ÇOCUK VE DRAMA - Deneme Sınavı - 16

Türkiye’de uygulanan okul öncesi eğitim programı kapsamında matematiğe yönelik standartlar bulunmamaktadır. Amerika Matematik Öğretmenleri Ulusal
Konseyi okul öncesi matematik eğitimi ulusal standartlarını belirlemiş olup, özellikle sayılar ve geometri konusunun okul öncesi matematik öğretiminin temelini oluşturduğunu belirtmiştir.

Özellikle erken yaşlarda sayılar ve geometri konusu en temel konular arasında yer alır. Aynı zamanda belirlenen içerik standartlarındaki konularının öğrenilmesini ve geliştirmesini sağlayan süreç standartları da bulunmaktadır. Eğer süreç standartları etkili olarak kullanılırsa çocuklar matematikle ilgili kavramları daha kalıcı öğrenir ve programda bulunan ve hedeflenen kazanımlara daha kolay ulaşılır. NCTM’nin belirlemiş olduğu 5 matematik süreç standartı şu şekilde sıralanabilir:
• Problem Çözme
• Akıl Yürütme ve İspat Etme
• Bağlantı Kurma
• İletişim
• Temsil Etme

Planın genel bilgileri hazırlandıktan sonra drama çalışmasının kazanımlarının
belirlenmesi ve yazılması aşamasına geçilir. Kazanım, bir öğrenme süreci sonunda
neyi bilmesi, anlaması veya yapabilmesi ile ilgili ifadelerdir. Kazanımlar, araç
olarak alınan konunun içeriğinden çok çocukların neleri başardığına ve öğrenme
aktivitesi sonunda çocuğun neyi yapabileceğine odaklanır. Bu nedenle drama çalışmasında yazılacak olan kazanımlar gözlenebilen davranışlar olmalıdır. Ayrıca
kazanım cümleleri basit, geniş zaman ve gözlenebilir/ölçülebilir yapıda olmalıdır.
Okul öncesi dönem çocukları ile çalışılıyor ise MEB 2013 Okul Öncesi Eğitim
Program içeriğindeki bilişsel, motor, dil, sosyal duygusal ve özbakım alanlarındaki
kazanımlardan seçilebileceği gibi, eğitimci tarafından da kazanım cümleleri
oluşturulabilir.

Kazanım cümlesi yazarken dikkat etmemiz gereken hususlar:
1. Geniş zaman kipinde olmalıdır.
2. Ölçülebilir/gözlenebilir özellikte olmalıdır.
3. Basit ve anlaşılır olmalıdır.
4. “ve” “veya” gibi bağlaçlara yer verilmemelidir.

Fen eğitiminin gerçekleştirilmesinde en önemli amaç çocuğun temel bilimsel süreç becerilerinin desteklenmesidir. Bilimsel süreç becerilerini, bireyin kavram ve olguları öğrenmesini kolaylaştıran, bireyin aktif olmalarını ve bilgiyi işlemelerini sağlayan ve kendi öğrenmelerinde sorumluluk alma duygularını geliştiren beceriler olarak tanımlamak mümkündür. Aynı zamanda bilimsel süreç becerileri, fen bilimlerinde öğrenmeyi kolaylaştıran, araştırma yol ve yöntemlerini kazandıran ve öğrenmeyi kalıcı hâle getiren temel beceriler olarak da tanımlanmaktadır. Peki bu temel bilimsel süreç becerileri nelerdir? Temel bilimsel süreç becerilerini altı başlık altında genelleyebiliriz (Ward, Roden, Hewlett ve Foreman, 2008; Martin, 2009).
• Gözlem Yapma
• Sınıflandırma
• Ölçme
• İletişim/Verileri Kaydetme
• Tahmin Etme
• Sonuç Çıkarma

Amerika Matematik Öğretmenleri Ulusal Konseyi (NCTM), okul öncesi dönem çocuklarının matematik eğitimi ile ilgili olarak standartlarını oluşturmuştur. Bu standartlar içerik ve süreç standartı olmak üzere iki çeşittir. İçerik standartı çocukların matematik öğretiminde öğrenmesi gereken konuları belirleyen standartlardır. Türkiye’de okul öncesi eğitim programı çerçevesinde, matematiğe yönelik çocukların hangi kavramları ve konuları bilmeleri ve ne yapabilmeleri gerektiğine dair içerik standartı bulunmamaktadır.
NCTM’nin oluşturduğu içerik standartları şu şekildedir (NCTM, 2015; Orçan, 2013):
• Sayılar ve İşlemler
• Cebir
• Geometri
• Ölçme ve Veri Analizi
• İstatistik

Fen veya matematik ile ilgili kavram veya olayı konu alan drama planı hazırlanırken,
5N1K kuralı gözden geçirilmelidir. 5N1K kuralında: Kim? Ne? Nerede? Niçin? Nasıl? Ne Oldu? soruları bulunmaktadır ve öncelikli olarak bu sorulara cevaplar bulabilmeliyiz.

Eshach ve Fried (2005)’e göre, fen eğitiminin çocukların yaşamları üzerinde önemli rolleri olduğunu savunmaktadır. Bu önemli rolleri altı neden altında toplamışlardır. Bunlar:

Yaşam bilimi, dünya üzerinde yaşayan hayvan ve bitkilerin türlerini temel alan bir alandır. Bu alanda çocuklara, farklı hayvan ve bitki türlerinin davranışları, hareketleri ve yaşam koşulları gibi özelliklerin kazandırılması hedeflenmektedir.

