ÇOCUK EDEBİYATI VE MEDYA

Tüm eleştirilere karşın, medya aracılığı ile öğrenmek de olasıdır. Neuhart’a göre, bazı
eğitimci ve ailelerin düşündüklerinin tam tersine, televizyon da çocukların eğitimi ve öğrenimi açısından en önemli araç konumunda (İletim Gazetesi, Mart 2011).Uygun biçimde
kontrol edilerek verilen dozlardaki ilaçlar gibi, televizyon da sağlıklı bir öğrenme ve dış
dünyayı keşfetme aracı olarak kullanılabilirse, Cartoon Network, Nickelodeon, Animal
Planet, CNN gibi televizyon kanalları çocukların tüm dünyayı keşfetmelerine olanak tanıyabilir.

Dil becerilerinin geliştirilmesi açısından bakıldığında, yoğun televizyon izleme konusunda oldukça geniş yankı bulan olumsuz eleştiriler söz konusudur. Araştırma
sonuçlarına göre, yoğun izlemeler yapan televizyon izleyicilerinin dil becerilerinde
gerilemeler olduğu, uzun saatler televizyon izlemenin ‘dil yitimi’, ‘ifade güçlüğü’ ya
da benzeri dil sorunları ile karşılaşılabileceğini bulgulamaktadır.
• Televizyon, bilgisayar, cep telefonu gibi teknoloji ürünleri ile iç içe yaşamaya alışan insanlar zaman içinde dikkat sorunları ile karşılaşmakta, yapmakta oldukları
işe odaklanmakta zorluk yaşamaktadırlar. Bu araçlarla çocukluk döneminde tanışanlar ise normal bir iletişimin ötesinde, yüksek uyaranlara gerçekten gereksinim
duymaya bağımlı hâle gelebilirler. Bu olduğunda, beynin düşünme yetenekleri
gelişmemiş olarak kalır. Dikkatin odaklanması güçleşebilir ve hiperaktivite ya da
tümüyle ilgisiz ve düşüncesizce davranma artabilir.

Küçük çocuklar günde dört beş saat televizyon izlediğinde, uyumlanma tepkileri, ortalama
her otuzbeş saniyede bir, sürekli değişen görseller nedeniyle sürekli etken duruma geçer,
bu yüzden uyumlanma ve odaklanma sorunları yaşayabilirler

Sıradan insanlar dakikada
ortalama 450 sözcükle düşünür.
Bunun ancak üçte biri yani
150-175’i konuşmaya – sözcüğe
dökülebilmektedir. ABD’deki San
Diego Üniversitesi bilim adamları
modern yaşamın beynimize fazla
yüklendiğini ortaya koymuştur.
Araştırmalara göre internet,
televizyon ve diğer yayın organları
her gün sıradan bir insana
ortalama 100 bin 500 sözcük
yüklemektedir. Bu da saniyede 2.3
sözcük anlamına gelmektedir. Bu
veriler beynimizin ne kadar hızlı
çalıştığı konusunda çok önemli bir
veri sağlamakta.

Günlük yaşantımızda beynimiz üzerinde derin etkileri olan etkinliklerde bulunuyoruz:
Okumak, yürümek, yemek pişirmek ya da spor müsabakaları gibi. Bunları yaparken beynimizin sağlığını düşünmüyoruz. Bilim insanları, saatler boyu aynı etkinliği gerçekleştiren
insanların beynini incelediğinde değişim olduğunu görüyor.

Çocuklar 3 yaşına eriştiklerinde görme yetisi bir yetişkinin %70-80’i kadardır. Bunun %100’e
ulaşması 7 yaşından sonra gerçekleşebilecektir. Bu bilgilere göre çocuğun görme eylemi, bir
medyaya katılımı gerektiren bir etkinliğe gerçek anlamda tam olarak uyum sağlamasının,
algılamasının olanaksızlığı ortaya çıkmaktadır.

Zekanın yaklaşık %50’sinin 4. yaşa kadar, %30’unun 4-8 yaş arasında, geri kalan %20’sinin
ise 8-17 yaş arasında geliştirildiği bilinmektedir.İnsanın tüm hayatı boyunca kullanacağı
zekasının %80’inin 8 yaşına kadar geliştirildiğini düşünecek olursak, çocukluk döneminde
önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Yetişkinlikte kullanılan iletişim stratejilerinin neredeyse tümünün çocukluğun ilk dönemlerinde oluştuğu bilinmektedir.

