ÇOCUK GELİŞİMİNDE ALAN ÇALIŞMALARI

Davranışçı kurama göre; davranış ölçülebilir, gözlenebilir ve yaşantı ürünü olmalıdır. Bu durumda sorunun doğru cevabı A seçeneğidir. Davranışın bilinçsiz olarak ortaya konulabileceğini psikoanalitik kuramcılar ve gözlenmeyen yapıları da içerdiğini de bilişsel gelişim kuramcılar ileri sürmektedir.

Organizmada tepkiye neden olmayan, koşulsuz uyarıcı ile kodlanmayan uyarıcılardır. Pavlov’un deneyinde zil sesi nötr uyarıcıdır.

Çocuk başka bir çocuğun davranışını gözlemleyerek ve kendi davranışını karşılaştırarak sosyal olarak dolaylı öğrenmeler gerçekleştirebilir

Erikson, psikoanalitik kuramın temsilcidir. Bu nedenle sorunun cevabı A seçeneğidir. Bandura ve Skinner davranışçı kuramın, Piaget ve Bruner ise bilişsel kuramın temsilcisidir.

Her gelişim kuramının öğrenmenin nasıl gerçekleştiğine ilişkin otaya koyduğu kimi ilkeleri vardır. Öğrenme sürecinde bireyin edilgen değil etkin olduğunu savunan kuram bilişsel gelişim kuramıdır.

Yaşantı, bebeklik sürecinde reflekslerin yerini istemli ve bilinçli davranışlara bırakabilmesi için çevre ile etkileşime girmesi anlamına gelmektedir. Birey çevre ile etkileşime girdikçe yaşantılar meydana gelmekte ve bunun neticesinde öğrenmeler gerçekleşmektedir.

Bir bilgi uzun süreli bellekten getirilemiyorsa unutma gerçekleşmiştir. Bilgiyi işleme kuramında bireysel öğrenmeler unutulmaması gereken şeylerden biridir.

Vygotsky, gelişmeye acık alan/potansiyel gelişim alanı ile bir anlamda bireyin öğrenme potansiyeline atıf yapmaktadır.

Ekolojik sistemler kuramının ilgi alanı genel olarak çocuklar ve ergenlerdir.

Ortama konulduğunda bir davranışın yapılma sıklığını artıran uyaranlara pekiştireçlere olumlu, ortamdan çıkarıdığında davranışın yapılma sıklığını artıran pekiştireçlere ise olumsuz pekiştireçler denir. Olumlu pekiştireçlerden olan birincil pekiştireçte yiyecek gibi yaşamsal şeyler söz konusuyken, ikincil pekiştireçlerde ise klasik koşullanma yolu ile uyaranın pekiştireçle anlam kazanması söz konusudur.
Bu olaya çocuk açısından bakıldığında durum böyledir. Olaya ilişkin olarak yetişkin davranışı ise çocuğun ağlamasından kurtulmak amaçlı olarak gewrçekleştiğinden yetişkinin davranışı olumsuz pekiştirme süreciyle açıklanabilir. Ancak soruda çocuğun elde ettiği uyaran sorulduğundan doğru cevap olumlu pekiştireçtir.

Doğru cevap A'dır.

Sönme: Koşullanma sürecinde kullanılan pekiştireç ortamdan kaldırıldığında davranışın tekrarlanma sıklığı zaman içerisinde azalacak ve pekiştirme öncesindeki durumuna geri dönecektir. Örneğin; okul öncesi öğretmeni uyum haftasında ağlayarak oyuncak isteyen bir çocuğa oyuncağı vermiştir. Daha sonra çocuk her oyuncak alamadığında ağlamış ve öğretmen ağlama davranışını pekiştirmemek adına ağladığı için oyuncağı ona vermemiştir. Çocuk bir süre daha sık ağlamış ancak oyuncağı öğretmen vermemiştir. Çocuğun ağlama sıklığı azalarak sonunda çocuk ağlama davranışı göstermemiştir.

Doğru cevap D'dir.

Psikoanalitik kuramda, çocuğun biyolojik ihtiyaçları ve sosyal beklentiler arasında gerçekleşen uyum ve uyumsuzluklar ele alınmıştır. Bilinçli ve bilinçsiz olarak ortaya konan davranışlara değinmişlerdir. Psikoanalitik kuramda gelişim evrelerindeki çatışmalar ve bu evrelerdeki görevler yer alır. Çocuğun bir çatışmayı çözme durumu, bir sonraki çatışmada önemli bir etken olmaktadır. Psikoanalitik kurama göre birey biyolojik ihtiyaçları ve sosyal beklentiler arasında denge kurabilmelidir. Sigmund Freud ve Erik Erikson psikoanalitik kuramın önemli temsilcilerindendir.

Doğru cevap C'dir.

