ÇOCUK GELİŞİMİNDE PROGRAM

Zorunlu öğrenim çağında olup, süreğen hastalığı ya da hastanede yatarak tedavi görmesi nedeniyle örgün eğitim kurumlarından (okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve özel eğitim uygulama merkezi) doğrudan yararlanamayan çocuklara eğitim hizmetlerinin hastanede sunulması temeline dayanan eğitime “Hastane merkezli eğitim” adı verilir.

Risk altındaki çocuklar prematüre ya da düşük doğum ağırlığı ile doğan, dilsel ve kültürel farklılığı olan, ailesi düşük gelirli olan, ihmal ya da istismar edilen ve suça itilen çocuklar gibi gelişimleri tehlike altında olan çocuklardır.

Hastane merkezli gelişimsel destek programlarının amacı; bedensel ve ruhsal gelişimlerini sağlamaya yardımcı olmak, eğitim-öğretim haklarından yararlanmalarını sağlamak ve eğitim-öğretim hizmetlerini kesintisiz bir biçimde sürdürmek, yaşlarının ve öğretim kademelerinin gerektirdiği bilgi, beceri ve sorumlulukları kazanmalarını sağlamak, akademik olarak akranlarından geri kalmalarını ve devamsızlık ya da başarısızlık nedeniyle sınıfı tekrar etmelerini önlemektir.

Hastanede yatarak tedavi gören çocuklarda şu alanlarda sorunlar gözlenmektedir:
• Akademik
• Psikolojik
• Fiziksel
• Duygusal
• Sosyal

Hastane merkezli eğitim programları kapsamında sağlık personeli, terapi personeli, gelişim ve eğitim personeli, aileden oluşan tüm ekip üyelerinin önemi oldukça dikkat çekicidir.

Hastanede tedavi gören bebeklerin öncelikli gereksinimleri arasında; anne, sevgi-şefkat, iyi çevre koşulları, beslenme, bakım, uyku, oyun-oyuncak, müzik-şarkı, görsel-işitsel uyaranlar ve iletişim-etkileşim gelmektedir.

Aile, okul ve ders, arkadaş, oyun ve oyuncak, kitap, müzik, televizyon, bilgisayar ve diğer ilgiler okul dönemi  hastanede bakım gören çocukların öncelikli gereksinimleri arasında yer almaktadır.

Hastalığı nedeniyle hastanede yatan çocukların korku ve kaygılarını gidermek amacıyla çocukları hastalık, hastane, hastane personeli, hastanede kullanılan araç-gereçler ve teşhis, tedavi ve ameliyat gibi hastanede yapılan işlemler hakkında bilgilendirmek üzere, çeşitli araç-gereçler ve yöntemlerle yapılan aşamalı eğitim programına hastaneye hazırlayıcı eğitim adı verilir.

Hastanede yatarak tedavi gören çocukların çeşitli teknolojik donanımları kullanarak bilgi kaynaklarına, öğretim programlarına, öğretici film, oyun ve yazılımlara ya da kendi kayıtlı oldukları sınıfta yürütülen öğretim etkinliklerine uzaktan erişim sağlayarak eğitimlerini sürdürmelerini sağlayan hastane merkezli gelişimsel destek programı uzaktan öğretim programıdır.

Hastaneden okula geçiş planlarının temel ögeleri şunlardır:
• Çocuğun ve ailesinin hazırlanması
• Okul personelinin hazırlanması
• Sınıfın hazırlanması
• Çocuğun okula dönüş sonrasında izlenmesi

Hastane merkezli eğitim zorunlu ögrenim çağında olup, süreğen hastalığı ya da hastanede yatarak tedavi görmesi nedeniyle örgün eğitim kurumlarından doğrudan yararlanamayan çocuklara eğitim hizmetlerinin hastanede sunulması temeline dayanan eğitimdir. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Türkiye Özürlüler Araştırması’na göre ülkemizdeki 0-9 yaş arasındaki çocukların %2,60’ının süreğen hastalığa sahip olduğu ortaya konmuştur. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Bebeklerin öncelikli gereksinimleri arasında; anne, sevgi ve şefkat, iyi çevre koşulları, beslenme, bakım, uyku, oyun ve oyuncak, müzik ve şarkı, görsel ve işitsel uyaranlar, iletişim ve etkileşim yer almaktadır. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Hastane merkezli gelişimsel destek programları kapsamında yapılan düzenlemeler göz önünde bulundurularak bu programların yapısı ortaya konabilir. Hastane merkezli gelişimsel destek programları; (a) gelişimsel tarama ve erken müdahale, (b) hastaneye hazırlayıcı eğitim, (c) hastanede oyun programı, (d) hastane okulu, (e) yatak başında öğretim, (f) uzaktan öğretim ve (g) hastaneden okula geçiş planlaması olmak üzere yedi farklı biçimde sunulmaktadır. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Hastanede oyun programı, hastanede yatan 0-18 yaş arasındaki tüm çocuklara yönelik yapılan eğlence, spor ve kültürel etkinliklerdir. Hastanede oyun programı çocuk hastanelerinde ya da hastanelerin çocuk servislerinde oluşturulan oyun odalarında ve oyun parklarında, yataklarından kalkamayan çocuklar için ise yatak başında gerçekleştirilir. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Ülkemizde 0-6 yaş arasındaki çocuklara yönelik gelişimsel tarama amacıyla kullanılan araçlar arasında; Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE), Denver Gelişimsel Tarama Testi II (DENVER-II) ve Gazi Erken Çocukluk Gelişimi Değerlendirme Aracı (GEÇDA) bulunmaktadır. Doğru yanıt E şıkkıdır. Diğer şıklar gelişimsel tarama değil erken müdahale programlarıdır.

Erken müdahale, gelişimsel taramalar sonucunda gelişimsel geriliği olduğu ya da gelişimsel açıdan risk altında olduğu belirlenen çocuklara ve bu çocukların ailelerine sunulan bakım, eğitim ve destek hizmetleridir. Erken müdahale; toplumda gelişimsel açıdan herhangi bir sorun ortaya çıkmadan önce bu olası sorunları önlemeyi, ortaya çıkan sorunların etkilerini ya da daha önemli sorunlar ortaya çıkmasını azaltmayı ve ortaya çıkan sorunlarla baş etmeyi amaçlar. Erken müdahale hizmetleri, ev merkezli, kurum merkezli ve hastane merkezli olarak sunulabilir. Erken müdahale disiplinlerarası yürütülmesi gereken bir süreçtir. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Hastaneye hazırlayıcı eğitim kapsamında çocuklara; hastane bölümleri, hastane yaşamı, hastane personeli, hastanede kullanılan araç-gereçler ve hastanede yapılan işlemlerle ilgili bilgiler verilmektedir. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Risk grubunda olan çocuklar, prematüre ya da düşük doğum ağırlığı ile doğan, dilsel ve
kültürel farklılığı olan, ailesi düşük gelirli olan, ihmal ya da istismar edilen ve suça itilen çocuklar gibi gelişimleri tehlike altında olan çocuklardır.

Hastanede yatan çocukların hastalık sürecini kolay biçimde atlatabilmeleri, sosyal ve duygusal sorunlarla baş edebilmeleri, eğitim ve öğretim hizmetlerinden yararlanabilmeleri ve hastalık sonrasında ev ya da okul yaşamına kolaylıkla uyum sağlayabilmeleri için hastane merkezli destek eğitim programlarının ve bu programlar kapsamında görev alan sağlık personeli, terapi personeli, gelişim ve eğitim personeli ile aileden oluşan tüm ekip üyelerinin önemi oldukça dikkat çekicidir.