ÇOCUK GELİŞİMİNDE PROGRAM

İşlevsellik: eğitim programının işlevsel olması, programların bireyin ve toplumun gereksinimlerini karşılaması ve programda yer verilen konuların ve etkinliklerin gerçek yaşamla ilişkili, gerçek yasamda geçerli ve gerçek yasama hazırlayıcı olması anlamına gelmektedir.

Esneklik: Eğitim programının, öğrencilerin ilgi, istek ve beklentilerini karşılayıcı olmasına amaçlamaktadır.

Toplumsal değerlere uygunluk: Eğitim kurumları toplumu meydana getiren bireylere, millî değerleri ve idealleri kazandırmakla görevli olduğundan, eğitim programlarında yer alan çeşitli dersler ve etkinliklerin, devletin dayandığı temel felsefe ve ülkülerin öğrencilere kazandırılmasına yönelik olması gerekmektedir. Buradan yola çıkıldığında eğitim programlarının, öğrencilerin millî görevleri başaracak ve millî ülküleri gerçekleştirecek biçimde yetiştirilmelerini sağlaması, onları toplumun kültür ve değerleriyle donatması beklenmektedir.

Yararlılık: Eğitim programının öğrencilerin gereksinimlerini karşılayacak nitelikte olması öğrenciye kazandırılacak bilgi ve becerilerin öğrencilerin gerçek yasamda karşılaşacağı sorunları çözecek nitelikte olması gerekmektedir.

Genişlik: salt programın öngördüğü içeriğin izlenmesi değil; program dahilinde eğitilecek öğrencinin öğrenme özellikleri, öğrenme süreci, sınıf organizasyonunu deneyimlemesi gibi değişkenlerin de programda göz önüne alınmasıdır.

Süreklilik: öğrencilerin öğretim kademelerindeki dikey hareketliliğinde ve konu alanlarına yönelimlerde de varlığını korumaktadır.

İlerleme: program içeriklerinin bütüncül, sistematik ve sürekli olarak bilgi ve anlayış dahilinde geliştirilmesi gerektiğini öngörür.

Farklılaşma: programın içerik ve süreçleri oluşturulurken, öğrencilerin düzeyleri ile ilgi ve ihtiyaçlarının göz önüne alınması gerektiğini savunmaktadır.

Süreklilik, öğrencilerin öğretim kademelerindeki dikey hareketliliğinde ve konu alanlarına yönelimlerde de varlığını koruyan, eğitim programlarının özelliklerden biridir.

Değerlendirme, öğrencinin önceden belirlenen davranışı kazanıp kazanmadığını, kazandıysa ne ölçüde kazandığını, kazanmadıysa niçin kazanmadığını, kazanabilmesi için neler yapması gerektiğini belirleme işidir.

Bir toplumun tarihsel süreç içerisinde yarattığı ve kullandığı maddi ve manevi değerlerin tümüne kültür adı verilmektedir. Kültürel özelliklerin yeni kuşaklara aktarılması ise kültürleme olarak tanımlanır. Bireyin, doğumdan ölümüne kadar yaşam boyu süren kapsamlı süreçi kapsayan eğitim, kültürlemenin amaçlı olarak yapılan kısmını oluşturmaktadır. Bu bağlamda eğitim, kasıtlı kültürleme süreci olarak da tanımlanabilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Davranışlar öğrenilmiş davranışlar ve öğrenilmemiş davranışlar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Öğrenilmemiş davranışlar kendi içinde doğuştan gelen, geçici ve büyüme, sakatlanma, olgunlaşma sonucu ortaya çıkan davranışlar olarak sınıflanmaktadır. Reflekslerimiz doğuştan gelen davranışlardır. Hastalık ve yorgunluk geçici davranışlardır. Ses çıkarma ise büyüme ve olgunlaşma sonucunda ortaya çıkan davranıştır. Sıralanan davranışların tümü öğrenilmemiş davranışlardır. Renkleri ayırt etme ise, sonradan kazanılan ve öğrenmeye bağlı olarak ortaya çıkan istendik davranıştır. Doğru cevap E'dir.

