ÇOCUK GELİŞİMİNDE PROGRAM

Eğitim bilimleri çok disiplinli bir alandır. Öğrenci, öğretmen, eğitim programı, veli gibi temel değişkenleri arasında dengeli bir sistem oluşturma çalışmaları birbiri ile ilişkili bilimsel alanların işe koşulması ile gerçekleştirilebilir. Bu bağlamda program geliştirme çalışmaları beş temel kuramsal dayanak ile açıklanabilir. Bunlar; Tarihsel temeller, Ekonomik temeller, Toplumsal temeller, Psikolojik temeller ve Felsefi temellerdir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Öğrenme yaşantılarının merkeze alınarak düzenlendiği, eğitim sürecindeki tüm ilgililerin sürece katılmasının öngörüldüğü, program geliştirmede tümevarım yaklaşımının izlendiği ve hedeflerin kontrolünde süzgeçlerin kullanılmadığı program geliştirme modeli Taba modelidir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Taba-Tyler Modeli, Taba ve Tyler’ın ortaya koymuş olduğu modellerin birleşimi niteliğindedir. Rasyonel model olarak da adlandırılır. Türkiye’deki çalışmalarda da temel alınan program geliştirme modelidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Bir eğitim programını oluşturan temel öğeler; hedef, içerik, öğrenme-öğretme süreci ve değerlendirmedir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Disiplin tasarımı: Konuların değil, dersin tasarlanmasıdır. Her ders kendi başına bir tasarımdır. Her ders kendi içinde en ince ayrıntısına kadar tasarlanır. Öğretmen alanında uzmandır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yaşantı merkezli tasarım: Çocukların gereksinimleri ve ilgilerinin önceden tasarlanamayacağı düşüncesinden hareketle eğitim programı çerçevesinin tüm çocuklara göre planlanamayacağı ileri sürülür. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Analitik yaklaşım: Ulusal ve uluslararası koşullara bağlı değişmelerle ilgili yönelimlerin incelenmesi ve gelecekte karşılaşılacak olası durumlardan yola çıkarak gereksinimin belirlenmesi sürecidir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Kavrama basamağı anlamanın en alt basamağını oluşturur ve çevirme, yorumlama ve öteleme (tahmin etme) gibi alt basamakları vardır. Kavrama basamağında, bilgi düzeyinde kazanılan davranışların öğrenci tarafından özümsenmesi, kendine mal edilmesi, anlamının yakalanması söz konusudur. Bir konuyla ilgili açıklama yapma, yorumlama, örnek verme, ileriye yönelik tahminlerde bulunma, bir bilgiyi grafiğe çevirme ya da grafikteki bilgiyi yorumlama bu basamaktaki temel bilişsel becerilerdir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Çekirdek yaklaşım; piramitsel yaklaşıma benzemekle birlikte daha esnek ve öğrenci merkezlidir. Bu yaklaşımda ortak çekirdek konular ilk öğrenilecek konu olarak planlanır ve her öğrenci için geçerli olur. Bu çekirdek program etrafında her öğrenci ilgi alanına göre dersler alabilir. Piramitsel yaklaşımdan temel farkı öğrencilere birden fazla uzmanlık seçeneği sunuyor olmasıdır. Bu anlamda öğrencinin seçim yapabilmesi için program biraz daha esnektir. Konuların içeriğine öğrencilerin kendi kendine ya da grup olarak karar vermesi Konu ağı-proje merkezli yaklaşıma ait bir özelliktir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Program geliştirme ve değerlendirme birbirinden uzak değil iç içedir. Program değerlendirme, tasarlanan ve uygulanan bir eğitim programının etkililiği hakkındaki bilgi verir. Programla ilgili kararları bilgiye dayandırma konusunda program geliştirme uzmanına yardımcı olur. Program geliştirme sürecinin önemli bir aşamasıdır ve sürekli bir yönünü oluşturur. Ancak her eğitim programında mutlaka bir değerlendirme yapılmalıdır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Rasyonel model olarak da adlandırılan ve Türkiye'deki program geliştirme çalışmalarında model alınan program geliştirme modeli Taba-Tyler modelidir. Bu model Taba ve Tyler'in ortaya koyduğu modellerin birleşimi niteliğindedir. Bu nedenle sorunun doğru yanıtı "C" seçeneğidir.

