ÇOCUK GELİŞİMİ

Motor gelişim, motor görevleri uygulayabilme kapasitesi ile ilgili olup fiziksel uygunluğun çeşitli bileşenlerinden (kas kuvveti, kas dayanıklılığı, kalp-solunum dayanıklılığı ve esneklik) ve motor uygunluk unsurlarından (hareket hızı, koordinasyon, denge, çeviklik ve çabuk kuvvet) oluşan çeşitli hareket kategorilerini sınıflandırmak için kullanılan geniş anlamlı bir terimdir.

En önemli lokomotor hareketler; emekleme, yürüme, koşma ve atlamadır. Daha sonra yuvarlanma, tırmanma, zıplama, sıçrama ve sekme gelir. Lokomotor Olmayan Hareketler: Ayakta dik durumda dönme, eğilme, itme, çekme gibi yer değiştirmeden yapılan geniş kasların kullanımını içeren hareketlerdir.

Büyük ve küçük kas becerilerinin gerçekleşmesinde; dikkat, kuvvet, denge, tepki hızı, eşgüdüm, esneklik, form ve performans gibi motor yetenekler önemli bir yer tutar.

Kuvvet; bir direnci yenebilme, karşı koyabilme becerisi olarak tanımlanabilir. Motor becerilerde vücudun genel bir kuvvetinin olması gerektiği gibi o motor becerinin gerçekleştirilmesinde hangi kaslar görev alacaksa o kasların da yeterli kuvvete sahip olması gerekir.

Denge: Belirli bir alan içinde bir hareketi veya pozisyonu sürdürebilmek adına önemli bir unsurdur. Denge hareketleri, aynı yerde bir pozisyonu korumayı kapsar. Çocuk tüm hareketlerinde dengeyi sürdürme, kaybetme ve yeniden kazanma yeteneklerine sahiptir.

Motor gelişim bütünden özele bir yön izler. Bebeğin hareketleri başlangıçta bütünsel ve farklılaşmamıştır. Başlangıçta, önünde duran nesneyi avucunun tümünü kullanarak yakalamaya çalışan bebek, yaşı ilerledikçe parmaklarını ve başparmağını yakalama için kullanmaya başlar. Bunda sinir sisteminin, özellikle beynin gelişip olgunlaşmasının rolü büyüktür.

Motor beceriler ancak üzerinde defalarca çalışılarak deneme yanılma yöntemiyle kazanılır. Bu bakımdan çoğu zaman acılı ve ağrılı bir süreçten geçilir. Bir çocuk kanepe üzerine tırmanıp oturabilmek için defalarca başarısızlığı tatmak zorunda kalır.

Gallahue’nun piramit modeline göre Refleksif Hareketler Dönemi Doğum Öncesi-4 ay dönemini kapsamaktadır.

Gallahue’nun piramit modeline göre "ilk Kontrol Evresi" İlkel Hareketler Dönemini kapsamaktadır.

Olgunlaşma Evresi: Çocuklardan bu evrede temel hareketler bakımından bir yetişkinle aynı düzeyde mekanik yönden etkili, uyumlu ve kontrollü davranışlar sergilemesi beklenir. Ancak bireysel farklılıklar nedeniyle bazı beş-altı yaş çocuklarının ve hatta yetişkinlerin bile temel hareketlerin bazılarında zorlandıkları görülebilir. Görsel izleme ve hareket eden nesneleri durdurmayı (yakalama, vurma, topa vurma) gerektiren manipülatif beceriler, bu görevlerin görsel motor taleplerinin karmaşıklığı nedeniyle daha geç gelişme eğilimindedir. Çocuğun bu evrede olgunlaşması için kendisine alıştırma olanaklarının sağlanması, motive edilmesi ve bu yönde kaliteli bir okul öncesi eğitimin verilmesi ile mümkündür. Temel hareket modellerinde olgunlaşma evresine ulaşamamış olmak bunların özelleşmiş hareketlere dönüşmesinde ve spor faaliyetlerinde başarı sağlamada en büyük engeldir (Gallahue, 1982; Gallahue vd., 2014).

Bebeklikten itibaren, motor gelişimin ilkeleri; baştan ayağa, merkezden dışa ve büyük kaslardan küçük kaslaradır.

Koşma, motor gelişimde lokomotor hareketlerdendir

Motor beceriler..yaşam boyu........ devam eden motor becerilerde ortaya çıkan davranışların kontrol altına alınması sürecidir.

Belirli bir motor beceri için farklı hareketlerin uyumlu halde sergilenebilmesi "eşgüdümdür"

Motor gelişim yaşam boyu aynı  hızdadır ilkesi motor gelişimin ilkelerinden değildir.

Bisiklete binme Ontogenetik Becerilerdendir.

Yüzme refleksi yeni doğan bebeğe özgü olup yaşamının ilk yılı içerisinde kaybolmaktadır.

Bebeğin, ayak tabanı başparmaktan bileğe doğru çizgi çekme hareketi ile uyarıldığında, bebeğin bu uyarana ayak bükülürken parmaklarını dışa doğru açarak (yelpaze gibi) yanıt vermesi Babinski refleksidir.

Oturma zorluğu bebeklik döneminin ilk dört ayında, destek gerektiren motor gelişim hareketlerinden değildir.

Okul öncesi dönemde motor gelişimin desteklenmesine yönelik yetişkinlerin dikkat etmesi gereken noktalar:

I- Öğretmenler kontrol etmek koşuluyla çocukların boğuşma tarzı hareket isteklerini hoş karşılamalıdır

II- Çocuklara her gün büyük ve küçük kaslarını kullanabileceği oyunlar için fırsatlar yaratılmalıdır

III- Kötü hava koşullarında bina içinde çocukların hareket edebilmeleri için alanlar yaratılmalıdır

IV- Çocuklar için rahat hareket edebilecekleri sağlıklı ve güvenli eğitim ortamları oluşturulmalıdır