü gibi durumlar ve çatışmalar çatışmayı yaratmaktadır. Çatışmayı yaratan unsurlar arasında sınırlılıklar önemli bir etkendir. Sınırlılıklar, çatışmayı ve gerilimi yaratarak dramanın sürdürülmesi ve katılımcıların yaratıcı davranışlar göstermesini saglamaktadır. Örnegin belli bir zamanda belli bir yere yetişme zorunluluğu gibi. Çatışmalar bir ya da birden çok insanın kendisiyle, birbirleriyle, dogayla ya da başka nesnelerle etkileşerek yasadıkları içsel ve dışsal devinimlerle drama çalısmalarında ortaya çıkar. Drama çalısmalarında çatısma, çalışmaya odaklanmayı saglar. Katılımcıların konuya ilgi duyması için gerilimin oluşturulması gerekmektedir. Çatışma durumu oluşturulurken, çocukların yaşamlarında karşılaşabilecekleri olaylar dikkate alınmalıdır. Dramada çatışma durumu ısınma aşamasında değil esas çalışma/canlandırma asamasında gerçekleşir. Bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.

Bağlam, öğrenme alanı/tema, çatışma/gerilim ve bakış açısı/çevre kavramları dramatik öğeler arasında yer almaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Drama sürecinde yer alan uygulama aşamaları; ısınma, esas çalışma/canlandırma, değerlendirme çalışmalarıdır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Isınma aşamasında, çeşitli yöntemlerle duyuları kullanma, gözlem yetisini geliştirme, bedensel ve dokunsal çalışmaların yapılması, tanışma, etkileşim kurma, güven kazanma ve uyum sağlama gibi özellikleri katılımcı bireylere kazandıran, bedenini ve beynini duyumsama ile ilgili çalışmalar yapılır. Esas çalışma/ canlandırma aşamasında, yaratıcılık ve imgelem boyutlarının ön plana çıktığı, bir konunun/temanın bir süreç içinde belirlenip biçimlendirildiği grup doğaçlamalarına dayalı oyunların ortaya çıktığı çalışmalar yer almaktadır. Değerlendirme aşamasında ise amaç çocuğa olayın tamamlandığını hissettirmek ve çocuğu rahatlatmaktır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Plan, belirli eğitim amaçlarına ve program hedeflerine ulaşmak için etkinliklerin çocuklara niçin ve nasıl yaptırılacağını, ne gibi yardımcı ve tamamlayıcı materyallerin kullanılacağını, elde edilenlerin nasıl değerlendirileceğini önceden belirlemek anlamına gelmektedir. Planlama yapılırken öncelikle çocukların gelişim özellikleri, ilgi ve gereksinimlerinin dikkate alınması, kazanım ve göstergeler ile kavramların belirlenmesi gerekir. Bu kazanım ve göstergelere ulaşmak için sürecin planlanmasını yapmak da önemlidir. Öğrenme sürecinde ortamın nasıl düzenleneceği, çocukların ve liderin rollerinin neler olacağı, araç ve gereçlerin nasıl kullanılacağı, süreçte neler yapılacağının da belirlenmesi gerekmektedir. Drama sürecinin sonunda çocuklar ve liderin katılımı ile bir değerlendirme yapılır. Doğru cevap E şıkkıdır

Çalışmaların her birinin ya da birkaçının ardından ya da drama sürecinin sonucunda değerlendirme yapılır. Değerlendirmenin ne zaman yapılacağına katılımcıların ihtiyaç duymalarına göre karar verilebilir; değerlendirme sürecin sonunda olabilir ama, süreçte katılımcıların ihtiyaçları olduğunda da drama sürecinde herhangi bir zaman diliminde de yapılabilir. Tartışmanın açılması, soru-cevap etkileşiminin başlaması değerlendirmenin somut başlangıcı olarak kabul edilebilir. Nelerin yaşandığı, hissedildiği, nerelerde güçlük çekildiği, başka nelerin yapılabileceği üzerine konuşularak değerlendirme yapılabilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Drama farklı açıklardan incelendiğinde bir öğretim yöntemi, bir sanat eğitimi alanı ve bir disiplin olarak değerlendirilebilmektedir. Drama düşünsel olanın eylemsel  olana dönüşme sürecidir. Dolayısıyla drama sonuç değil, süreç odaklıdır. Doğru cevap B'dir.

Etkili bir drama çalışması söz konusu olabilmesi için bazı öğelere gereksinim vardır. Bu öğeler; bağlam, öğrenme alanı/tema, çatışma/gerilim ve bakış açısı/çevredir. Lider, katılımcılar, ortam ve araç-gereçler ise dramanın bileşenleridir. Doğru cevap C'dir.

