ÇOCUK GELİŞİMİNDE ALAN ÇALIŞMALARI

Gözlem yolu ile öğrenmede dikkat, hatırlama, davranışı meydana getirme, güdüleme olmak üzere dört temel süreç vardır. Dikkat öğrenmenin ilk basamağıdır ve dikkat olmazsa öğrenme gerçekleşemez. Doğru yanıt B şıkkında verilmiştir.

3-6 yaşlarını kapsayan dönemde çocuğun girişkenliğinin engellendiği,
azarlandığı ve kontrol altında tutulduğu durumlarda çocukta suçluluk duygusu
gelişebilmektedir. Doğru yanıt A şıkkında verilmiştir.

Özelden genele akıl yürütmeyle çıkarımlar yapılmasını sağlayan tümevarım ilkesi Somut İşlemler Döneminde (7-11 yaş) kazanılmaktadır. Doğru yanıt E şıkkında verilmiştir.

İşlemsel bellekte bir iş ağının nasıl olduğu, o becerinin nasıl gerçekleşeceği üzerine şeyler depolanır. Örneğin; araba sürme becerisi işlemsel bellekte depolanır. Arabayı park etmek için garajın kapısı açılır. Daha sonra arabanın kapısı açılır, oturulur ve kontak takılır. Kontak çevrilerek araba çalıştırılır ve vites kolu tutularak araç geri vitese takılır. Daha sonra arabadan inilir. Örnekte görüldüğü gibi burada bilgilerin otomatikleştirilmesi söz konusudur. Doğru yanıt C şıkkında verilmiştir.

Kendine dönük konuşma, çocukların nesne isimlendirme, eylemleri anlatma gibi durumlarda kendi kendilerine konuşmaları olarak tanımlanmaktadır. Örneğin; anasınıfındaki bir çocuğun sayı ile ilgili bir oyun oynarken sayıları sayması (Trawick-Smith, 2014). Doğru yanıt b şıkkında verilmiştir.

Makrosistem: Yaşanılan muhit, etnik kimlik gibi öğeler bu sistem içerisinde yer
almaktadır (Bee ve Boyd, 2009). Bu sistemler çocuk gelişimi üzerinde az etkili
görünse de aslında gelişime oldukça etki etmektedir. Yine bu sistem içerisinde
ideoloji, kabul gören değerler, dünya görüşü, kanunlar gibi öğeler yer almaktadır
(Trawick-Smith, 2014). Doğru yanıt D şıkkında verilmiştir.

John Locke, P. Pavlov, John B. Watson, Edward Thorndike, B. F. Skinner davranışçı kuramın önemli temsilcilerindendir.  Bilişsel gelişim ile ilgili olarak Jean Piaget, Lev Vygotsky ve Jerome Bruner başta olmak üzere pek çok bilim insanı çalışmıştır (Brearley ve Hitchfield, 1967). Sigmund Freud ve Erik Erikson psikoanalitik kuramın önemli temsilcilerindendir (Bee and Boyd, 2009; Berk, 2015; Trawick-Smith, 2014). Doğru yanıt E şıkkında verilmiştir.

Davranışın gözle görülebilen kısmına odaklanan davranışçı kuram, davranışların yaşantı sonucu ortaya çıktığı görüşünü benimsemektedir. Temelinde John Locke’un boş levha görüşü yatan davranışçı kurama göre gelişim, çocuğun çevresinden ve çevresinde bulunan aile, öğretmen gibi yetişkinlerden etkilenmektedir. I ve III doğrudur. Doğru cevap C'dir.

Pavlov’un deneyinde zil sesinin ardından verilen et, nötr uyarıcı olan zil sesini koşullu uyarıcı yapmıştır. Doğru cevap B'dir.

Benzer bir uyarıcıya daha önceden kazanılmış olan tepkinin verilmesi sönmedir.

Verilen durum Premack İlkesi'ne örnek gösterilebilir. Doğru cevap D'dir.

Öğrenmelerde başkaları ile ilişkilerin ve gözlemlerin etkili olduğunu söyleyen Bandura’ya göre öğrenme için her zaman pekiştirme gerekli değildir. Doğru cevap E'dir.

Fallik dönemde çocuk kendi bedenini tanımaya başlar ve karşı cins ebeveynine daha fazla sevgi duyar. Çocukların cinsiyet rollerini edindikleri bu dönemde sevecen ve hoşgörülü anne baba tutumu bu dönemin sağlıklı atlatılmasına katkıda bulunur. Doğru cevap C'dir.

Üretkenliğe Karşı Durgunluk dönemi orta yetişkinlik dönemlerini kapsayan ve kişinin üretken olmak istediği, çocuk yetiştirme, iş yaşamında başarı ve kendinden sonraki nesillere rehberlik etme konularını önemsediği dönemdir. Doğru cevap E'dir.

Bahsedilen durum Piaget'in ilkelerinden "örgütleme"ye örnek verilebilir. Doğru cevap D'dir.

Soyut İşlemler Dönemi'nde (11 yaş ve üstü) çocuklar; tümevarım ilkesine ilaveten genel bir durumdan yola çıkarak özele doğru mantıksal çıkarımlar yapabildikleri tümdengelim ilkesini edinmektedir. Doğru cevap B'dir.

Eksosistem sisteminin içerisine ebeveynlerin iş ortamları, iş arkadaşları, arkadaşlar, hizmetler gibi başlıklar bu katmanın içerisine girmektedir. Doğru cevap C'dir.

• Nötr Uyarıcı: Organizmada tepkiye neden olmayan, koşulsuz uyarıcı ile kodlanmayan uyarıcılardır. Pavlov’un deneyinde zil sesi nötr uyarıcıdır.

Rus bir psikolog olan ve klasik koşullanmanın temsilcilerinden olan Pavlov, köpeklerdeki mide ve tükürük salgılarına ilişkin çalışmalar yaparken köpeklerin ete verdikleri salya tepkisini ayak sesine de verdiklerini fark etmiştir. Bunun üzerine köpeklerdeki koşullanma üzerine çalışmış ve köpekler ile laboratuvarda çalışmaya başlamıştır. Köpeğe önce zil sesi, ardından et tozu içeren bir besin vermiş ve bunu tekrarlamıştır. Sonrasında köpek zil sesi
ve eti eşleştirmiş ve ete verdiği salya tepkisini zil sesine de vermiştir. Pavlov yaptığı deney sonucunda klasik koşullanmayı literatüre kazandırmıştır (Pavlov, 2003).

Kendiliğinden Geri Gelme: Koşullu uyaranın zamanla sunulmadığı, sönmenin
gerçekleştiği bir durumda karşımıza çıkmaktadır. Sönme gerçekleştikten sonra koşullu uyarıcı yeniden sunulduğunda organizmanın yeniden koşullu tepkiyi vermesi durumudur.