ÇOCUK GELİŞİMDE NORMAL VE ATİPİK GELİŞİM

Ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan bireyler: okuma-yazma becerileri, soyut düşünmeyi gerektiren beceriler, problem çözme, sorumluluk alma, kendi başına günlük yaşamın gerektirdiği becerileri yerine getirmek için gerekli becerilerde sınırlılıklar göstermektedirler.

Türkiye Özürlüler Araştırma raporu sonuçlarına göre işitme, ortopedik, dil ve konuşma, görme ve zihin yetersizliği olan bireylerin genel nüfus içindeki oranı %2.58 olarak belirlenmiştir.

Doğum anı zihinsel engelliliğe sebep olan nedenler: Bebeğin doğum sırasında oksijensiz kalması, prematüre doğum, beyin incinmesi, düşük doğum ağırlığı gibi nedenlerdir.

Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri; farklı disiplin alanlarından uzmanların yer aldığı (dil-konuşma terapisti, işitme ve zihin yetersizliği olan bireylerin öğretmenleri, fizyoterapist, psikolog gibi) diğer eğitim kurumlarına devam eden bireylere ek destek sunmak, yeni bilgi ve beceriler edinmelerini sağlamak ve diğer eğitim ortamlarında edinilemeyen ek hizmetlerin verilmeye çalışıldığı kurumlardır.

Orta-ağır (56-70 dB): Sadece anlaşılır bir şekilde yakın mesafeden konuşulanı anlarlar, grup içine katılımları zordur.

Doğum sonrası oluşan işitme engel nedenleri: Doğum sonrasında çocuğun yakalandığı kızamık, menenjit, meniere hastalığı, orta kulak iltihabı, aşırı gürültüye maruz kalma, başa alınan ağır darbeler gibi durumlar işitme kaybına neden olmaktadır.

Uzmanlarca gerçekleştirilen saf ton odyometrisi ile işitme kaybının tipi ve derecesi belirlenebilir.

Kortikal görme yetersizliği: Doğum anında beynin oksijensiz kalması, kafatasının yaralanması, beynin bir bölümünde merkezî sinirlerde hasarların oluşması ile meydana gelir.

Doğuştan gelen kas hastalıkları: İskelet kaslarının yapısında bozukluk vardır ve ilerleyen bir kas güçsüzlüğü, eklem sertliği, şekil bozuklukları oluşur, doğumdan başlayarak ilerler (Moss, 2013; Tunbull ve diğ., 2013). Kol ve bacak yokluğu: Doğuştan ya da kaza ve enfeksiyonel hastalıkların neden olduğu kol ve bacaklarda oluşan kayıplardır. İskelet yapısındaki bozukluktan kaynaklanan yetersizlikler: Omurga eğriliği; doğuştan omurgadaki gelişim bozukluğu sonucu oluşan bel ve sırt bölgesinde eğrilik oluşmasıdır. Cücelik; kıkırdağın kemiğe dönüşmesi sırasında uzun kemiklerin büyük olması sonucu gövde normal büyüklükte ancak kollar ve bacaklar normalden kısadır.

Doğum öncesi nedenler: Kromozomal bozukluklar, metabolik bozukluklar, annenin yaşı, annenin hamilelikte kötü beslenmesi, annenin hamilelikte sağlık açısından bakımsız kalması, sigara, alkol, uyuşturucu ilaç kullanımı, annenin geçirdiği kazalar, anne karnında bebeğin beyin gelişimi ile ilgili nedenlerdir.

Doğum anı nedenler: Bebeğin doğum sırasında oksijensiz kalması, prematüre doğum, beyin incinmesi, düşük doğum ağırlığı gibi nedenlerdir.

Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezleri; ilköğretimlerini tamamlayan zihin yetersizliği olan bireylerin yer aldığı kurumlardır.

Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri; farklı disiplin alanlarından uzmanların yer aldığı (dil-konuşma terapisti, işitme ve zihin yetersizliği olan bireylerin öğretmenleri, fizyoterapist, psikolog gibi) diğer eğitim kurumlarına devam eden bireylere ek destek sunmak, yeni bilgi ve beceriler edinmelerini sağlamak ve diğer eğitim ortamlarında edinilemeyen ek hizmetlerin verilmeye çalışıldığı kurumlardır.

Özel sınıf uygulamaları;okul öncesi, ilköğretim ya da ortaöğretim kurumları bünyesinde açılan, kaynaştırma ortamından yararlanamayacak düzeyde ayrı eğitim ortamında eğitim alması uygun olan bireylerin devam ettiği sınıflardır.

Devlet İstatistik Enstitüsü ve Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı’nın 2002 yılında birlikte gerçekleştirdiği çalışma ile yayınlanan Türkiye Özürlüler Araştırma raporu sonuçlarına göre (OZİDA, 2011) genel nüfusun 0,37’sinin işitme yetersizliğine sahip bireyler olduğu görülmektedir.

Görme yetersizliğinin en yaygın nedeni kalıtımdır.

Amerikan Zihinsel ve Gelişimsel Yetersizlikler Birliği (AAIDD-American Association on Intellectual and Developmental Disabilities) (2010) zihin yetersizliğini “zihinsel işlevlerde ve uyumsal davranışlarda gözlenen önemli düzeyde sınırlıkların karakterize ettiği; bilişsel, sosyal ve pratik uyumsal becerilerde kendini gösteren yetersizlik türüdür. Bu yetersizlik 18 yaşından önce ortaya çıkmaktadır ”şeklinde tanımlamaktadır. Buna göre zihinsel yetersizlik bireyde 18 yaşından önce çıkmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Normal gelişim gösteren bireyin zekâ testlerinden elde ettiği puan 100 olarak belirtilirken, zekâ bölümü puanının 70 ya da daha altı olduğunda bireyin zihin yetersizliğinin olduğundan söz edilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Turnbull ve meslektaşlarının (2013) gerçekleştirdiği sınıflandırmaya göre;

Yenidoğan bebeklere doğum sonrası yapılan odyometrik ölçümlerle işitme yetersizliği erkenden tanılanır. Uzmanlarca gerçekleştirilen saf ton odyometrisi ile işitme kaybının tipi ve derecesi belirlenebilir. Ayrıca yapılan konuşma alımı
testi ile de bireyin konuşmayı anlaması ve işitme yeteneği, oyun odyometrisi ile küçük yaştaki çocukların işitme duyarlılığı, kemik iletim testi ile de duyusal-sinirsel işitme kaybının olup olmadığı belirlenmeye çalışılmaktadır. Buna göre doğru cevap A'dır.