ÇOCUK GELİŞİMİ - Deneme Sınavı - 14

Sağlıklı bir kişilik gelişimi için çocukların, düşmanlık ve kıskançlık gibi duygularını açıkça, doğrudan ve içinden geldiği gibi ifade edebilmesi sağlanmalıdır. Dolayısıyla D seçeneği sağlıklı kişilik gelişimini destekleme amacıyla uygulanabilecek bir strateji olamaz. Doğru cevap D'dir.

Benlik kavramı, bireyin kendini algılamasına ve değerlendirmesine ilişkin geliştirdiği görüşlerdir. Bireyin fiziksel özellikleri mizacı, toplumsal becerileri ve nesnel olarak bilinen nitelikleri nesnel benliği, kişinin kendisiyle ilgili olan algıları ise öznel benliği oluşturur.

Freud psikoseksüel gelişimi; oral, anal, fallik, gizil ve genital olmak üzere beş dönemde incelemektedir.

Albert Bandura, insan öğrenmesinin sosyal bir ortamda oluştuğunu ve çocukların en önemli öğrenme yaşantılarının başkalarının davranışlarını gözlemleyerek oluştuğunu savunur. Bandura’ya göre insan davranışı çevre, davranış ve kişi olmak üzere üç önemli değişkenin sonucudur. Bunlar karşılıklı olarak birbirlerini etkiler. Davranışın tek başına çevre tarafından belirlendiği fikrini reddeden bu görüş çevre, davranış ve bireyi sürekli etkileşim halinde olan ve birbirlerinde değişime yol açan etkenler olarak ele alır. Sosyal Öğrenme Kuramını geliştiren Bandura, öğrenmenin gözlem yoluyla gerçekleştiğini savunur. Bu görüşe göre kişilik, başkalarının davranışını taklit etme ve gözleme yoluyla öğrenilmiş davranışlar örüntüsüdür.

Erikson psikososyal gelişim sürecini güvene karşı güvensizlik, özerkliğe karşı utanç ve kuşku, girişimciliğe karşı suçluluk, başarıya karşı aşağılık duygusu, kimlik edinmeye karşı kimlik karmaşası, dostluk kazanmaya karşı yalnız kalma, üretkenliğe karşı durgunluk, benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk olmak üzere sekiz dönemde incelemiştir

Bowlby’e göre bağlanma; bağlılık öncesi, bağlanma, kesinleşmiş bağlanma ve karşılıklı ilişkinin kurulması evresi olmak üzere dört evrede gerçekleşir.

Ainsworth bakım veren ve çocuk arasındaki bağlanmayı, bebeklerin yabancı ortama nasıl tepki verdiklerine bakarak, güvenli ve güvensiz olmak üzere ikiye ayırarak incelemiştir. Ainsworth’ e göre yaşamın birinci yılının ortalarına doğru, bakım verene karşı pekişen bağlanmanın kalitesi, bebeklerin deneyimlerine göre farklılaşır. Ainsworth “Yabancı Ortam” adını verdiği deneyinde, bebeklerin bakım verenleriyle ve bir yabancıyla sırasıyla tanışma, ayrılık ve yeniden bir araya gelmeyi içeren bir dizi olay kurgulamıştır.

Bebekte toplumsal güvenin ilk kanıtı beslenmenin kolaylığı, uykusunun derinliği ve bağırsaklarının rahat çalışmasıdır. Bebek uyanık kaldığı saatler içinde giderek daha fazla duygusal deneyim yaşar. Anne zamanla güvenle beklenen bir dış nesne halini alır. Çocuğun dünyaya, diğer insanlara ve kendine duyduğu güven, gördüğü bakımın niteliğine bağlıdır. Anne-bebek ilişkisi güven duygusunun temelini oluşturur. Bebeğin gereksinimleri karşılanmazsa emniyet duygusu oluşmaz ve bebek düşmanca duygular geliştirir; kendini emniyette hissederse güven ve umut duyguları oluşur.

Bireyin çevresiyle etkileşimi içinde ortaya çıkan kendine özgü düşünüş ve davranışlarını yansıtır. Bir başka deyişle, bireyi başkalarından ayıran en temel özelliklerden biridir. Mizaç kişiliğin duygusal yönünü açıklar ve doğuştan getirilir, karakter ise kişiliğin ahlaki yönünü belirlemek için kullanılır ve sonradan kazanılır. Doğru cevap A'dır.

