ÇOCUK GELİŞİMDE NORMAL VE ATİPİK GELİŞİM - Deneme Sınavı - 5

Kromozomal bozukluklar zihin yetersizliğinin doğum öncesi nedenlerinden biridir.

Zihin yetersizliği olan bireyler fiziksel gelişimlerinde ve sağlık ile ilgili alanlarda normal akranlarına oranla daha fazla güçlükler yaşarlar.

Doğum sonrasında çocuğun yakalandığı kızamık, menenjit,
meniere hastalığı, orta kulak iltihabı, aşırı gürültüye maruz kalma, başa alınan ağır darbeler gibi durumlar işitme kaybına neden olmaktadır (Jackson, 2013).

Kemik iletim testi ile duyusal-sinirsel işitme kaybının olup olmadığı belirlenmeye çalışılmaktadır.

Kortikal görme yetersizliği: Doğum anında beynin oksijensiz kalması, kafatasının yaralanması, beynin bir bölümünde merkezî sinirlerde hasarların oluşması ile meydana gelir.

Fiziksel yetersizlik ortopedik yetersizlik terimi kullanılarak
tanımlanabilir. Ortopedik yetersizlik doğum anomalileri, çocuk felci ve tüberküloz gibi ciddi sağlık sorunlarının oluşturduğu yetersizlikleri ve serebral palsi, omurilik iltihabı ve kırık ya da yanıkların neden olduğu yetersizlik durumunu içermektedir (IDEA, 2004).

Serebral palsi; doğum öncesi ya da bebeklikte oluşan, duruş ya da hareketleri etkileyen nörolojik bir bozukluktur.

Epilepsi; tekrarlayan nöbetlerle karakterize olan, beyindeki düzensiz elektrik boşalmaları sonucunda ortaya çıkan nörolojik bozukluktur.

Zihin yetersizliği olan bireylerin tanılanmasında Türkiye’ de Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde (RAM) oluşturulan ekip tarafından standart testler (Stanford-Binet zekâ testi, Wechsler) ve bireyin özelliklerine uygun ölçme araçları kullanılır.

Zihin yetersizliği olan birey Türkiye’ de Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinde (2012) “zihinsel işlevler bakımından ortalamanın iki standart sapma altında farklılık gösteren, buna bağlı olarak kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde eksiklikleri ya da sınırlılıkları olan, bu özellikleri 18 yaşından önceki gelişim dönemimde ortaya çıkan ve özel eğitim ile destek eğitim hizmetlerine ihtiyaç duyan birey” olarak tanımlanmıştır.

Ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan bireyler: okuma-yazma becerileri, soyut düşünmeyi gerektiren beceriler, problem çözme, sorumluluk alma, kendi başına günlük yaşamın gerektirdiği becerileri yerine getirmek için gerekli becerilerde sınırlılıklar göstermektedirler.

Türkiye Özürlüler Araştırma raporu sonuçlarına göre işitme, ortopedik, dil ve konuşma, görme ve zihin yetersizliği olan bireylerin genel nüfus içindeki oranı %2.58 olarak belirlenmiştir.

Doğum anı zihinsel engelliliğe sebep olan nedenler: Bebeğin doğum sırasında oksijensiz kalması, prematüre doğum, beyin incinmesi, düşük doğum ağırlığı gibi nedenlerdir.

Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri; farklı disiplin alanlarından uzmanların yer aldığı (dil-konuşma terapisti, işitme ve zihin yetersizliği olan bireylerin öğretmenleri, fizyoterapist, psikolog gibi) diğer eğitim kurumlarına devam eden bireylere ek destek sunmak, yeni bilgi ve beceriler edinmelerini sağlamak ve diğer eğitim ortamlarında edinilemeyen ek hizmetlerin verilmeye çalışıldığı kurumlardır.

Orta-ağır (56-70 dB): Sadece anlaşılır bir şekilde yakın mesafeden konuşulanı anlarlar, grup içine katılımları zordur.

Doğum sonrası oluşan işitme engel nedenleri: Doğum sonrasında çocuğun yakalandığı kızamık, menenjit, meniere hastalığı, orta kulak iltihabı, aşırı gürültüye maruz kalma, başa alınan ağır darbeler gibi durumlar işitme kaybına neden olmaktadır.

Uzmanlarca gerçekleştirilen saf ton odyometrisi ile işitme kaybının tipi ve derecesi belirlenebilir.

Kortikal görme yetersizliği: Doğum anında beynin oksijensiz kalması, kafatasının yaralanması, beynin bir bölümünde merkezî sinirlerde hasarların oluşması ile meydana gelir.

Doğuştan gelen kas hastalıkları: İskelet kaslarının yapısında bozukluk vardır ve ilerleyen bir kas güçsüzlüğü, eklem sertliği, şekil bozuklukları oluşur, doğumdan başlayarak ilerler (Moss, 2013; Tunbull ve diğ., 2013). Kol ve bacak yokluğu: Doğuştan ya da kaza ve enfeksiyonel hastalıkların neden olduğu kol ve bacaklarda oluşan kayıplardır. İskelet yapısındaki bozukluktan kaynaklanan yetersizlikler: Omurga eğriliği; doğuştan omurgadaki gelişim bozukluğu sonucu oluşan bel ve sırt bölgesinde eğrilik oluşmasıdır. Cücelik; kıkırdağın kemiğe dönüşmesi sırasında uzun kemiklerin büyük olması sonucu gövde normal büyüklükte ancak kollar ve bacaklar normalden kısadır.

Doğum öncesi nedenler: Kromozomal bozukluklar, metabolik bozukluklar, annenin yaşı, annenin hamilelikte kötü beslenmesi, annenin hamilelikte sağlık açısından bakımsız kalması, sigara, alkol, uyuşturucu ilaç kullanımı, annenin geçirdiği kazalar, anne karnında bebeğin beyin gelişimi ile ilgili nedenlerdir.