ÇOCUK GELİŞİMDE NORMAL VE ATİPİK GELİŞİM - Deneme Sınavı - 19

Plasenta, anne ve bebeğe ait iki dolaşım sistemini birbirinden ayırır ve anne ve bebek arasındaki besin, oksijen ve diğer maddelerin alışverişini sağlar.

Ultrasonografi “İnsan kulağının işitemeyeceği kadar yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanarak iç organları görüntüleyen bir tanı yöntemidir” (Vikipedia, 2015). Ultrason kullanımında radyasyon bulunmadığından, hamilelerde kullanımında sakınca olmadığı belirtilmektedir. Bu nedenle Resim 6.2’ de görüldüğü gibi ultrasonografi tanılamada en sık kullanılan araçtır.

Hidrosefali, su anlamına gelen “hidro” ve kafa anlamına gelen “sefali” kelimelerinden oluşmuştur. kafatasının içindekikafa boşluğunda basıncın artmasına ve kafanın artan ölçüde büyümesine yol açan bir durumdur. Mikrosefali ise baş çevresinin yaş ve cinsiyete göre normalden belirgin şekilde daha küçük olduğu nörogelişimsel bir bozukluktur.

Feteskopi risklerinin arasında enfeksyon, kanama, su kesesinin yırtılması ve düşük tehlikesi bulunmaktadır.

Doğum sonrasında yapılabilecek tarama testlerini tıbbi tarama testleri ve gelişimsel tarama testleri olarak ikiye ayırabiliriz. Tıbbi tarama testleri doğumdan hemen sonra uygulanan ve yenidoğanın herhangi bir biyolojik bozukluğa sahip olup olmadığını anlamamıza yardımcı olan testlerdir. Gelişimsel tarama araçları ise çocukların her gelişim alanındaki normal gelişimini takip etmede ve herhangi bir gelişimsel gecikmeyi erken teşhis etmede yardımcı olan testlerdir.

Yenidoğana yukarıda bahsedilen durumların olup olmadığını belirlemek için yapılan testlerin yanı sıra, bebeğin işitmesinde herhangi bir sorun olup olmadığını belirlemek için de tarama yapılmaktadır. Her yenidoğan hastaneden eve gönderilmeden önce kokleanın (Resim 6.4) sağlam olup olmadığının belirlenmesi için “oto akustik emisyon testi” denilen bir testten geçer (Avcıoğlu, 2011).

GECDA Temel, Ersoy, Avcı, ve Turla (2004) tarafından geliştirilmiş bir gelişim değerlendirme aracıdır. 0-72 ay arasındaki bebek ve çocukların gelişimsel özelliklerini değerlendirerek risk altındaki bireyleri belirlemek amacıyla uygulanır. Psikomotor, bilişsel, dil ve sosyal-duygusal gelişim olmak üzere 4 alt ölçeği vardır ve toplam 249 maddeden oluşmaktadır. Uygun ortam sağlandıktan sonra çocukların gelişimsel oyunlar oynarken gözlenmesi ve değerlendirilmesi yoluyla uygulanır, gözlenemeyen becerilerde ise anne-babalardan veya birincil bakıcılardan bu becerilerle ilgili bilgi alınır. GEÇDA uygulamak için Denver’da olduğu gibi eğitim almak gerekir. Yine daha ileri değerlendirmeler ve erken tanı için uzmanlara ve annebabalara yol gösterici niteliktedir (Temel, Ersoy, Avcı ve Turla, 2005).

DSM Amerikan Psikiyatristler Birliği tarafından hazırlanan ruhsal bozuklukların
tanılanmasında kullanılan temel başvuru kitabıdır. DSM’nin 1952 yılından günümüze kadar 5 farklı versyonu yayınlanmıştır. 2014 yılından bu yana psikiyatristler tarafından DSM-5 kullanılmaktadır.

Doğuştan hipotiroidi 1/3000-4000 doğumda görülür. Doğumda daha önce belirtilen topuktan alınan kan testiyle tanılandığında ve ayrıntılı testlerle özellikleri belirlendiğinde, neden olabileceği yetersizlikler gerekli hormonları içeren ilaçların kullanılması ile önlenebilmektedir. Eğer tanı gecikirse zekâ düzeyinde belirgin düşüklüğe neden olur.

Otizm gelişimsel tarama araçları ile tespit edilir. Hemofoli, talasemi ve büyüme geriliği ise doğum öncesi tanılama yöntemleri ile teşhis edilir.

Tıbbi tarama testleri yenidoğan 2-3 günlükken yapılır. Denver Gelişimsel Tarama Testi II ve Ankara Gelişim Tarama Envanteri 0-6 yaş arasındaki çocuklara; Otizm tarama ölçeği ise 16-30 ay arasındaki çocuklara uygulanır. 

Gazi Erken Gelişimi Değerlendirme Aracı 0-72 ay arasındaki bebek ve çocukların gelişimsel özelliklerini değerlendirerek risk altındaki bireyleri belirlemek amacıyla uygulanır. Psikomotor, bilişsel, dil ve sosyal-duygusal gelişim olmak üzere 4 alt ölçeği vardır ve toplam 249 maddeden oluşmaktadır.

Süreçte tıbbı tanılama ve eğitsel tanılama olmak üzere iki farklı model kullanılmaktadır.

Tıbbi tanılamada birey fiziksel, nörolojik, genetik, psikolojik ve işitme ve dil ile ilgili değerlendirmelerin yanı sıra yetersizliğin türüne göre gerekli diğer değerlendirmelerden de geçer.

Eğitsel tanılama, RAM’lardaki eğitsel tanılama izleme ve değerlendirme ekibi tarafından yapılır. Eğitsel tanılama ile bireyin eğitsel ihtiyaçları, her gelişim alanındaki güçlü ve zayıf yanları belirlenerek bireye uygun bir eğitim programı hazırlanması ve uygun eğitim ortamlarına yerleştirilmesi amaçlanmaktadır.

Tanı ve değerlendirme sürecinde dikkat edilmesi gereken ilkeler; erkenlik, bütünlük, çeşitlilik, uzmanlık, süreklilik, derinlik, yeterlilik, işbirliği, isteklilik, gizlilik ilkeleridir.

Akademik değerlendirmeler, öğrencinin okulda izlenen programdaki başarı düzeyini ölçmeyi amaçlamaktadır. Öğrenciden yaşına göre beklenen akademik başarı ve öğrencinin gösterdiği akademik başarı arasındaki eksiklikler, bize öğrenciyi hangi alanlarda destekleyeceğimiz konusunda bilgi verir.

Portfolyo değerlendirmesi her özel gereksinimli öğrencinin gelişimini izlemek için en işlevsel yollardan biridir. Çocuğun evde, sınıfta ve diğer eğitim ortamlarında yaptığı bütün ürünleri içerdiğinden öğrencilerin ilerlemelerini somut bir şekilde görmeyi sağlar.

Ultrasonografi

Ultrasonografi

Bebekte akciğerin olgunluğunu belirlemek için

Galaktozemi