ÇOCUK GELİŞİMİ - Deneme Sınavı - 7

Babinski refleksi, bebeğin ayak tabanı başparmaktan bileğe doğru çizgi çekme hareketi ile uyarıldığında bebeğin bu uyarana ayak bükü­lürken parmaklarını dışa doğru açarak (yelpaze gibi) yanıt ver­mesidir. Normal gelişim seyrin­de sekiz ile on ikinci aylar arası kaybolur. Doğru cevap E'dir.

Temel Hareketler Dönemi, iki-yedi yaş arasındaki süreci kapsar ve adından da anlaşılacağı üzere yaşamın bağımsız şekilde devam edebilmesi için gerekli temel hareketlerin kazanıldığı önemli bir dönemdir. Bu temel beceriler; koşma, atlama, sıçrama, sekme, yakalama, fırlatma, topa ayakla vurma gibi büyük kas becerilerini içerdiği gibi; buruşturma, yırtma, kalem tutma, makas kullanma gibi küçük kas becerilerini de içeren hareketlerdir. Temel hareket şemaları, basit gözlenebilir davranış şemalarıdır. Temel hareket şemaları geliştiren çocuklar, çeşitli uyaranlara temel motor kontrol ve motor yeterlilikle nasıl tepki vereceklerini öğrenirler. Bir beceri önce en ilkel düzeyde kazanılır, sonra gerekli düzeltmeler yapılarak o beceride ustalaşılır. Deneyim fırsatları, olgunlaşma ve yetişkinlerin de etkisi ile beceri kazanılmış olur. Doğru cevap D'dir.

Algısal motor gelişimin unsurları; girdi (beyine duyu organlarından giden sinyaller), merkezi işlem (duyuşsal bilginin korteksde yorumlanması), çıktı (gönderilen mesaja uygun hare­ket için kasların kasılması ya da çözülmesi) ve geri bil­dirimden (“Hareket amacına ulaştı mı?” sorusunun yanıtı yine duyu organları tarafından beyine iletilir) oluşur. Eğer su dökülmeye başladı ise beyin hemen emir verip ilgili kasların sürahiyi yine dik konuma getirmesini ister. Doğrı cevap A'dır.

AAMD Adaptif Davranış Ölçeği, üç yaş ve üzeri çocuklarda uygulanır. Bu test normlara dayalı çocuğun özbakım ve sosyal becerilerde güçlü ve zayıf yönlerine ilişkin sorular içeren bir anketten ibarettir. Doğru cevap A'dır.

Olumlu transfer sonucu yeni motor becerilerin daha kolay öğrenilebilir olması, "kazanılacak motor beceri daha önce kazanılmış motor becerilere ne kadar çok benziyorsa öğrenme o kadar hızlı olur" ilkesine ilişkindir. Doğru cevap B'dir.

Motor gelişim, boy ve kilo artışı gibi fiziksel büyüme ile merkezi sinir sisteminin gelişimine paralel olarak organizmanın isteme bağlı hareketlilik kazanmasıdır. Motor gelişim, içten ve dıştan gelen süreçlerin etkileşiminin bir sonucu olarak motor davranışta meydana gelen değişmeleri inceleyen bir çalışma alanıdır. Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Motor gelişim bütünden özele bir yön izler. Bebeğin hareketleri başlangıçta bütünsel ve farklılaşmamıştır. Başlangıçta, önünde duran nesneyi avucunun tümünü kullanarak yakalamaya çalışan bebek, yaşı ilerledikçe parmaklarını ve başparmağını yakalama için kullanmaya başlar. Bunda sinir sisteminin, özellikle beynin gelişip olgunlaşmasının rolü büyüktür. Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Kalıtım; anneden ve babadan gelen kalıtsal miras anne karnında oluşan zigotun büyüyüp

