ÇOCUK GELİŞİMİNDE ALAN ÇALIŞMALARI

Doğum öncesi dönem yumurta ve spermin birleşmesiyle başlar ve yaklaşık olarak ortalama 38 haftanın sonunda doğumla son bulur.

Annenin özellikle ilerleyen yaşlarda doğum yapması atipik gelişime neden olabilir. Bu nedenle annenin 20’li yaşlarda doğum yapmasının atipik gelişim için zayıf bir olasılık olarak ortaya çıkmaktadır.

Bebek doğumundan sonra ilk altı aydan sonra tek sözcükleri söyleyebilir. Daha sonra 18-24 ay arasında iki sözcüğü bir araya getirip cümle kurabilir.

İnsan kafasını ve yüzünü özellikleriyle çizebilmesi için çocuğun ince motor becerilerin gelişmesi gerekmektedir. Bu da yaklaşık 6 yaşlarına denk gelen okul öncesi dönemin sonuna doğru yapılabilir.

Çocuğun cansız varlıklara canlıymış gibi anlam yükleyip onlarla etkileşime girmesine animizm denilmektedir.

Çocukların ahlaki gelişimlerinde tüm gelişim alanlarının öyle ya da böyle etkisi söz konusudur. Ancak çocukların ahlaki gelişimlerini bilişsel ve duyuşsal gelişim alanları yansıtır.

Piaget ilkokul yıllarında pek çok çocuğun ahlaki gerçekçilik duygusu gösterdiğini savunur. Bu evrede, ahlaki kararlar ve oyunlar değişmeyen kurallara bağlıdır. Bu dönemde İlkokul dönemindeki orta yaş dönemindeki çocukluğa denk gelmektedir.

6-11 yaş aralığında bir çocuğun yakın arkadaşının olmaması, kas gücü eksikliği, 8 yaşına kadar okuyamama gibi bir çok gösterge sözü edilen yaş aralığı için atipik gelişim olarak değerlendirilir.

Son çocukluk döneminde ahlaki görecelik duygusu hakimdir ve kurallar daha iyi bir amaç için değiştirilebilir düşüncesi hakimdir.

11-18 yaş aralığındaki ergenlik ve son çocukluk döneminin a tipik gelişim özellikleri arasında; akranlarıyla sağlıklı iletişim kuramama, kilo alma korkusuyla yemekten uzaklaşma, aşırı kilo alma, obezite, aşırı iştahsızlık ve cinayet ve intihara eğilim gibi özellikler yer almaktadır.

Zigot evresi döllenmeden sonraki iki haftalık süreçtir ve şekilsiz hücre kümelerinin gelişimini içerir.

Doğum öncesi gelişimi etkileyen çevresel faktörler ise annenin hamilelikte geçirdiği hastalıklar, beslenme, annenin duygusal durumu, kan uyuşmazlığı, ilaçlar ve kimyasal maddeler, sigara, alkol ve annenin yaşı olarak sıralanabilir.

Doğum öncesi dönemden sonra, fiziksel gelişimin en hızlı olduğu dönem doğumdan sonraki ilk yıldır.

Birincil döngüsel tepkiler (1-4 ay): Bebeğin kendi vücudu etrafında merkezlenen basit motor hareketler.

Bebeğin tüm gelişim alanları göz önüne alınarak atipik gelişim göstergeleri aşağıdaki gibi sıralanabilir (Trawick-Swith, 2013, s. 103,125, 147, 167, 195):
• Uzun süreli sakinleştirilemeyen ağlamalar
• Bazı reflekslerin olmaması
• Düşük doğum ağırlığı
• Kavrama, oturma ya da yürümede ciddi sorunlar
• Görsel ve işitsel uyarıcılara yanıt verememe
• Tanıdık kişilere ve nesnelere ilişkin zayıf bellek
• Bir yaşında söylenenlere tepki vermeme
• İki yaşında yalnızca tek sözcüklü cümle kurma
• 18. aydan sonra ebeveynlere yapışma ve ayrılmama
• Akranlarına ve yetişkinlere ilgisizlik
• Az sayıda sosyal davranış
• Çok az sözel ifade

Tek boyutlu düşünce (odaktan uzaklaşamama); çocuğun bir tek olguya ya da duruma odaklanması, birden fazla fikir ya da etkinliği koordine etmekte zorlanmasıdır

Çocuk 2 yaşında basit düz cümleler kurarken, dönemin sonunda 6 yaşına geldiğinde olumsuz cümle, soru cümlesi, emir cümlesi gibi üst düzey söz dizimi yapılarını kullanır.

Ön ahlaklı: Ahlaki kararlar verirken ya da oyun oynarken henüz açık kuralları anlayamayan ya da kurallara bağlı kalmayan çocukları tanımlayan bir terimdir.

Erken çocukluk döneminde tüm gelişim alanları göz önüne alınarak atipik gelişim göstergeleri aşağıdaki gibi sıralanabilir (Trawick-Swith, 2013, s. 225, 253, 292 ):
• Koordinasyon, denge ve kas gücü eksikliği
• Zayıf el-göz koordinasyonu
• 4 yaşında makas, yapboz parçaları ve çizme aletlerini tutamama
• Karalama döneminde kalma
• 4 yaşında öz denetim becerileri için başkasına bağımlı olma
• Somut nesneleri kullanarak problem çözememe
• Konuşma, resim çizme gibi sembolik yeteneklerde gecikme
• Sınıflandırma ve eşleştirme etkinliklerinden hoşlanmama
• Zayıf telaffuz
• Sınırlı sözcük dağarcığı
• 4 yaşında bir ya da iki sözcüklü cümle kurma
• Bir yetişkinin kitap okumasına dikkat eksikliği
• Yazıyı resimlerden ayırt edememe
• Akran etkileşiminden kaçınma
• Suçluluk ve yetersizlik duygusu
• Saldırgan davranışlar
• Uyumsuz oyun davranışları
• Sürekli yalnız başına oynamayı tercih etme

6-11 yaş aralığında tüm gelişim alanları göz önüne alınarak atipik gelişim göstergeleri aşağıdaki gibi sıralanabilir (Trawick-Swith, 2013, s. 353, 390-391, 460-461):
• Koordinasyon, denge ve kas gücü eksikliği
• Çok aktif, dürtüsel ve kontrol edilemeyen davranışlar
• Kalem, kitap, makas gibi gereçleri tutma yetersizliği
• Kendine yetebilme becerisinde zayıflık
• Giyinirken, tuvalet ihtiyacını giderirken yardıma gereksinim duyma
• Tamamladığı aşamaları geriye doğru tekrarlamada başarısızlık
• Basit olayların sebeplerini açıklayamama
• Geleneksel zekâ testlerinde 70’den aşağıda puan almak
• Derslerde düşük performans gösterme
• Yaşına göre üstün zihinsel ya da sanatsal yeteneğe sahip olma
• Sınırlı sözcük dağarcığı
• Sosyal problemleri çözmede dili kullanamama
• Toplumsal açıdan uygun olmayan bir dil kullanma
• 8 yaşına kadar okuyamama
• Aşağılık duygusu hissetme
• Bir işi bağımsız olarak bitirememe
• Kaygı ve çekingenlik
• Yakın arkadaşın olmaması
• Problemleri saldırganlıkla çözme