ÇOCUK GELİŞİMİNDE ALAN ÇALIŞMALARI

Ekolojik sistem bakış açısına göre gelişim çocuk ve çocuğun etkileşimde bulunduğu sistemler arasındaki ilişkiye göre tanımlanır (Bronfenbrenner, 1979). Buna göre cevap “D” seçeneğidir.

Mezosistem, çocuğun okul yaşantısını ve aynı zamanda aile ve okul arasındaki ilişkiyi içerir. Buna göre cevap “C” seçeneğidir.

Makrosistem; kültür, ideoloji, tarih, çocuğa verilen değer, devlet politikaları devlet politikaları, yönetim sistemi, medya, hukuk, Millî Eğitim Bakanlığı ve sivil toplum kuruluşları gibi unsurları içerir. Buna göre cevap “B” seçeneğidir.

Sameroff’un Karşılıklı Etkileşim Kuramı, Gelişim çocuğun ailesi ve sosyal bağlamı tarafından ona sağlanan deneyimlerin çocukla sürekli etkileşim içinde birbirini karşılıklı etkilemesi sonucu oluştuğunu açıklayan kuramdır. Buna göre cevap “B” seçeneğidir.

Michael Guralnick’in gelişimsel sistemler yaklaşımı da ailenin öneminin ve desteklenmesinin çocuk gelişimi üzerinde etkileri olduğunu açıklamaktadır. Bu bağlamda çocuk gelişimi Guralnick’in gelişimsel sistemler modeline göre ailenin ilişki yapısı üç etkenden etkilenir. Bunlardan birincisi ebeveyn-çocuk ilişki kalitesi, ikincisi aile liderliğinde sağlanan çocuk deneyimleri ve sonuncusu da aile tarafından sağlanan sağlık ve güvenlik koşullarıdır. Buna göre cevap “A” seçeneğidir.

Guralnick’in gelişimsel sistemler modeline göre ailenin ilişki yapısı üç etkenden etkilenir. Bunlardan birincisi ebeveyn-çocuk ilişki kalitesi, ikincisi aile liderliğinde sağlanan çocuk deneyimleri ve sonuncusu da aile tarafından sağlanan sağlık ve güvenlik koşullarıdır. Buna göre cevap “E” seçeneğidir.

Guralnick’e göre (2005) aileyi etkileyen stres faktörleri yeterli bilgiye sahip olmama, kişilerarasında ya da aile içinde yaşanılan problemler, ailenin sosyal olarak soyutlanması nedeniyle ortaya çıkan sosyal ve duygusal sıkıntılar, çocuğun gelişimi ya da davranışsal problemleri nedeniyle ailenin yaşadıkları olumsuz duygu durumundan etkilenmeleri ile yaşanabilir. Bununla birlikte maddi olanaksızlıklar, bilgi kaynaklarına ve sosyal desteğe erişememe gibi nedenler de stres faktörleri arasındadır. Buna göre cevap “D” seçeneğidir.

Aile ile geliştirilen ilişkinin ortaklığa dönüştürülmesi için şunlara dikkat edilmelidir (Keyser, 2006): • Birbirinin bilgi ve uzmanlığı olduğunun farkına varma ve saygı duymak, • İki yönlü iletişim yoluyla bilgi paylaşımı, • Güç paylaşımı ve karar verme, • Farklılıkları kabul etmek ve saygı duymak, • Destek ağı oluşturmak. Buna  göre “C” seçeneği yanlıştır.

