ÇOCUK GELİŞİMİ - Deneme Sınavı - 16

Gelişimin olabilmesi için büyüme ve olgunlaşmanın yanında üçüncü bir kavram olan öğrenmeye ihtiyaç duyulmaktadır. Öğrenme, tekrar ya da deneyimler sonucuyla kazanılan kalıcı davranış değişiklikleridir. Bu tanım bir çok özellik içermektedir. Birincisi, öğrenme sonucunda davranışta bir değişikliğin meydana gelmesi gerekir. Öğrenme ile davranışta meydana gelen değişiklik sadece olumlu değil, olumsuz yönde de oluşabilir. Öğrenme deneyim sonucu kazanılır. Öğrenme uzun süreli ve kalıcıdır. Davranışta meydana gelen kısa süreli değişiklikler öğrenme değildir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Kritik gelişim dönemlerinde birey, belli yaş döneminde belli becerileri kazanmaya, belli türden davranışları öğrenmeye daha uygun ve daha hazırdır. Çevre etkilerine karşı daha duyarlıdır ve zenginleştirilmiş çevrede düzenlenen öğrenme yaşantılarını diğer dönemlerden daha hızlı kazanabilir. Yaş ve kazanılacak beceriye göre değişik öğrenme durumları için farklı kritik dönemler vardır. Her bir kritik dönem bir önceki evreye göre daha üst düzey bir öğrenmeye hazırlık aşamasıdır. Uyarıcıların en güçlü etkiyi yaratacağı dönem olan kritik dönemde, öğrenmenin gerçekleşmesi önemlidir. Geri dönülemez sonuçlara neden olabilecek bir dönemdir. Kritik dönemde en önemli nokta zamanlamadır. Hangi dönemde hangi gelişim özelliklerinin ortaya çıktığının bilinmesi gerekir. Ancak bireysel farklılıklar da olabileceği unutulmamalı, bu konu da dikkate alınarak çocuk için uygun bir ortam hazırlanmalıdır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Çocuklar, genel davranışları gerçekleştirdikten sonra incelik isteyen davranışları yapabilir. Çocuk önce büyük kaslarını kullanır, daha sonra küçük kas gelişimi başlar. Örneğin, bebek herhangi bir nesneyi kollarıyla tutarken ince kaslarının gelişmesiyle birlikte elleriyle tutabilir. Kalemi avucuyla tutan çocuk ince kaslarının gelişmesiyle parmaklarıyla tutabilir duruma gelir. Bu durum "Gelişim genelden özele doğru gerçekleşir." ilkesiyle açıklanabilir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Bazı dönemlerde bir gelişim hızlanıp ön plana çıkarken, diğerleri duraklayabilir. Örneğin, doğumdan sonraki bir buçuk yılda fiziksel gelişim, diğer gelişim alanlarına göre daha hızlıdır. Sonra dil gelişimi ön plana çıkmaya başlar. Bu durum "Gelişim nöbetleşerek gerçekleşir." ilkesiyle açıklanabilir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Doğum öncesi dönem ve doğumdan sonraki ilk bir yıl bedensel gelişimin en hızlı olduğu dönemdir. Tek hücreli bir organizma, onu çevreleyen dünyadaki yaşama dikkate değer bir uyum becerisi gösteren bir insan yavrusuna dönüşür. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Bu dönemde görülen ve en göze çarpan özellik bebeklerin refleksleridir. Bebekler 6-7 aylık olduktan sonra kendi başlarına desteksiz oturabilirler. Ayakta duruş ilk yılda yavaş yavaş gelişir. Genellikle 10-12 ayda tek başlarına ayakta durabilir ve bir yaşını ilk adımlarla karşılayabilir. İkinci yıl ise çocuğun yürüme de ustalaştığı ve büyük bir özerklik kazandığı dönemdir. Sosyal tepkileri gelişmeye başlar. Dönemin sonlarına doğru dışkı kontrolü, tuvalet eğitimi gerçekleşir. Bu dönemde sembolik düşünme ve dil gelişimi başlar ve hızla gelişir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Pankreas, karın boşluğunda bulunur. Endokrin ve ekzokrin adı verilen iki tür salgısı vardır. Birisi mideye gönderilir. Diğeri insulindir ve kana gönderilir. Kandaki şekeri artırıcı etki yapar. Kan şekerinin normal düzeyde tutulması için bu iki hormon bir denge içinde üretilir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Doğumun yapıldığı mekanın sağlıksız olması bebeğin gelişimini olumsuz etkilemektedir. Tam donanımlı bir hastanede yapılan doğumda sağlanan olanaklarla, ev ortamında gerçekleştirilecek doğum arasında bebek ve anne sağlığı açından risk yaratan önemli farklılıklar vardır. Doğum sırasında bebeğin boynuna göbek kordonunun dolanması gibi nedenlerle oksijen alamaması, forseps ve vakum gibi araçların uygun biçimde kullanılmaması ve bebeğin başının çok fazla basınçla karşılaşması gibi çevre etmenleri doğum anında karşılaşılan etmenlerdir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Çocuklarda iyot eksikliği büyümede duraklamaya, ilgisizliğe, hareket, konuşma ve işitmede güçlüğe ve zihinsel yetersizliğe yol açabilmektedir. Kuvaşiorkor ise, yetersiz protein alımı sonucu ortaya çıkan beslenme yetersizliği hastalığıdır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Bireyin bedeninde zamanla meydana gelen boy ağırlık yönünden artış, organların belli bir düzeye gelinceye kadar geçirdikleri biçim, hacim, ağırlıkla ilgili değişmeler yani fiziksel gelişimdeki sayısal artışlar büyüme olarak tanımlanır. Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Büyüme ve gelişim kavramları birbirine karıştırılır. Büyüme ve gelişim aynı şey değildir. Büyüme gelişimin niceliksel yönüdür. Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Olgunlaşma, öğrenme yaşantıları ve çevresel etkiler olmadan bireyin doğuştan gelen potansiyelinin zaman içinde ortaya çıkmasını ifade eder. Doğru yanıt"C" seçeneğidir.

