ÇOCUK GELİŞİMİ

Sosyal gelişim “bireylerin yıllar boyunca diğer insanlar, toplumsal kurumlar, geleneklerve örgütler gibi kuruluşlarla geçirdiği yaşantılar sonucunda oluşan değişmelerdir. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'B' seçeneğidir.

Bireyin içinde yaşadığı toplumun kurallarına uymada yaşına uygun gösterdiği olgunluk“sosyal olgunluk” olarak tanımlanır.

Kişilik, bireyi diğer bireylerden ayıran, tutarlı olarak sergilenen, bireye özgü olan, doğuştan getirilen ve sonradan kazanılan özelliklerin bütünüdür. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'A' seçeneğidir.

Haz, bir güdünün doyumu sağlandığında ya da bir amaca varıldığında yaşanan duygudur. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'C' seçeneğidir.

Rekabet olgusu arkadaşlık kavramı ve akranlar arası iletişim kazanınca ortaya çıkar ve giderek artar. Üç yaşından önce rekabet çocuğun davranışını fazla etkilemez. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'E' seçeneğidir.

Güvene karşı güvensizlik (0-1 yaş): Bebekler bu dönemde içinde yaşadıkları dünyaya güvenip güvenemeyeceklerini öğrenir. Özellikle annenin bebeğini sevmesi, okşaması,sıcaklığını hissettirmesi, ilgilenmesi sonucunda güven duygusunun temelleri atılır. Anne bebeğin gereksinimlerini karşılayarak bebeğin güven duygusunu geliştirir. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'A' seçeneğidir.

Psikoseksüel gelişimi, her biri yeni bir sosyalleşme sorunuyla nitelenen beş temel dönemde açıklamıştır.

Bunlar;

Oral dönem (0-1 yaş)

Anal dönem (1-3 yaş)

Fallik dönem (3-6 yaş)

Gizil (Latent) dönem (6-12 yaş)

Genital dönem (12-18 yaş)

Bu açıklamaya göre bu dönemler arasında 'olgunluk dönemi' bulunmamaktadır. Doğru cevap 'E' seçeneğidir.

Kesinleşmiş bağlanma evresi (7-24 ay): Bu evrede bakım veren kişilerden ayrı kalacakları korkusu görülür. Bakım veren kişilerden ayrıldıklarında huzursuzlaşırlar yani bağlanma belirginleşmeye başlar. Yaklaşık altı ile yedinci aydan sonra görülmeye başlayan ayrılık kaygısı, giderek artar ve bir yaşından sonra da giderek azalır. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'C' seçeneğidir.

Bir yaş çocuğunun en karakteristik özelliği benmerkezciliktir. Dünyanın kendi etrafında döndüğünü sanır. Her şeyin kendisine ait olmasını ister ve paylaşmaktan hoşlanmaz. Bu açıklamaya göre. doğru seçenek 'B' seçeneğidir.

Üretkenliğe karşı durgunluk (26-40 yaş):Önceki evrelerde başarılı olan bireyin, bu dönemde üretken, verimli ve yaratıcı olması beklenir. Aksi durumda ise birey, bir işe yaramama duygusuna kapılarak durgunluk dönemine girer ve mutsuz olur. Bireyin kendine yönelip, sonraki kuşaklar ve toplum için bir şey yapmadığını fark etmesi fiziksel ve psikolojik gerilimlere neden olur. Yetişkinlik döneminde enerjinin olumlu biçimde ortayakonulması ilgi gösterme ve bakım verme ile sonuçlanır. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'E' seçeneğidir.

Bireyin sosyal gelişimi için;
• Gereksinimlerini karşılamayı,
• Davranışlarını toplumun değer yargılarına göre düzenlemeyi,
• Olumsuz davranışları en aza indirmeyi,
• Olumlu davranışları alışkanlık haline getirmeyi,
• Gelenek ve göreneklere uygun davranmayı,
• Diğer bireylerle iyi ilişkiler sergilemeyi,
• Kendine karşı saygılı olmayı öğrenmesi gerekir

Benlik oluşumu, çocuğun yaşantısı sonucu başından geçen olaylar ve çevresindeki kişilerin etkisiyle meydana gelir ve hiyerarşik bir sıra izler.

Çocuğun içinde bulunduğu toplumun inançlarını, tutumlarını ve kendisinden beklediği davranışları öğrenmesine “sosyalleşme” denir.