doğru yanıt B şıkkıdır

çocuğun neyi izlediği ve bundan ne derece ve nasıl etkilendiği son derece önemlidir.
Yetişkinler tarafından çocuklara yönelik olarak görülen ve onlara sunulan programların
niteliği bir yana, çocukların bu programların ne kadarını kendilerine yönelik gördüğü
ve gerçekte hangi programları izledikleri ya da izleyebildikleri daha önem kazanmaktadır. Gitgide artan televizyon kanalları ile birlikte artan program sayısı ve çeşidi, bireyleri
yetişkin / çocuk demeden belli program ve kanalları seçmeye yöneltmektedir. Modern
dünyada iletişimsel olma ve iletişimsel kalma bir sorun hâline gelmiştir. İzlemenin toplumsallaşmanın önemli bir parçası olduğu günümüzde izleyici olmayan çocuğun sosyal
yaşamda yaşıtları ile paylaşabileceği pek fazla şey kalmamaktadır. Yabancı kültürleri tanıma, yabancı dilleri öğrenme ve farklı yaşam biçimleri ile yaşamdan beklentiler de izlenilen
programlar ölçüsünde belirginleşmektedir

Çocukların uyku saati son derece önemlidir çünkü büyümeleri için gerekli hormonlar gece
10:00 ile 02:00 arasında salgılanmaktadır. Bu saatlerde uyanık olan çocuklarda bünye bu
hormonları salgılayamadığı için çocukların sağlıklı büyümesi kesintiye uğrar. Üstelik, uykunun karanlıkta uyunması gereklidir yani televizyon karşısındaki uyku, sağlıksız bir uyku
olduğundan, büyümek ve gelişmek için gerekli olan melatonin hormonu bu tür bir televizyon karşısında uyuma sırasında salgılanmaz.

Çocukluk çağı göz önünde bulundurulduğunda, her tür oyuncak, ses çıkaran, devinen, renkli ve cazip olan her yeni bilgi aktarıcısı, bir medya konumundadır.

Çocuklar, iletişimsel bağlamı, eylemleri, duyguları, renkleri, kokuları, birbiri ile bağlantılı bir biçimde anımsarlar ve çok güçlü bir bellekleri vardır. Çağrışım ve bağdaştırma yetenekleri de olağanüstü gelişmiştir.

24 aylık bir bebek, cisimlerin en küçük ayrıntısını görebilmekte, benzerlikleri ve farklıkları ayırt edebilmektedir; uyum refleksi daha da gelişmiş, el göz koordinasyonu sağlanmıştır.

Görme eyleminin parçalı olmasının yanı sıra, sürekli odaklanma da küçük yaş çocuklar için büyük bir sorundur.

Dil becerileri açısından da bakıldığında, dinleme en çok ve en kolay geliştirilen becerilerin başında gelmektedir. Dinleme, konuşma, okuma ve yazma sıralaması göz önünde bulundurulduğunda, çocuk, konuşmaya başlamadan önce yeterince dinlemeyi, yazmaya başlamadan önce de okumayı öğrenmiş olmalıdır.

Yazmanın, taklitten öte bir de yaratıcı yazma biçimi vardır ki çocuğun asıl ulaşmasına destek olunması gereken nokta budur. Yaratıcı yazma etkinlikleri taklit etmek ve doğru olanı yazmak yerine her çocuğun yaratıcı yönünü ortaya çıkaran etkinliklerdir.

Yoğun izlemeler yapan televizyon izleyicilerinin dil becerilerinde gerilemeler olduğu, uzun saatler televizyon izlemenin ‘dil yitimi’, ‘ifade güçlüğü’ ya da benzeri dil sorunları ile karşılaşılabileceğini bulgulamaktadır.

‘Yaratıcı beyin’ en zor motive olan, özellikle çocuklukta en etkin durumda olan ve yeteri kadar zengin uyarıcıyla beslenmediği durumlarda ise körelen bir konumdadır.

Çocukların pek çoğu okuduklarını başkaları ile paylaşmadıkları için ve başkalarının ilgisini çekmeyen konular onları sosyal anlamda yalnız bıraktığı için bir süre sonra okumaktan vaz geçerler. Bu yüzden okuma konusunda ailenin ve okulun desteği son derece önemlidir. Çocuk, okuduklarının kendisi kadar başkaları için de bir değeri olduğunu anladığında okumaya daha çok sarılacak ve bu alışkanlığını sürdürecektir.

Medyanın ‘Çocuk Hakları’ temelinde yapacağı yayınlarda, ayırım gözetmeme, çocuğun yüksek yararını koruma, çocuğun kendi görüşüne yer verme ve ifade özgürlüğünü tanıma, çocuğa düşünce, vicdan ve din özgürlüğü tanıması gerekmektedir. Buna göre şehirli çocukların yaşantısını anlatan programların yanı sıra köylü çocukların yaşantısını da anlatan bir program çocuklar arasında ayırım yapmamaya odaklanmaktadır.