doğduktan sonraki motor gelişim safhalarında ömür boyu rol oynayacaktır. Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Gelişim uzmanı Arnold Gesell bebeklerin ve çocukların belirli bir sıra dâhilinde ve belirli bir zaman çizelgesine uyarak sırasıyla yuvarlanma, oturma, dik durma ve bunun gibi becerileri kazandığını ortaya koymuştur. Bununla birlikte, son yıllarda bilim insanlarının motor becerilerin nasıl geliştiğine dair yeni bulgulara ulaşması motor gelişim hakkında bilinenlerin yeniden sorgulanmasına yol açmıştır. Bu açıdan en fazla etkiyi Esther Thelen’in ortaya koyduğu dinamik sistemler teorisi gerçekleştirmiştir. Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Bu refleks doğumdan itibaren beş-altı aya kadar devam etmektedir. Bebeğin avuç içi kapalıyken elinin dışına dokunulduğunda avucunu açar ve avucuna bir şey konulduğunda ellerini sımsıkı kapatır. Bu öylesine güçlü bir manevradır ki iki elin avuç içine parmaklarınızı koyup bebeği kendinize doğru çekerseniz, bebek kendi ağırlığını taşıyıp doğrulacaktır. Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

ıralanan özellikler 2 yaş grubunda sergilenmesi beklenen küçük kas becerileridir. Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Peabody Gelişimsel Motor Skala, doğumdan yedi yaşa kadar uygulanabilir. En kapsamlı standart testlerden biridir. Küçük ve büyük kas motor becerileri test eder. Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Erken çocukluk döneminde büyük kas motor gelişimi bakımından yürüme, koşma, zıplama, atlama, tırmanma, kayma, merdiven inme ve çıkma, fırlatma, yakalama, sürünme tarzı etkinlikler ile küçük kas motor gelişimi açısından yoğurma, kesme, katlama, sıkma, çevirme gibi etkinlikler çocuğun motor gelişim sürecinde büyük öneme sahiptir. Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Kesme bir küçük kas becerisidir. Atlama, zıplama, koşma ve yürüme ise büyük kas becerileridir.

Lokomotor olmayan hareketler ayakta dik durumda dönme, eğilme, itme, çekme gibi yer değiştirmeden yapılan geniş kasların kullanımını içeren hareketlerdir.

Form, iki ya da daha çok hareketin sıralı şekilde düzenlenmesiyle ortaya çıkan model olarak tanımlanır

Motor gelişim bütün bireyler için aynı olan belirgin, sıralı, basit ve ilkelden, zor ve karmaşığa doğru bir evrim gösterir. Ancak motor gelişimin hızı bireyden bireye farklılık gösterebilir. Ancak motor gelişim genelden özele, baştan ayağa ve merkezden dışa doğru ilerlemektedir.

Filogenetik beceriler, kendiliğinden otomatik olarak ortaya çıkar. Önceden saptanmış bir sıra içinde olgunlaşma süreci içinde gözlenebilir. Filogenetik beceriler, çevresel etkenlere direnç gösterirler. Temel el becerilerinin (tutma, bırakma), büyük kas kontrolünün ve temel lokomotor yeteneklerin (yürüme, koşma, atlama vb.) kazanılması filogenetik becerilere gösterilen örnekler arasında sayılmaktadır. Ontogenetik beceriler ise, öncelikle öğrenme ve çevresel fırsatlara bağımlıdır. Örnek olarak; yüzme, bisiklete binme, buz pateni, tenis gibi beceriler kendiliklerinden ortaya çıkmadıkları ve bireysel çalışma gerektirdikleri için ontogenetik beceriler olarak adlandırılırlar.

Vakum yöntemi, doğum öncesinde değil doğum sırasında motor gelişimi olumsuz etkileyen bir faktördür.

Moro refleksi ani denge kaybı, yüksek ses ya da sıcaklığa maruz bırakılan bebeklerin önce başını, kollarını ve bacaklarını hızlı bir şekilde geri doğru attığı sonra da başını tekrar öne getirerek her iki koluyla sarılma hareketi yaptığı reflekstir.