ÇOCUK GELİŞİMİ

İnsanda kalıtsal olarak var olan ve göreli bir tutarlılık taşıyan temel eğilimlere mizaç adı verilir.

Kişilik insanın sosyal, ahlaki, bilişsel ve fiziksel tüm özelliklerini içeren geniş kapsamlı bir kavramdır. Bu özellikler insanı diğer canlılardan ayırıp kendine özgü kılar

Kişiliğin oluşması çok sayıda değişkenin etkisine bağlıdır. Kişilik gelişimini etkileyen etmenler
genetik ve biyolojik etkenler, çevresel ve kültürel etkenler ve psikolojik etkenler
olmak üzere üç alt başlıkta incelenebilir.

Anne babanın zeka düzeyleri, kişilik özellikleri, becerileri genetik etkenler arasındadır.

İçgüdü, bir canlı türünün bütün
bireylerinde, doğuştan gelen ve
öğrenmeden bağımsız olarak
ortaya çıkan, bilinçsiz hareket ve
davranışlardır.

Freud psikoseksüel gelişimi, her biri bedende haz kaynağı olan bölgeye göre adlandırmıştır.
Ancak Freud’ a göre bu gelişim dönemleri birbirlerinden kesin bir biçimde
ayrılamaz ve kişiliğin oluşumunda her dönemin katkısı bulunur (Aral vd., 2000; Bacanlı,
2000; Köksal Akyol, 2015).
Freud psikoseksüel gelişimi; oral, anal, fallik, gizil ve genital olmak üzere beş dönemde
incelemiştir. 12-18 yaş arasındadır.

Fallik dönem (3-5 yaş): Haz kaynağı genital bölgedir. Çocuk cinsel hazzı cinsel
organların uyarılmasından alır. Çocuk bu uyarılmayı altı temizlenirken, banyodayken
ya da cinsel organlarına dokunarak yaşar. Fallik dönemde, çocukların ilgisi
genital organlara yönelmiştir. Bu dönemde çocuk kendi cinsel organına dokunmaktan
haz alır, karşı cins ebeveyne daha fazla sevgi duyar. Kız çocuk babasına
ilgi duyar ve annesini kıskanır. Babasını kendisine ideal eş olarak görür ve ileride
onunla evlenmeyi hayal eder. Kendi cinsiyetinden olan annesini kendisine rakip
olarak görür ve onu kıskanır. Anneyi yenmenin güç olduğunu anladıklarında babalarına
duydukları arzuyu bastırıp annelerini model alır ve onunla özdeşim kurarlar.
Bu durum “Elektra kompleksi” olarak da adlandırılır. Erkek çocuklar ise
“Oedipus kompleksi” yaşarlar.
Erkek çocuk annesine çok yoğun bir sevgi duyar. Annesiyle evlenmek ister. Babasını
kendine rakip olarak görür, onu kıskanır. Annesine karşı yakınlık duyar ve
babasını ortadan kaldırmak ister. Bu dönemde çocuklar benmerkezcidir. Bu nedenle
babasının da kendisi için aynı şeyi istediğini düşünür ve babası tarafından
cezalandırılacağını, cinsel organının kendisinden alınacağını düşünür. Buna hadım
edilme kaygısı denir. Bu çatışmayı bastırmak için çocuk annesine olan arzularını
bastırır ve babası ile özdeşim kurar. Çocuklar bu duyguları bilinçli bir şekilde
yaşamazlar. Ebeveynle özdeşim kuran çocuklar toplumsal rolleri, sosyal değerleri
ve kuralları öğrenmeye başlarlar. Bu dönemdeki saplanma sonucunda, bireyler yetişkinlikte
anne babadan kopamama, bir eş seçememe, aşırı suçluluk duyma, aşırı
çekingenlik, kibirlilik gibi özellikler gösterebilir

Dirençli Bağlanma: Güvensiz dirençli bebekler genellikle anneye yapışır. Fakat
daha sonra bu yakınlığa bakım verenle mücadele ederek direnirler. Bakım vereni
iter ya da ona vururlar. Bakım veren ayrıldığında şiddetli biçimde ağlarlar ve bakım
veren geri gelip sakinleştirmeye çalıştığında onu kendilerinden uzaklaştırırlar. Dirençli bebeklerin bakıcıları, bebeklerinin yanında tutarlı bir şekilde kalmazlar ve
genellikle yakın ilişki kurmazlar.