Bu ilkeleri göz önünde tutarak iletişimi sürecini desteklemek için şu ipuçlarından da yaralanabilirsiniz (Keyser, 2006): • Meraklı olun: Ailelerin duyguları fikirleri deneyimleri hakkında merak ve olduğunuzu onlarla konuşurken ve onlara soru sorarken gösterin. • Konuşmaya soru ile başlayın: Soru sormak ailelerin fikirleriyle ilgilendiğinizi gösterir ve daha fazla bilgi edinebilirsiniz. • Açık uçlu sorular sorun: Evet hayır cevabını alacağınız sorular yerine, “ne düşünüyorsunuz, sizce nasıl olmalı” gibi sorular yöneltin. • Sorulara soru ile cevap vermeyi deneyin: Ailelerin sordukları sorular ile ilgili kendi içlerinde bir cevapları vardır. Onlara soru ile cevap vermek onların olayını nasıl algıladıklarını ve kaygılarını anlamınızı kolaylaştıracaktır. • Ailelerin tercih ettikleri iletişim şekillerini fark etmeye çalışın: Ailelerin nerede ve ne zaman daha rahat iletişime geçtiklerini keşfetmek yararlı olacaktır. • Aileleri takdir edin: aileleri bireysel ya da topluluk içinde sağladıkları ortaklık ve bilgi paylaşımı konusunda takdir etmeniz iki yönlü iletişimin sürdürülmesine katkı sağlayacaktır. Buna göre “E” seçeneği yanlıştır.

Bu noktada çocuk bağımsız hareket etmesi için cesaretlendirilmelidir. Buna göre “B” seçeneği yanlıştır.

Ekolojik sistem bakış açısına göre gelişim çocuk ve çocuğun etkileşimde bulunduğu sistemler arasındaki ilişkiye göre tanımlanır. Ekolojik sistem yaklaşımında çocuğu doğrudan ve dolaylı olarak etkileyen sistemler vardır. Bunlar içten dışa doğru mikrosistem, mezosistem, ekzosistem ve makrosistemdir.

Ekzosistem çocuğu dolaylı olarak etkileyen faktörleri içeren bir sistemdir. Örneğin ailelerin iş koşulları ve üniversiteler çocukların ekzosistemini oluşturur.

Karşılıklı Etkileşim Kuramı gelişimi bütünsel bir bakış açısıyla ele alır. B kurama göre çocuğun gelişimini etkileyen kültürel ortamlar, aile ortamları ve ailelerin bireysel ortamları bulunmaktadır.

Michael Guralnick’in gelişimsel sistemler yaklaşımı da ailenin öneminin ve desteklenmesinin çocuk gelişimi üzerinde etkileri olduğunu açıklamaktadır. Bu bağlamda çocuk gelişimi Guralnick’in gelişimsel sistemler modeline göre ailenin ilişki yapısı üç etkenden etkilenir. Bunlardan birincisi ebeveyn-çocuk ilişki kalitesi, ikincisi aile liderliğinde sağlanan çocuk deneyimleri ve sonuncusu da aile tarafından sağlanan sağlık ve güvenlik koşullarıdır.

Guralnick’e göre aileyi etkileyen stres faktörleri yeterli bilgiye sahip olmama, kişilerarasında ya da aile içinde yaşanılan problemler, ailenin sosyal olarak soyutlanması nedeniyle ortaya çıkan sosyal ve duygusal sıkıntılar, çocuğun gelişimi ya da davranışsal problemleri nedeniyle ailenin yaşadıkları olumsuz duygu durumundan etkilenmeleri ile yaşanabilir. Bununla birlikte maddi olanaksızlıklar, bilgi kaynaklarına ve sosyal desteğe erişememe gibi nedenler de stres faktörleri arasındadır.

Guralnick’in stres faktörleri karşısında erken müdahale programlarının içerdiği bileşenler ile açıklanabilir. Ailelere kaynak desteği, sosyal destek ve bilgi ve hizmet sağlanabilir.

Aile ile geliştirilen ilişkinin ortaklığa dönüştürülmesi için şunlara dikkat edilmelidir:

Bebeklik Dönemi (0-1 Yaş):

Ergenlik Çağı (13-18 Yaş):

Dil Gelişimi Bebeklik Dönemi (0-1 Yaş):