ÇOCUK GELİŞİMDE NORMAL VE ATİPİK GELİŞİM - Deneme Sınavı - 9

Metabolik bozukluk doğum öncesi zihinsel yetersizlik nedenidir. Diğer seçeneklerde verilen ifadeler ise doğum anı nedenleri ve doğum sonrası nedenleri ile ilgilidir.

Dil konuşma terapisti, işitme ve zihin yetersizliği olan bireylerin öğretmenleri, fizyoterapist, psikologların yer aldığı diğer eğitim kurumlarına devam eden bireylere ek hizmet verilen eğitim ortamı özel eğitim ve rehabilitasyon merkezidir. Kurumlarda eğitim almaya uygun olmayan okulöncesi ve ilköğretim çağı çocuklarına evde hizmet eğitimi verilmektedir. Genel ve mesleki ortaöğretim programlarından yararlanamayan 23 yaşından gün almamış özel eğitim ihtiyacı olan zihinsel yetersizliği olan bireylerin temel yaşam becerisi geliştirmek topluma uyum sağlamak ve mesleğe yönelik beceri kazanmaları için var olan resmi ve özel iş uygulama merkezlerine özel eğitim iş uygulama merkezi denir. Özel eğitim mesleki eğitim merkezleri ilköğretimi tamamlayan zihin yetersizliği olan 23 yaşından gün almamış bireylerin yeni beceriler kazandığı iş ve meslek kazandığı kurumlardır.

İşitme kaybının oluştuğu yere göre yapılan sınıflandırmada duyusal işitme kaybı kokleaya hasar verirken, iç kulaktan beyne giden işitme sinir yolundaki yetmezlik sinirsel işitme kaybına neden olur. Her ikisi birlikte duyusal-sinirsel işitme kabına neden olur. İletimsel, duyusal-sinirsel ve sinirsel işitme kaybının bir arada görülmesi karışık tip işitme kaybıdır. Sesin titreşerek iç kulağa iletiminde ya da yayılması sırasında yaşanan sorunlardan ortaya çıkan işitme kaybı ise iletimsel işitme kaybı olarak adlandırılır.

Normal kayıpta iletişim sorunu yaşanmaz. Gürültülü ortamda kısık sesleri anlamada güçlük çok hafif işitme kaybıdır. Sessiz ortamda kısık sesleri anlamada zorluk hafif işitme kaybıdır. Karşılıklı konuşmada yakın mesafede anlama orta derece işitme kaybıdır.

Orta kulak iltihabı, kızamık, menenjit doğum sonra işitme yetersizliği nedenidir. Prematüre doğum doğum anı işitme kaybı nedenidir. Bilişsel gelişim yetersizliği zihinsel nedenli olup işitme kaybına doğrudan neden olmaz.

Görme alanı baş çevrilmeden ve aynı zamanda da gözler oynatılmadan görülebilen tüm alandır. Kör, bütün düzeltmeler yapıldıktan sonra görme alanı 20 dereceden az olan bireylere denir.

Her bir seçenek görme kusuruna neden olmakla birlikte beyindeki görme merkezinin hasar görmesi ve beyne iletilen uyaranların istenilen şekilde algılanmamasının nedeni kortikal görme yetersizliğidir.

Serebral palsi nöromüsküler bozukluktur. Multiple Sklerozis boyun ve omuriliğin hasar görmüş alanlarında sertleşmiş dokulardan oluşur. Rigitide kasların aşırı gerginliği olup süreklilik gösterir nadir rastlanır. Çevresel etkilerle meydana gelen yaralanmalar omuriliği zedeler yaralanma şiddetine göre beyin ve vücüdu iletişim kuramaz ve felç oluşabilir.

Spina bifida hidrosefaliye neden olup zihinsel yetersizliğe yol açmaktadır.

Zihinsel işlevlerde sınırlılık: Bireyin problem çözmesi için gerekli genel zihinsel yeterliği, verilen bilgiye dikkat, soyut düşünme, önemli bilgi ve becerileri hatırlama, günlük deneyimlerinden bilgi edinme ve bu bilgileri genelleme yeterliği onun zihin yeterliğini belirtmektedir. Zihin yeterliği zekâ testlerinden elde edilen puanlara göre belirlenebilir. Normal gelişim gösteren bireyin zekâ testlerinden elde ettiği puan 100 olarak belirtilirken,
zekâ bölümü puanının 70 ya da daha altı olduğunda bireyin zihin yetersizliğinin olduğundan söz edilmektedir. (Turnbull, Turnbull, Wehmeyer ve Shogen, 2013).

Uyumsal davranışlarda sınırlılık: Bireyin kavramsal bilgileri, soyut bilgileri ve pratik uyumsal becerileri edinerek bu becerileri günlük yaşamının içinde kullanması uyumsal davranışları belirtmektedir.