Çocukların bağımsızlık çabaları desteklenmeli,
çocuklara öğrenme ve oyun
çevrelerinin bazı yönleri için sorumluluk
verilmeli, ancak çocukların yaptıkları
şeyleri değerlendirmek için yetişkin
standartları kullanılmamalıdır. Başarı
duygusunu tatma ve yetenekleri açısından
çocuklara cesaret verilmelidir (Yazgan
İnanç vd., 2010).

Kişiliğin oluşması çok sayıda değişkenin etkisine bağlıdır. Kişilik gelişimini etkileyen etmenler genetik ve biyolojik etkenler, çevresel ve kültürel etkenler ile psikolojik etkenler olmak üzere çeşitli alt başlıklarla incelenir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Kişilik bir bireyi diğer bireylerden ayıran ve kişilerarası ilişkilerde ortaya çıkan kalıcı tepki ve etkileşim örüntüleridir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Benlik değeri, benliğin duygusal ve değerlendirilebilir boyutudur. Örneğin, bir ergen kendini sadece bir öğrenci olarak algılamaz, aynı zamanda iyi bir öğrenci olarak da algılar ve iyi bir öğrenci olmadığını düşündüğünde üzüntü duyar. Bunlar ergenin benlik değeri hakkında değerlendirilebilir yargılardır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Anne babanın zeka düzeyleri, kişilik özellikleri, becerileri genetik etkenler arasındadır. Çevresel etkenler arasında ise beslenme ve duyular aracılığıyla elde edilen deneyimler, çocuğun içinde doğduğu aile, ilk yıllarda anne babanın etkisi, ailenin sosyal ilişkileri, ekonomik koşulları, medya, sağlık ve eğitim gibi toplumsal kurumlar yer alır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Sigmund Freud, 1856 ve 1939 tarihleri arasında yaşamış Avusturyalı nörolog ve psikanalizin kurucusudur. Ruhsal sorunların kaynağını, bireylerin bastırdıkları ve bilinçaltına ittikleri sorunlarda aramış ve kişiliğin gelişimini cinsel dinamiklerle açıklamıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

İçgüdü, bir canlı türünün bütün bireylerinde, doğuştan gelen ve öğrenmeden bağımsız olarak ortaya çıkan, bilinçsiz hareket ve davranışlardır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yapısal modeli oluşturan tüm bu sistemleri bir örnekle açıklayalım. Örneğin, arkadaşınızın evindeyken masanın üzerinde bir miktar para gördünüz. Alt benliğiniz bu parayı almanızı ister. Egonuz parayı nasıl alabileceğinizi bulmaya çalışır. Süper egonuz ise parayı almanın yolunu bulsanız bile, toplumun ahlaki değerlerine aykırı olduğu için bunu yap- manıza izin vermez. Doğru cevap A şıkkıdır.

Fallik dönem çocukların 3-5 yaş aralığındaki dönemlerini kapsar .Doğru cevap B şıkkıdır .

Erikson psikososyal gelişim sürecini güvene karşı güvensizlik, özerkliğe karşı utanç ve kuşku, girişimciliğe karşı suçluluk, başarıya karşı aşağılık duygusu, kimlik edinmeye karşı kimlik karmaşası, dostluk kazanmaya karşı yalnız kalma, üretkenliğe karşı durgunluk, benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk olmak üzere sekiz dönemde incelemiştir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Günümüzde en yaygın olarak kullanılan kişilik değerlendirme aracı Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri’ dir. Ancak envanter, on altı yaş ve üstü bireylere uygulanabilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

İnsanda kalıtsal olarak var olan ve göreli bir tutarlılık taşıyan temel eğilimlere mizaç denilir. Doğru cevap B'dir.