Davranışlar öğrenilmemiş ve öğretilmiş olmak üzere ikiye ayrılır. Kopya çekmek, yalan söylemek, küfür etmek ve trafik kurallarına uymamak öğrenilmiş ancak istenmedik davranışlardır. Eğitimin hatalı yan ürünü davranışlardır. Ancak alkollü iken sözel şiddet uygulamak öğrenilmemiş geçici davranışlara örnektir. Doğru cevap D'dir.

Eğitimin, toplumsal, siyasal, bireysel ve ekonomik işlevleri yer almaktadır.  Toplumdaki bireylere beli beceriler kazandırarak bireyleri üretici duruma getirmek ve toplumun gereksinim duyduğu insan gücünü yetiştirmek ekonomik işlevlerini tanımlamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Eğitim değişik zamanlarda, değişik ortamlarda ve değişik biçimlerde gerçekleşebilmektedir. Genel olarak eğitim süreci amaçlı ya da planlı oluşmasına bağlı olarak formel ve informel eğitim olmak üzere iki sınıfa ayrılmaktadır. Formel eğitim ise kendi içinde örgün ve yaygın olmak üzere iki sınıfa ayrılmaktadır. Ahmet formel bir eğitim süreci olan örgün eğitim kapsamında yüksek öğretimde mimarlık mesleğine ilişkin beceri kazanmıştır. Yine formel bir eğitim süreci olan yaygın eğitim kapsamında halk eğitim merkezinde devam ettiği kursta seramikçilik becerilerini kazanmıştır. Babasını gözleyerek saat tamirciliğini öğrenme süreci ise informel bir eğitim sürecidir. Doğru cevap D'dir.

Öğrenmenin üç temel özelliğinden biri öğrenme sonucunda davranışlarda gözlenebilir bir değişme olmasıdır. Davranışta meydana gelen değişiklik ise üç farklı biçimde gerçekleşebilir:(a) birey hiç göstermediği bir davranışı göstermeye başlayabilir, (b) birey var olan bir davranışı geliştirebilir ve (c) birey daha önce yanlış öğrendiği bir davranışı değiştirebilir. A-C-D ve E seçeneklerindeki davranış değişikliği, Ayşe'nin daha önce hiç göstermediği bir davranışı göstermeye başlamasına örnektir. Bir dakikada 30 kelime okuyabilmesi ise bireyin kendinde var olan bir davranışı geliştirmesini içermektedir. Doğru cevap B'dir.

Eğitim ve öğretim kavramlarının farklı ve ortak çeşitli özellikleri bulunmaktadır. Eğitim zaman ve mekan yönünden kapsamlı iken; öğretim sınırlıdır. Eğitim sürecinde, öğrenme yaşantıları eğitsel olmayabilir ancak öğretim sürecinde öğrenme yaşantılarının eğitsel olması esastır.  Bu iki kavramın ortak özellikleri; (a) süregeldiği toplumun sosyal, kültürel ve ekonomik olgularından etkilenme, (b) yerel, ulusal ve uluslararası özellik taşıma ve (c) araştırma alanlarının benzer olmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Konu planı ise en az kapsamlı program türüdür. Konu planının arından; ünite planı, ders programı, öğretim programı ve eğitim programı yer almaktadır. Program hiyerarşisinde eğitim programı en kapsamlı program türüdür. Doğru cevap C'dir.

Eğitim programı, amaç ve işlevine göre kendi içinde sınıflandırılmaktadır. Poster'e  göre eğitim programının işlevine göre kendi içinde beş farklı işlevi yer almaktadır: (a) resmi, (b) işe vuruk, (c) örtük, (d) öğretisiz ve (e) destekleyici. Yönlendirilmiş kavramı bu işlevler arasında yer almamaktadır. Yönlendirilmiş kavramı, öğrenme ile ilişkilidir. Bireyin kendi kendine gerçekleştirdiği bir eylem sonucunda meydana gelen davranış değişikliği kendiliğinden öğrenme olarak tanımlanırken; öğrenmenin bir kişi ya da aracın varlığıyla gerçekleşmesi yönlendirilmiş öğrenme olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Eğitim programının amaç, içerik, öğretme-öğrenme süreci ve değerlendirme olmak üzere dört temel öğesi yer almaktadır. Amaç, yetiştirilecek insanda bulunması uygun görülen eğitim yoluyla kazandırılabilir istendik özelliklerdir ve neden ve niçin eğitiyoruz sorusuna yanıt aranmaktadır. Doğru cevap A'dır.