Türkiye’de Devlet İstatistik Enstitüsü ve şimdiki adı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü olan Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı’nın 2002 yılında birlikte gerçekleştirdiği çalışma ile yayınlanan Türkiye Özürlüler Araştırma raporu sonuçlarına göre işitme, ortopedik, dil ve konuşma, görme ve zihin yetersizliği olan bireylerin genel nüfus içindeki oranı %2.58 olarak belirlenmiştir. Zihin yetersizliği olan bireylerin genel nüfus içindeki oranının %2.3 olduğu belirtilmektedir. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2011 yılında yayınladığı haber bülteninde ise Ulusal Özürlüler Veri Tabanına kayıtlı özürlülerin %29,2’ sinin zihin yetersizliği olan bireyler olduğu görülmektedir.

Doğum anı nedenler: Bebek anne karnındayken ya da doğum sırasında oksijensiz kalması, düşük doğum ağırlığının olması, bebeğin prematüre doğması işitme kaybına yol açmaktadır (Jackson, 2013; Gürgür, 2013).

Yatılı okullar; öğrencilerin tüm zamanlarını geçirdiği ayrı eğitim ortamlarıdır. Gündüzlü özel eğitim okulları; normal gelişim gösteren akranlarından ayrı eğitim almaktadırlar, sadece işitme yetersizliği olan bireylerle birlikte eğitim alınan eğitim ortamlarıdır. Genel eğitim okullarında özel eğitim sınıfları; işitme yetersizliği olan bireylerin normal gelişim gösteren akranlarıyla aynı genel eğitim okulunu paylaştığı ancak eğitimin özel sınıfta sürdürdüğü eğitim ortamlarıdır. Kaynaştırma sınıfları; işitme yetersizliği olan bireylerin akranlarıyla birlikte eğitim aldığı eğitim ortamlarıdır. Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin (2012) 38. maddesinde de bu okullara devam edebilecekleri belirtilmekte ve “işitme ve ortopedik engellilerin eğitimlerini sürdürecekleri üçüncü 4 yıllık (9, 10, 11 ve 12’ nci sınıflar) özel eğitim meslek liseleri açılabilir” ibaresi de yer almaktadır

Görme Alanı: Baş çevrilmeden ve aynı zamanda da gözler oynatılmadan görülebilen tüm alandır. Bu alan yaklaşık olarak 180 derecedir.

Görme Keskinliği: Gözün özel bir mesafeden görme ve ayrıntıları ayıt etme yeteneğini belirtmektedir.

Astım; havayollarının tıkanması, akciğer bronşlarında çok aşırı iltihaplanma ile kendini gösteren kronik akciğer yetersizliğidir.

Serebral Palsi: Doğum öncesi, sırası ve sonrasında beyindeki zedelenme ile kaslardaki işleyişte ve eşgüdümde yetersizlik sonucu vücudun hareket ve kas sisteminde oluşan nöromüsküler bozukluktur.

Doğuştan gelen kas hastalıkları: İskelet kaslarının yapısında bozukluk vardır ve ilerleyen bir kas güçsüzlüğü, eklem sertliği, şekil bozuklukları oluşur, doğumdan başlayarak ilerler (Moss, 2013; Tunbull ve diğ., 2013). Kol ve bacak yokluğu: Doğuştan ya da kaza ve enfeksiyonel hastalıkların neden olduğu kol ve bacaklarda oluşan kayıplardır. İskelet yapısındaki bozukluktan kaynaklanan yetersizlikler: Omurga eğriliği; doğuştan omurgadaki gelişim bozukluğu sonucu oluşan bel ve sırt bölgesinde eğrilik oluşmasıdır. Cücelik; kıkırdağın kemiğe dönüşmesi sırasında uzun kemiklerin büyük olması sonucu gövde normal büyüklükte ancak kollar ve bacaklar normalden kısadır (Kerem Günel, 2013).

Zekâ bölümü puanının 50 değil 70 ya da daha altı olduğunda bireyin zihin yetersizliğinin olduğundan söz edilmektedir. Zihinsel yetersizlik 18 yaşından sonra değil önce ortaya çıkmaktadır. Zihin yetersizliği zekâ testlerinden elde edilen puanlara göre bir değil iki standart sapmanın altında puan zihinsel işlevlerde sınırlılığı belirtir. DSM-5 (2014)’de zihin yetersizliğinin kavramsal, sosyal ve uyumsal davranışları dikkate
alınarak hafif, orta, ağır ve çok ağır olmak üzere dört grupta sınıflandırılmaktadır. Dolayısıyla, doğru cevap D.