Gözlem yapma becerisi en temel becerilerden birisidir. Tüm duyu organları ile gerçekleşmekte ve çocuğun tüm duyu organlarını kullanarak (görme, duyma, tatma, dokunma, koklama) çevresinde gerçekleşen olayları ve kavramları anlamlandırması olarak tanımlanmaktadır.

Amerika Matematik Öğretmenleri Ulusal Konseyi'nin okul öncesi dönem çocuklarının matematik eğitimi ile ilgili olarak oluşturduğu içerik standartları şu şekildedir:

• Sayılar ve İşlemler
• Cebir
• Geometri
• Ölçme ve Veri Analizi
• İstatistik

Bağlantı kurma çocuğun daha kolay anlamlandırmasını sağlar. Çünkü bağlantı kurma sayesinde çocuk belli bir kuralın pek çok şeye uygulanabileceğini fark eder ve kalıcı öğrenmeler gerçekleşir.

Akıl yürütme, problem çözme becerisinin bir parçasıdır. Çocuklar akıl yürütme ve ispat etme basamağında, matematiksel hipotezler kurmayı, varsayımlarda bulunmayı, keşfetmeyi öğrenir. Aynı zamanda akıl yürütmede sorgulama eylemi gerçekleştirilmelidir.

Fen ve matematik etkinliğini drama yöntemiyle hazırlarken aşağıdaki basamakları izlemekte yarar vardır:
1. basamak: Öncelikli olarak fen veya matematik ile ilgili drama planı hazırlamadan önce drama yönteminin ne olduğunu, nasıl uygulandığını ve nasıl uygun ve etkin bir plan hazırlanacağına dair alanyazın ayrıntılı olarak taranmalı ve detaylı olarak okunmalıdır.

2. basamak: Drama uygulaması hangi alanda hazırlanırsa hazırlansın temel olarak 3 aşamadan meydana gelir. Bu aşamalar: Isınma-Hazırlık Aşaması/ Canlandırma Aşaması/ Değerlendirme Aşaması’dır. Konu olarak belirlenen kavram veya olayın muhakkak bu üç aşamaya uygun olarak yapılandırılması gerekmektedir.

3. basamak: Fen veya matematik ile ilgili kavram veya olayı konu alan drama planı hazırlanırken, 5N1K kuralı gözden geçirilmelidir. 5N1K kuralında: Kim? Ne? Nerede? Niçin? Nasıl? Ne Oldu? soruları bulunmaktadır ve öncelikli olarak bu sorulara cevaplar bulabilmeliyiz.

4. basamak: Eğitimci 5N1K yöntemindeki sorulara cevap bulduktan sonra planını yapılandırmaya geçer. Drama planı, günlük hazırlanan eğitim öğretim planlarından biraz farklıdır. İlk olarak plana araç olarak seçilen konu başlığı yazılır. Örneğin matematikle ilgili bir drama planınızda konunuz “Üçgen”, “Sayılar” veya “Örüntü” olabilir. Fen ile ilgiliyse “Gezegenler”, “Renkler” veya “Organlar” gibi konu başlıkları olabilir.

5. basamak: Konu kısmını yazdıktan sonra kime uygulayacağınız hakkında küçük bir bilgi vermeniz gerekmektedir. Örneğin “Sınıf: 60-72 aylık çocuklar (8 kız, 7 erkek)” gibi. Bu aşamada drama çalışmanızı kaç çocuk ile uygulayacağınızı ve bu çocuklarda kaçının kız, kaçının erkek çocuk olduğunu belirtmelisiniz.

6. basamak: Uygulayacağınız drama çalışmasının ne kadar süreceğini ve ısınma/hazırlık, canlandırma ve değerlendirme aşamasında hangi drama tekniklerini kullanacağınızı ve çalışmada kullanılan araç-gereçleri detaylı olarak planın künyesine yazmalısınız.
7. basamak: Planın genel bilgileri hazırlandıktan sonra drama çalışmasının kazanımlarının belirlenmesi ve yazılması aşamasına geçilir.

Drama planının genel bilgileri hazırlandıktan sonra drama çalışmasının kazanımlarının belirlenmesi ve yazılması aşamasına geçilir

Isınma/Hazırlık Etkinlikleri: Isınma/Hazırlık aşaması bir drama planındaki ilk etkinliklerdir. Isınma/Hazırlık aşamasının üç amacı bulunmaktadır. İlk amaç grubun birbirleri ile kaynaşmasıdır. Özellikle uygulama yapacağınız bireyler daha önce birbirlerini tanımıyorlar veya yeni tanışmışlar ise bu aşamada grubun birbirini tanıması ve birbiri ile etkileşime girmesi üzerine etkinlikler gerçekleştirilebilir. İkinci amacı çalışmaya katılan bireyleri bedensel olarak ısındırmaktır. Son amaç ise drama planına alınan konunun ana kavramlarını oyunsu bir süreçte vermektir.

5N1K kuralında: Kim? Ne? Nerede? Niçin? Nasıl? Ne Oldu? soruları bulunmaktadır ve “Nasıl?” sorusu sayesinde planı uygulayacak kişi, drama çalışmasının aşamalarını nasıl kurgulayacağına ve kazanıma nasıl hizmet edeceğine dair cevaplar aramaktadır.

Fen eğitiminin, çocukların yaşamları üzerinde önemli rolleri arasında yer alır. Bunların başında da fen kavramlarını öğrenmeyi ileri yaşlara bırakmaması gelir.

Toplum Bilimi, çocuklara fen eğitimi kapsamında yer almaz.

Maddeler (katı-sıvı-gaz), enerji, ışık, ısı, ses, elektrik, hareket konuları, fiziksel bilim alanına girer.

Yaşam bilimi, hayvan ve bitkilerin türlerini kapsar?