ÇOCUK GELİŞİMİ - Deneme Sınavı - 2

Ahlak; huy, karakter, hal ve hareket tarzı gibi anlamlarına gelir, bir grup davranış kuralını ve toplumsal bir hayat tarzını ifade eder. Doğru cevap A'dır.

Ahlak gelişimi birçok etkenin etkisi altında devam eden bir süreçtir. Bireyin ahlakı üzerinde etkili olan etmenler, aynı zamanda onun ahlaki olgunluk düzeyini etkileyen ve belirleyen etmenlerdir. Ahlak gelişiminde kişilik yapısı, aile ortamı, akran etkileşimi, eğitim ve kültür etkili olmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Skinner’in edimsel koşullanma modeline göre davranışlarının sonuçları çocuklara ahlak kurallarına uymayı öğretir. Doğru cevap E'dir.

Karşılıklılık ‘Sen benim sırtımı kaşı, ben de seninkini.’ atasözü ile açıklanabilir. İdeal karşılıklılık kavramı ise ‘Başkalarının sana nasıl davranmasını istiyorsan sende başkalarına öyle davran.’ sözüyle açıklanabilir. Doğru cevap B'dir.

Kolhberg'in Ahlak Gelişimi Kuramı'nda Gelenek Öncesi Düzey itaat ve ceza eğilimi ve saf çıkarcı eğilim evrelerinden oluşmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Piaget, ahlak gelişimini anlamada çocukların kuralları nasıl yorumladıklarını öğrenmenin önemli olduğunu düşünmüştür. Çocukların ahlak gelişim özelliklerini onların oyunlarını gözleyerek açıklamaya çalışmıştır. Piaget’e göre altı yaşın altındaki çocukların kuralları yoktur ve kural kavramı olmadığından bu dönemde ahlaktan söz etmek zordur.
Bu nedenle ahlak gelişimi, çocuğun işlem öncesi dönemden, somut işlemler dönemine
geçtiği altı yaşa kadar başlamaz. Doğru cevap D'dir.

Freud’a göre çocuk, ahlak kurallarını, fallik evre sırasında onunla aynı cinsiyetteki ebeveyni ile özdeşim kurarak öğrenir. Doğru cevap A'dır.

Gilligan Kohlberg’in kuramının kadınlardaki ahlak gelişimini temsil etmediğini savunur.
Kolhberg’in ahlaki muhakemeyi tanımlayan öğeler olarak adalet ve hak kavramlarını ön
plana çıkarmasını eleştirir. Başkalarına haksızlık yapmamak (adalet yönelimi) ve muhtaç birine sırt çevirmemek (şefkat yönelimi) olmak üzere en az iki ayrı ahlaki yönelim olduğunu ve bunların kendilerine özgü kurallar içerdiğini söyler. Doğru cevap E'dir.

Turiel’in öncüsü olduğu Toplumsal Alan Kuramı, çocukların ahlaki kuralları ayırt etme
ve eşgüdümleme yetenekleri üzerine odaklanır. Çocuklar günlük yaşamda sürekli toplumsal etkileşime girer ve bu sayede toplumsal bilgileri öğrenirler. Alan kuramcılarına göre, çocuklar toplumsal bilgileri ahlak alanı, toplumsal gelenekler ve kişisel alan olarak adlandırılan üç tür sistemle yapılandırırlar. Doğru cevap B'dir.

Ahlak gelişimi ise insanların belli davranışları ‘doğru’ ya da ‘yanlış’ olarak değerlendirmelerine rehberlik eden ve kendi eylemlerini yönetmelerini sağlayan ilkeleri kazanma süreci olarak ele alınır. Doğru cevap C'dir.

Farklı kişilerle ilişkileri, bir gruba uyum sağlamayı, sosyal yaşamın gerektirdiği fedakarlıkları, başkalarının düşüncelerine ve haklarına saygı göstermeyi öğrenirler.

Erikson’un kuramına göre ahlak gelişimi açısından gururda en az suçluluk ve utanç duyguları kadar önemlidir. Örneğin yedi yaşındaki aç bir çocuk bakkaldayken, kimse fark etmeden bir çikolata paketini alabileceğini fark eder, ancak süperegosu bu davranışı hırsızlık olarak sınıflandırır ve hırsızlık yapma düşüncesi çocuğun suçluluk duymasına, bu da bir çatışma yaşamasına neden olur.

Kendi iyiliklerini olduğu kadar, başkalarının iyiliğini de düşünen çocuklar, ikinci evre olan 'Ahlaki Özeklik Evresi'ne aittir.

Birinci düzey olan Gelenek Öncesi Düzey yaklaşık olarak dört-dokuz yaş aralığını ifade eder. Bu düzey Piaget’in ‘dışsal kurallara bağlılık’ evresinin özelliklerini kapsar.

Bu düzeyin ilk evresi olan ve yaklaşık on-on beş yaşları arasını kapsayan üçüncü evre iyi çocuk eğilimi evresidir. Bu evrede eylemler diğerlerini memnun etme, eleştiriyi önleme, diğerlerinin acılarını hafifletme temeline dayanır.

Kohlberg'in ahlak gelişim düzey ve evrelerine göre yargılar; karşılıklı iyilik ya da kendi gereksinimlerini karşılama temeline dayanarak verilir.

Gilligan Kohlberg’in kuramının kadınlardaki ahlak gelişimini temsil etmediğini savunur. Kolhberg’in ahlaki muhakemeyi tanımlayan öğeler olarak adalet ve hak kavramlarını ön plana çıkarmasını eleştirir. Başkalarına haksızlık yapmamak (adalet yönelimi) ve muhtaç birine sırt çevirmemek (şefkat yönelimi) olmak üzere en az iki ayrı ahlaki yönelim olduğunu ve bunların kendilerine özgü kurallar içerdiğini söyler.

Gilligan, Kohlberg’in sınıflamasına göre kadınların ahlaki olgunluğun üçüncü evresi olan geleneksel düzeydeki iyi çocuk olma evresinden sonra ileri bir ahlaki düzeye geçmede erkeklerden daha geri olma eğiliminde olduklarını dile getirir.

Kohlberg, çocuklarla çalışan meslek elemanlarının, tarih, edebiyat ve günlük olaylardan çıkan gerçek ahlaki ikilemleri içeren tartışmaları yönetmek suretiyle ahlaki düşünmenin gelişimini sağlamalarını önermiştir.

Ahlak; doğruyu yanlıştan ayırt etmek, bu ayrıma göre davranmak ve erdemli davranışlarda onur duygusu yaşamak ve insanın ölçütlerini çiğneyen eylemleri için suçluluk veya utanç duyma yeteneği, anlamına gelir.