Sosyal ve duygusal gelişimde etkili olan pek çok etmen bulunur. Olgunlaşma, mizaç, kişilik, cinsiyet, zekâ gibi genetik etmenlerin yanında, aile ilişkileri, arkadaşlık, gruba katılma, oyun, işbirliği, rekabet, kız-erkek ilişkileri gibi çevresel etmenler çocuğun sosyal ve duygusal gelişimi üzerinde etkilidir.

Oyun, her durumda çocuğun
isteyerek ve hoşlanarak yer aldığı,
fiziksel, bilişsel, dil, duygusal
ve sosyal gelişimin temeli olan,
gerçek hayatın bir parçası ve çocuk
için en etkin öğrenme sürecidir.

Sosyal gelişimi açıklayan en kapsamlı kuram, Erik Erikson’un (1902-1994) Psikososyal
Gelişim Kuramı’dır.

Psikoseksüel gelişimin Fallik döneminde (3-6 yaş) çocuk için haz bölgesi genital bölgedir. Çocuk karşı cins ebeveyne açık olarak daha fazla sevgi gösterir. Erkek çocuk bir şekilde annesine karşı cinsel bir yakınlık beslemesi nedeniyle babası tarafından cezalandırılacağı kaygısını yaşar (Oedipus Karmaşası).

İki yaşına gelen çocukların dil ve motor gelişimlerinin ilerlemesiyle birlikte bağımsızlık duyguları artar.

• Bebeğin anne ve babasına güvenli bir bağlanma geliştirmesi sağlanmalıdır.
• Anne ve babalar çocukla ilişkilerinde olumlu, sıcak, içten, sabırlı, kabul edici ve
yanıt verici olmalıdır.
• Çocuğa değerli olduğu hissettirilmelidir.
• Çocuğun gelişimi, yetenekleri ve başarısı diğerleriyle kıyaslanmamalıdır.
• Çocuğun seçim ve tercihlerine göre oluşan olumsuz sonuçlar eleştirilmemeli, çocuğun
yaparak ve yaşayarak öğrenmesi desteklenmelidir.
• Çocuğun akranlarıyla ve yetişkinlerle birlikte zaman geçirmesi için fırsatlar sunulmalıdır.
• Çocuğun sosyal ortamlar içinde olması sağlanmalıdır.
• Çocuk sorumluluk almaya özendirilmeli ve olumlu pekiştireçler kullanılmalıdır.
• Her bireyin farklı özellikleri olduğu anlatılmalı, ayırım, etiketleme veya sınıflama
yapmadan arkadaş seçmesi sağlanmalıdır.
• Çocuktan beklenenler konuşarak belirlenmelidir.
• Aşırı koruyucu, otoriter ve aşırı serbest ya da tutarsız anne-baba tutumları sergilenmemelidir.

• Anne ve babalar çocuklarına karşı tutarlı, kabul ve teşvik edici, uzlaşmaya ve iletişime
açık, demokratik bir tutum sergilemelidir.
• Anne-baba ve öğretmenler çocuklara olumlu rol model olmaya dikkat etmelidir.
• Çocuğun gelişimini destekleyen oyun, kitap ve materyaller çocuğun yaş ve gelişim
düzeyine uygun seçilmelidir.
• Çocukla yapılacak etkinlikler ve alınacak oyuncaklar çocuğun görüş ve istekleri
doğrultusunda seçilmelidir.
• Her ortam ve koşulda çocuğun kendisini ifade etmesine fırsat verilmelidir.
• Çocukla iletişimde sen dili yerine ben dili kullanılmalıdır.
• Okul-aile işbirliği içinde çocuğun okula uyumu kolaylaştırılmalıdır.
• Her çocuğun okul öncesi eğitim kurumundan yararlanması sağlanmalıdır.
• Anne-babalar çocuğun gelişiminde oyunun önemini bilmeli ve çocukla karşılıklı
iletişime dayalı oyun oynamalıdır.
• Günlük yaşam becerileri ve sosyal beceriler çocuğa oyun içinde öğretilmelidir

Sosyometri
Bu yöntem çocukların sınıf ortamında akranları tarafından değerlendirilmesidir. Bu yolla
elde edilen bilgiler çocuğun, kabul edilip edilmemesi, liderlik özellikleri, saldırganlık gibi
davranışları hakkında bilgi toplamaya yardımcı olur.