ÇOCUK GELİŞİMDE NORMAL VE ATİPİK GELİŞİM - Deneme Sınavı - 22

Skinner, Watson ve Bandura çocuk gelişimini açıklayan davranışçı kuramın öncülerindendir. Vygotsky sosyokültürel kuramın, Bronfenbrenner ise çevresel sistemler kuramının öncüsüdür.

Olgunlaşma kuramının çocuk gelişimi ile ilgili temel varsayımı insanın özellikleri birincil olarak onun genetiğiyle belirlenmesidir.Kurama göre çocuklar yaşla olgunlaşır, çevre küçük bir rol oynar.

Gizil dönem, 6-12 yaş dönemine rastlar. Bu dönemde artık çocukta cinsel rol benimsenmiştir. Erkek ya da kız olmanın rolleri sergilenmeye başlamıştır. Bu dönem çocuğun egosunun denetim altına girdiği dönemdir. Aynı zamanda da eski dönemdeki deneyimlerin yeni deneyimlerle buluştuğu dönemdir. Dürtüler kontrol edilir.

Çocuk gelişimi konusunda yapılan çalışmalar bilimsel yöntem izlenerek gerçekleştirilir. Bilimsel yöntem güçlüğün sezilmesi, problemin tanımlanması, problemin çözümüne yönelik denencelerin kurulması, gözlenebilir doğrulayıcıların belirlenmesi, verilerin toplanması ve elde edilen verilerin çözümlenmesi basamaklarından oluşur.

Kesitsel çalışmaların bir örneği, bir ölçme zamanında farklı yaş gruplarındaki bireylerin özelliklerini karşılaştırmayı amaçlayan çalışmalardır. Örneğin araştırılmak istenen konu 0-6 yaş çocuklarının dil gelişim özellikleri olsun. Böyle bir çalışmada her yaş
grubundan belli sayıda çocuk alınır. Diyelim ki her yaş grubundan 50’ şer çocuk araştırmaya katılımcı olarak alınır.

Çocuğun yeni öğrenmeleri gerçekleştirebilmesi için o öğrenmelere ilişkin ön yaşantılarının bulunması gerekir. Hazırbulunuşluk çocuğun öğreneceği alana ilişkin belli yeterliklere sahip olması anlamına gelir. Yazı yazabilmek için kalem tutmak ve çizgi çekmek de ön yaşantılardır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Kritik dönem, çocuğun yaşının gerektirdiği gelişim özelliklerini en hızlı edineceği, en duyarlı dönemdir. Yabancı dil öğrenmek için kritik dönem çocukluk dönemidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Sorudaki açıklama, olgunlaşma kavramına aittir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Atipik gelişen çocuk, çeşitli gelişim alanlarında yaşıtlarına göre bireysel farklılıkları olan çocuklardır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Gelişimde belirleyici etmenlerin başında kalıtım ve çevre gelir. İnsan yavrusu soyundakilerin özellikleriyle dünyaya gelir. Bireyin DNA adı verilen yapı taşlarının oluşturduğu genleri onun pek çok özelliğinde belirleyicidir. Dolayısıyla, aynı yaşta aynı antrenmanları yapmış olsalar dahi kalıtımsal özellikleri nedeniyle iki kişinin özellikleri farklılaşabilecektir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Erikson'un kuramında 6-12 yaş arasındaki bireyin gelişimsel görevi çalışkanlığa karşı aşağılık duygusudur. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Bandura davranışçılığın öğrenmeyi açıklamada bazı sınırlılıkları olduğunu belirterek gözleyerek öğrenme kuramını geliştirmiştir. Bandura’ya göre gözleyerek öğrenme, sadece bir kişinin diğer kişinin etkinliklerini basit olarak taklit emesi değil, çevredeki olayları işleyerek kazanılan bilgidir. Buna göre, çocuğun yemek yapma amacıyla olmasa bile annesinin davranışlarını gözlemlemiş olması, tarife bakmadan su kaynatma davranışını açıklamaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Piaget'nin tanımladığı somut işlemler dönemi, ilkokul yıllarına rastlayan yedi-on iki yaş arasındaki dönemdir. Bu yaşlarla birlikte çocuklarda mantıksal düşünme başlar. Çocuklar bu dönemde zihinsel işlemleri yaşamlarında karşılaştıkları somut nesneler aracılığıyla gerçekleştirirler. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Bilimsel yöntem güçlüğün sezilmesi, problemin tanımlanması, problemin çözümüne yönelik denencelerin kurulması, gözlenebilir doğrulayıcıların belirlenmesi, verilerin toplanması ve elde edilen verilerin çözümlenmesi basamaklarından oluşur. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Boylamsal çalışmalar ise aynı gruptan bireylerin belli zaman aralıklarıyla belli bir sure için incelendiği çalışmalardır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Olgunlaşma, organizmanın kalıtımsal biçimde değişerek belli görevleri yapmak için hazır duruma gelmesidir.

Ülkemizde anne babaların çocuklarının gelişimini daha iyi izleyebilmesi ve erken dönemde ortaya çıkabilecek riskleri önleyebilmesine yönelik aile eğitimi programları uygulanmaktadır. Bu programlardan en önemlisi Millî Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü tarafından
düzenlenen Aile Eğitimi Kurs Programlarıdır. Bu programlar 0-3 yaş, 3-6 yaş, 7-11 yaş ve 12-18 yaş grupları olmak üzere dört gruba yönelik olarak uygulanmaktadır. Bu kurs programlarının genel amacı, “ülke genelinde 0-18 yaş arasında çocuğu olan anne-babaların “anne-babalık becerileri”nin geliştirilmesi ve böylece aile içi ilişkilerin güçlendirilmesi yoluyla çocuğun ve ergenin var olan potansiyelini kullanmasını sağlama” olarak ifade edilmektedir. Kurslara her yaş grubundan çocuğu olan anneler katılabildiği gibi, çocuk sahibi olmayı planlayanlar, hamileler, aynı zamanda küçük yaştaki çocuklara bakım hizmeti verenler de katılabilmektedirler.

Gelişim kalıtım ve çevre etkileşiminin bir ürünüdür.
Gelişim süreklidir ve belli aşamalarda gerçekleşir.
Gelişim nöbetleşe devam eder.
Gelişim baştan ayağa içten dışa doğrudur.
Gelişim genelden özele doğrudur.
Gelişimde kritik dönemler vardır.
Gelişim bir bütündür.
Gelişimde bireysel farklar vardır

Gizil dönem, 6-12 yaş dönemine rastlar. Bu dönemde artık çocukta cinsel rol benimsenmiş. Erkek ya da kız olmanın rolleri sergilenmeye başlamıştır. Bu dönem çocuğun egosunun denetim altına girdiği dönemdir. Aynı zamanda da eski dönemdeki deneyimlerin
yeni deneyimlerle buluştuğu dönemdir. Dürtüler kontrol edilir.

Duyusal Hareket Dönemi (0-2 Yaş)
İşlem Öncesi Dönem (2-7 Yaş)
Somut İşlemler Dönemi (7-12 Yaş)
Soyut İşlemler Dönemi (12 Yaş ve Üstü)