Çocuklar ilkokul ve ortaokul döneminde dünyayı bir bütün olarak algılarlar. Bu nedenle dersler birleştirilerek sunulur. Bilgiler derinlemesine değil daha yüzeysel olarak verilir. Fizik, Kimya gibi derslerin yerine Fen Bilgisi, Tarih, Coğrafya gibi derslerin yerine bunların birleşiminden oluşan Sosyal Bilgiler dersi verilir. Bu konu merkezli program tasarımı modeli geniş alanlı tasarım modelidir. Bu nedenle sorunun doğru yanıtı "D" seçeneğidir.

Program geliştirme sürecinde görev alan program çalışma grubunda yer alan görevliler;

Sosyal Bilgiler Eğitimi alanında uzman olan kişilerin birbirinden bağımsız ve habersiz bir biçimde aynı konu üzerinde görüşlerinin yazılı bir biçimde alınarak ortak görüşlerin ortaya çıkarılmaya çalışıldığı eğitim gereksinimlerini belirleme tekniği Delphi tekniğidir. Bu teknik planlama, politikalar geliştirme, olayları ve eğilimleri kestirme ve standartlar oluşturma amacıyla kullanılır. Sorunun doğru yanıtı "A" seçeneğidir.

Bloom taksonomisine göre bilişsel hedeflerin doğru aşamalarda sırlanmış hali:

Bilgi-Kavrama-Uygulama-Analiz-Sentez-Değerlendirme şeklindedir. Bu nedenle sorunun doğru yanıtı "A" seçeneğidir.

Devinişsel alan basamaklarına göre bireyin "beceri halin getirme" basamağına ulaşması için uyarılma ve kılavuz denetiminde yapma basamaklarını başarı ile geçmiş olması gerekir. Beceri haline getirme basamağını duruma uydurma ve yaratma basamakları izler. Bu nedenle sorunun doğru yanıtı "B" seçeneğidir.

Okul Öncesi Öğretmenliği Programında öğrenim gören öğrencilerin öğrenimlerinin ilk yıllarında Eğitim Bilimine Giriş, Öğretimde Planlama ve Değerlendirme gibi diğer öğretmenlik alanları ile ortak olan dersleri alırken 3. ve 4. sınıflarda kendi özel alanlarına yönelik Okul Öncesi Eğitim Programları, Erken Çocukluk Eğitiminde Matematik vb. dersleri almaları program geliştirme sürecinde içeriğin düzenlenmesine yönelik piramitsel yaklaşıma bir örnektir. Piramitsel yaklaşım öğretimin ilk yıllarında ortak konuların geniş hatlarıyla işlenmesi ve ileri ki yıllarda konuların giderek uzmanlaşmaya yönelik ele alınması ilkesine dayanır. Öğrenci programı tamamladığında konunun uzmanı olur. Bu nedenle sorunun doğru yanıtı "E" seçeneğidir.

Belirlenen strateji,yöntem ve tekniğin uygulanması, araç-gereç ve materyal kullanımı, katılımın sağlanması, eğitim durumları ile ilgili değişkenlerin (Pekiştirme, dönüt-düzeltme vb) kullanılması eğitim durumu öğesinin gelişme bölümünde yer alması gereken uygulamalardandır. Ön koşul bilgileri hatırlatma ise eğitim durumu öğesinin giriş-hazırlık bölümünde yer alması gereken uygulamalardandır. Bu nedenle sorunun doğru yanıtı "C" seçeneğidir.

Programın değerlendirilmesi ile ilgili olarak soruda verilen ifadelerin tümü doğrudur. Bu nedenle sorunun doğru yanıtı "E" seçeneğidir.