Hazırbulunuşluk düzeyine gelmek için öncelikle olgunlaşmanın tamamlanması ve bireyin öğrenme yaşantılarına sahip olması gerekir. Bu nedenle hazırbulunuşluk için olgunlaşma ve öğrenme bir ön koşuldur. Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Bebeklik dönemi doğumdan sonra iki yaşına kadar devam eden zaman dilimini kapsar. Bu dönemde bebeklerin; sağlıklı bakım, sevgi, güven gibi ihtiyaçları bulunmaktadır. Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Çevrenin gelişime olan et isi doğum öncesi, doğum anı ve doğum sonrası olmak üzere üç evrede incelenmektedir. Hamilelikte annenin yaşının 20’nin altında ve 35’in üstünde olması doğum öncesi gelişimde önemli bir etkendir. Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Doğumun yapıldığı mekanın sağlıksız olması bebeğin gelişimini olumsuz etkilemektedir. Doğum sırasında bebeğin boynuna göbek kordonunun dolanması gibi nedenlerle oksijen alamaması, forseps ve vakum gibi araçların uygun biçimde kullanıl- maması ve bebeğin başının çok fazla basınçla karşılaşması gibi çevre etmenleri bebeğin gelişimini olumsuz etkileyen etmenlerdir. Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Gelişimin kendine özgü yönelimleri vardır: Gelişim belli bir sıra izler. Bu sıra şu şekilde gerçekleşir:

Gelişim içten dışa doğru gerçekleşir.

Gelişim genelden özele doğru gerçekleşir.

Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Bebeklik döneminin sona ermesiyle başlayan ve iki-altı yaş aralığını kapsayan gelişim dönemi ilk çocukluk dönemidir. Okul öncesi dönemi de içine alan bu dönem en temel becerilerin kazanıldığı dönemdir. Bu dönemdeki gelişmeler, çocuğun sonraki yaşamının şekillenmesi ve sağlıklı bir toplumun oluşumuna zemin hazırlaması açısında büyük önem taşımaktadır. Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Bireyin bedeninde zamanla meydana gelen boy ağırlık yönünden artış, organların belli bir
düzeye gelinceye kadar geçirdikleri biçim, hacim, ağırlıkla ilgili değişmeler yani fiziksel
gelişimdeki sayısal artışlar büyüme olarak tanımlanır.

Çocuklarda düzenli bir sıra içerisinde aşamalı olarak davranış değişiklikleri gözlenir. Meydana gelen davranış değişiklikleri olgunlaşmaya bağlıdır. Olgunlaşma; fiziksel gelişime büyük ölçüde etki eder. Birçok motor davranışın yapılması olgunlaşmaya bağlıdır. Örneğin; küçük kas gelişimi yeterli olgunluğa gelmeden, ne kadar alıştırma yaparsak yapalım, çocuk makası düzgün kullanamaz. Ayrıca olgunlaşma, çocukların belirli bir yaşta gösterebilecekleri özellikleri en fazla artışı sağlayabilir. Henüz el kaslarını tam olarak kontrol edemeyen dört yaş çocuğu genellikle sekiz yaş çocuğu kadar düzgün bir şekilde kesme işlemini yapamayacaktır.