Kişilik durağan olmayıp, yıllar boyunca gelişen ve sürekli değişim içinde bulunan bir olgudur. Doğru cevap A'dır.

Bağımsızlık elde etme isteği, başarma ve güven kazanma isteği, beğenilme ve takdir edilme isteği, mutlu olma isteği kişiliği şekillendiren psikolojik etkiler arasında sayılabilir. Doğru cevap E'dir.

Lale'nin parayı almak istemesi id, parayı kimseye göstermeden alma yolunu araştırması ego, yaptığı davranışın toplumun ahlaki değerlerine aykırı olduğunu düşünmesi ise süper ego tarafından gerçekleştirilmiştir. Doğru cevap C'dir.

5-12 yaşlarında gerçekleşen bu dönem, genital dönemden önce bir tür dinlenme dönemidir. Cinsel enerjinin aktif olmadığı, dağınık hâlde bulunduğu, enerjinin vücudun herhangi bir organına odaklanmadığı bir dönemdir. Cinsel ilgiler azalabilir ama bütünüyle yok olmaz. Doğru cevap D'dir.

Erikson'a göre davranışlar “epigenetik ilke”ye göre şekillenir. Aşamalı oluşum ilkesi olarak da adlandırılan epigenetik ilke, kişilik gelişiminin belirli zaman dilimlerinde aşamalı olarak şekillenmesini ifade eder. Bu ilkeye göre gelişim, önceden belirlenmiş biyolojik bir kurguya dayalı olarak, yaşamın belli dönemlerinde belli kişilik özelliklerinin ardışık bir biçimde ortaya çıkabilmesini olanaklı kılar. Doğru cevap A'dır.

Orta yaşa denk düşen dönemdir. Önceki dönemler başarıyla atlatılmışsa kişi üretken ve yaratıcıdır; yeni kuşakların gelişimi ile ilgili sorumluluk alabilir, onlara rehberlik edebilir. Verimlilik duygusu yaşamayan birey ise, işe yaramadığı duygusuna kapılır ve verimsizlik dönemine girer. Doğru cevap D'dir.

Ainsworth Bağlanma Kuramının, Bowlby Bağlanma Kuramının, Rogers İnsancıl Yaklaşımın ve Erikson Psikososyal Gelişim Kuramının öncülerindendir. Sosyal Öğrenme Kuramını Bandura geliştirmiştir. Doğru cevap A'dır.

Çocuklarda güven duygusunun gelişimi için en önemli etken, anne babanın çocuklarına duydukları sevgiyi göstermeleridir. Sevgi duygusu, çocuğa anne babaların genel tutumu, söz ve davranışlarıyla yansır. Anne babaların çocuklarının gereksinimlerine duyarlı olmaları önemlidir. Tüm çocuklar için güven ve kabul ortamı yaratılmalı, çocukların değerlerinin farkına varmalarına ve benlik kavramlarını oluşturmalarına yardım edilmelidir. Doğru cevap B'dir.

Kişi, eşya ya da olay hakkında bilgi toplama yöntemidir. Gözlem ve vaka kaydı gibi bilgi toplama teknikleri bu gruba girer. Toplanan bilgiler, bilgiyi veren kişinin, bilgi toplanan kişi hakkındaki kişisel izlenimlerini, gözlemlerini ve kişisel algılarını ifade eder. Gözlemin bilimsel olabilmesi için sistematik olması, gelişigüzel yapılmamış olması gerekir. Bunun için kimin, nerede, nasıl ve ne zaman gözlemleneceği ve gözlemin nasıl kaydedileceği planlanmalıdır. Gözlem çalışması laboratuvar ortamında ya da günlük hayat içerisinde davranışın gerçekleştiği doğal ortamda yapılabilir. Doğru cevap B'dir.

Anne ve babanın çocuğa yönelik tutumları, kültürel yapı ve ailenin ekonomik koşulları kişilik gelişimini etkileyen çevresel ve kültürel etmenler iken, mizaç genetik ve biyolojik etmenlerdir. Bağımsızlık elde etme isteği ise kişilik gelişimini etkileyen psikolojik etmenlerdendir.

Sigmund Freud psikanalitik kuramında insan duygu ve düşüncelerinin bilinçaltı, yani farkında olmadığımız güçlerle denetlendiğini ileri sürmüştür.