FallikDönem: Fallik dönemde çocuk kendi bedenini tanımaya başlar ve karşı cins ebeveynine daha fazla sevgi duyar. Çocukların cinsiyet rollerini edindikleri bu dönemde sevecen ve hoşgörülü anne baba tutumu bu dönemin sağlıklı atlatılmasına katkıda bulunur.

Doğru cevap E'dir.

Girişimciliğe Karşı Suçluluk: 3-6 yaşlarını kapsayan bu dönemde çocuk gelişimsel olarak koşma, atlama gibi davranışlarda bulunur. Çocuğun gelişimsel özelliği olan bu durum sıklıkla problem davranış olarak görülmekte, çocuklar ev ve okul ortamında engellenebilmektedir. Çocuğun girişkenliğinin engellendiği, azarlandığı ve kontrol altında tutulduğu durumlarda çocukta suçluluk duygusu gelişebilmektedir.

Doğru cevap C'dir.

Bilgiyi işleme kuramına göre bilişsel süreçler şu şekildedir:

Doğru cevap B'dir.

Özümseme bireyin repertuvarında var olan şemalara benzer nitelikteki durum, olay vb. dahil etmesidir. Hali hazırda var
olan şemanın dışına çıkması gereken durumlarda ise düzenleme devreye girmekte, birey yeni şemalar oluşturarak yapıları yeniden düzenlemektedir. 

Örnekte verilen çocuk bir "dede" şeması oluşturmuş ve bu şema içerisine benzer nitelikteki durumları dahil etmiştir. Doğru cevap A'dır.

2. İşlem Öncesi Dönem (2-7 Yaş)
İşlem öncesi dönem ikiye ayrılmaktadır. Bunlar; sembolik dönem/kavram öncesi dö- nem (2-4 yaş) ve Sezgisel dönem (3-7 yaş)’dir.
a. Sembolik dönem (2-4 yaş): Bu dönemde çocukların dil edinimi çok hızlı olmakla beraber kullanılan sembol ve kavramlar gerçeklikten uzak, kendilerine özgüdür. Kompleks dil yapılarını anlama konusunda bu dönem içerisinde sınırlılıklar görülebilmektedir. Çocuklar yine bu dönemde kişi, varlık gibi durumlara ilişkin semboller kullanmakta, sembolik oyunlar oynamaktadırlar. Örneğin; arabayı telefon gibi kullanma, televizyon kumandasını silah gibi gerçek nesne yerine kullanabilmektedirler.

Yine bu dönemde çocuklar dünyanın kendi etraflarında döndüğünü düşünmekte, kendilerini başkalarının yerine koyamamaktadırlar yani benmerkezcilik söz konusudur. Objeler, nesneler bu dönemde renk ve şekil gibi tek bir özelliğe göre sınıflandırılmaktadır.

Doğru cevap D'dir.

Vygotsky 1986-1934 yılları arasında yaşamış ve psikoloji, kültür, edebiyat, sanat ve tarihle ilgilenmiş olan Rus psikologdur. Vygotsky bilgiyi, deneyimli yetişkinler tarafından deneyimsiz olanlara öğretilen bir şey olarak görmektedir. Deneyimsiz olan çocuklar bu şekilde birer çırak olarak ifade edilmektedir. Vygostky bu görüşüyle, çocukları küçük araştırmacılar olarak gören Piaget’ten farklı düşünmektedir (Bentham, 2002). Yine Vygotsky, sosyal çevrenin çocuğun bilişsel gelişimi üzerinde büyük bir etkisi olduğunu ifade etmektedir. Çocukların kazandıkları beceri, fikir, düşünce ve benzeri durumların kaynağında sosyal çevreden öğrenilmiş durumlar söz konusudur. Bu doğrultuda bilişsel gelişimin kaynağı kişisel psikolojik süreçlerden önce kültürel etkileşimlerdir. Vygotsky’e göre psikolojik süreçler, insanlar arasındaki süreçlerle başlamaktadır. Buna en temel örnek olarak da
“dil” verilebilir.
Doğru cevap D'dir

Mikrosistem: Çocuğun içerisinde yaşadığı birincil çevre söz konusudur. Aile, okul, kreş gibi çevreler bu sistemin içerisinde yer almaktadır (Bee ve Boyd, 2009). Mikrosistem içerisinde yer alan çocuk, çevresel etmenlerden etkilenmekle beraber aynı zamanda çevreyi de etkilemektedir. Örneğin; çocuğun sosyal davranışlarına yapılan müdahaleler davranışları şekillendirirken aynı zamanda çocuğun davranışları da içinde bulunduğu ortamı etkiler.

Doğru cevap A'dır.

John Locke, P. Pavlov, John B. Watson, Edward Thorndike, B. F. Skinner dav- ranışçı kuramın önemli temsilcilerindendir. Ayrıca Albert Bandura, Edward C. Tolman davranışın bilişsel yönüne ağırlıklı olarak değinen davranışçı kuramcılardandır. Freud psikanalitik kuramın temsilcisidir.