ÇOCUK GELİŞİMİ - Deneme Sınavı - 13

Freud'un psikanalitik kuramında yer verdiği psikoseksüel gelişim dönemlerinden olan fallik dönemde erkek çocukların "Oedipus" kız çocuklarında ise "Elektra" kompleksleri görülür. Çocuk bu dönemde karşı cinsten ebeveyne karşı cinsel bir arzu duyar. Bunun sonucunda aynı cinsiyetteki ebeveyni tarafından cezalandırılacağından korkar.

Freud'un kuramında bahsettiği psikoseksüel gelişim evrelerinden olan gizil dönemde  cinsel enerji aktif değildir. Bu dönemde çocuğun enerjisi vücudun herhangi bir organına odaklanmaz.  Bu dönemde okula, oyuna, öğretmenlere, çeşitli uğraşlara ve arkadaşlara yönelik ilgiler söz konusudur.

Başarıya karşı üstünlük duygusu Erikson'ın psikososyal gelişim kuramında bahsettiği gelişim evreleri arasında yer almaz.

Kesinleşmiş bağlanma evresi, 7. aydan 24. aya kadar devam eden hareket becerilerinin artması ile birlikte bebekler bakım veren kişilerle iletişim kurma arayışındadır. Bu dönemde bakım veren kişi yanından ayrıldığında ağlayarak tepki veren bebek bakım veren kişi geldiğinde sakinleşir.

Anal dönemde doğru yer ve doğru zamanda uygun yöntemlerle tuvalet eğitimin başlaması açısından önemli bir dönemdir. Baskıcı, hoşgörüsüz, cezalandırıcı bir tuvalet eğitimi çocukların bu döneme bağımlı kalmasına neden olabilir. Bunun sonucunda aşırı düzenlilik, aşırı dağınıklık gibi bazı davranış problemleri oluşabilir. Çocukken titiz bir tuvalet eğitimi geçiren bir birey anal tutucu, başka bir deyişle sıkı, inatçı, kendini sürekli denetim altında tutan, katı bir birey olarak yetişebilir. Tuvalet eğitimi son derece gevşek olan bir birey de anal itici bir kişilik özelliği geliştirebilir. Bunlar; aldırmaz, vurdum duymaz, dağınık ve düzensiz bir birey olabilir.

Gizil dönemde, daha önceki yıllarda ruhsal ve cinsel alanda yaşanmış olan çalkantılar ve çatışmalar yatışır. Cinsel roller sağlamlaşır ve pekişir. Kızlar kadınsı, erkekler erkeksi özellikler kazanmaya başlarlar. Her iki cins de diğerine benzetilmekten hoşlanmaz. Bu dönemde anne babaya duyulan ilgi ve bunların yarattığı çelişkili duygular yerini okula, oyuna, öğretmenlere, çeşitli uğraşlara ve arkadaşlara yönelik ilgiye bırakır. Ailenin sınırlı ortamının yerini geniş ilişki ve öğrenme olanakları alır. Çocuk anne babasının yanı sıra, öğretmen, arkadaş ve diğer yetişkinlerle de özdeşim kurar. Kız ve erkek çocukların oyunları farklılaşır. Kızlar ve erkekler kendi aralarında gruplaşırlar. Süper egonun gelişimiyle birlikte, toplumsal kuralların benimsenmesinde de artış olur. Toplumsal uyum sayesinde çocuk kendi arzularını kontrol etmeye başlar.

Bu evrede birey, kendisi ve dış dünya ile ilgili bilgi edinme ve çevresindeki olayları anlama ihtiyacı içerisindedir. Sürekli olarak bilinmeyeni bulma ve bunları açıklama çabasında olan insanlar için bu ihtiyacın karşılanmaması rahatsız edici olabilir.

Fallik dönemde kız çocuk babasına ilgi duyar ve annesini kıskanır. Erkek çocuk ise annesine çok yoğun bir sevgi duyar. Annesiyle evlenmek ister. Babasını kendine rakip olarak görür, onu kıskanır.

Erikson'ın psikososyal gelişim kuramında yer alan 8 tane gelişim aşamasının her birinde bir psikososyal bunalım veya çatışma yaşanır.  Bu bunalım ve çatışmalar bir dönüm noktasıdır.

Rorschah mürekkep lekesi testi, tematik algı testi ve insan çizme testi gibi yansıtıcı yöntemlerde bireylerden kendilerine gösterilen bir resmi yorumlaması, bir nesneyi tanımlaması ya da bir çizim yazması istenmektedir.

Kişilik gelişiminin değerlendirilmesinde kullanılan gözleme dayalı yöntemler, bir kişi ya da olay hakkında bilgi toplamak için kullanılan yöntemlerden biridir. Bu yöntemlerde toplanan bilgiler, bilgiyi veren kişinin, bilgi toplanan kişi hakkındaki kişisel gözlemlerini ve kişisel algılarını yansıtır.

“İnsanda kalıtsal olarak var olan ve göreli bir tutarlılık taşıyan temel eğilimlerdir” şeklindeki tanım mizacın tanımıdır.

“Çatışan kimliklerle baş edebilen ergenler, tazelenmiş ve kabul edilebilir yeni bir benlik ile ortaya çıkarlar. Bu kimlik bunalımını çözemeyen ergenler ....................................yaşarlar. Kendilerini arkadaşlıklarından ve ailelerinden soyutlayarak geri çekilirler ya da kendilerini akranlarının dünyasına sokarak kalabalık içinde kimliklerini ..................”  Boş bırakılan yerlere sırasıyla  Kimlik karmaşası, kaybederler gelmelidir.

Tek yumurta ikizleri aynı genetik yapıya sahiptirler.

Dili kullanma ve konuşma biçimi kişilik gelişimini etkileyen çevresel ve kültürel etmenlerdir.

Sistem kuramı kişilik gelişimini açıklayamaya yönelik kuramlardan biri değildir.

Freud’a göre Açlık eros (cinsellik) temel içgüdüsü grubu içinde yer alır.

“Bu bebekler şaşkın ve korkulu görünürler. Bakıcıları sıklıkla onları ihmal eder  veya fiziksel şiddet  uygularlar.”  Bu tanımın en doğru biçimde açıklandığı bağlanma türü Dağınık bağlanmadır.

“Öğrenmenin gözlem yoluyla gerçekleştiğini savunan ve  bu görüşe göre kişiliği, başkalarının davranışını taklit etme ve gözleme yoluyla öğrenilmiş davranışlar örüntüsüdür”şeklinde tanımlayan kuram Bandura’nın  Sosyal Öğrenme Kuramıdır.

Kişilik gelişimi ile ilgili kuramlar bölümüne bakarak bu sorunun cevabını bulabilirsiniz.