Drama süreci ısınma çalışmaları, esas çalışma/canlandırma ve değerlendirme aşamalarından oluşmaktadır. Doğaçlama aşaması dramanın bel kemiğidir ve doğaçlama olmayan bir drama sürecinden söz etmek mümkün değildir. Doğru cevap E'dir.

Drama sürecinde değerlendirme her zaman sözel olarak gerçekleştirilemeyebilir. Resi yapma, süreçte çekilen fotoğrafların incelenmesi ya da mektup yazma gibi farklı yöntemlerle de değerlendirme gerçekleştirilebilir. Doğru cevap B'dir.

Bir yöntem olarak dramanın amaca ulaşmada etkili olup olmadığını belirlenmiş olur. Olumlu sonuçlar elde edilmiş olsa bile, yöntem olarak dramanın daha iyileştirilmesi ve geliştirilmesini mümkün kılar. Drama yöntemini kullanan diğer lider için yapılan değerlendirmeler yol gösterici olabilir. Drama dışındaki diğer yöntemler arasında seçim yapmakta zorlanan ve karar verme durumunda olan liderlere yol göstermede etkili olabilir. Değerlendirmenin çocuk/katılımcı, program ve eğitimci açısından yapılması gerekse de; değerlendirme drama sürecinin katılımcılar üzerindeki olumlu etkilerini belirleme fırsatı vermez.Doğru cevap D'dir.

Drama sürecinde olması gereken bazı dramatik öğeler yer almaktadır. Bunlar; bağlam, öğrenme alanı/tema, çatışma/gerilim, bakış açısı/çevredir. "Dramada kimler yer alacak?", "Ne oluyor" gibi temel soruların planlanması bağlam öğesi ile ilişkilidir. Drama sürecinin temel ana hatları belirlenirken bu soruların yanıtları dikkate alınmalıdır. Doğru cevap A'dır.

Drama farklı ülkelerde farklı şekillerde adlandırılmaktadır. Örneğin, Amerika Bileşik Devletleri' nde yaratıcı drama, İngiltere'de eğitimde drama, Almanya'da oyun ve tiyatro eğitim bilimi, Kanada'da gelişimsel drama ve/veya eğitsel drama, Fransa'da animasyon, ülkemizde ise; yaratıcı drama, eğitsel drama ya da eğitimde drama kavramları kullanılmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Drama farklı ülkelerde farklı şekillerde adlandırılmaktadır. Örneğin, Amerika Bileşik Devletleri' nde yaratıcı drama, İngiltere'de eğitimde drama, Almanya'da oyun ve tiyatro eğitim bilimi, Kanada'da gelişimsel drama ve/veya eğitsel drama, Fransa'da animasyon, ülkemizde ise; yaratıcı drama, eğitsel drama ya da eğitimde drama kavramları kullanılmaktadır. Buna göre eğitsel drama kavramı hem ülkemizde hem de Kanada'da kullanılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Drama çalışmalarında; ahşap ya da halı ile zemini döşenmiş olan ve ayakkabıların çıkarılıp giyilebileceği bir ortam belirlenmelidir. Sabit sıraların olmadığı, her türlü eyleme ve gerekli olduğunda sunum yapmaya elverişli bir ortam olmalıdır. Ortamın ısısı, ışığı ve havalandırması drama çalışmalarının rahatlıkla yürütülebileceği  özelliklerde olmalı; ne çok büyük ne de çok küçük olmalıdır. Doğru cevap E'dir.

Drama sürecinde somut malzemelerin kullanılması gerekmektedir. Her ne kadar çocukların hayal güçleri geniş olduğu ve role girmeleri kolay olabilse de; somut malzemelerin kullanılması ile yapılan drama çalışmalarında çocukların etkinliklere katılmaları daha etkili olmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Eğitim programlarında dramanın bir yöntem olarak kullanılması sosyal yönden gelişmiş, kendisinin ve başkalarının gereksinim ve duygularına karşı duyarlı, iş birliğine açık, özgür düşünceli ve yaratıcı bireyler yetiştirilmesi ve pek çok özelliğin yaşantı yoluyla kazanılması açısından önemlidir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Drama çalışmalarına katılan çocuklar ile dramanın yapılacağı ortam ve süreçte kullanılan araç ve gereçler de dramadan beklenen yarara ulaşmada etkili olmaktadır. Doğru cevap D şıkkıdır.