ÇOCUK EDEBİYATI VE MEDYA

Çocuklar medya ile ilişkisinde yaşadıkları kaygıları, korkuları, sevinçleri sadece jest ve mimiklerle aktarırlar.

II- Bebekler yaklaşık 6-8 haftalık hareket eden cisimleri belli bir oranda takip ederler

III- Bebekler yaklaşık 36 haftalık iken cisimlerin derinliğini fark ederler

Çocukların yaşadıkları ortam, karşılaştıkları güçlükler(anne babadan uzakta kalma, ev içinde ya da toplumda şiddete maruz kalma ya da tanıklık etme, yiyecek kıtlığı çekme, yüksek uyaranlarla karşılaşma gibi) ve yaşadıkları yoğun stres beyinde kalıcı hasarlara yol açabilmektedir. ‘Toksik stres’ olarak adlandırılan bu durum uzun süreli sağlık sorunlarına, toplumsal ve eğitsel açıdan başarısızlık durumlarına yol açar, algıları ve yaratıcılığı olumsuz etkiler. Beyin bir kez örselendiğinde yeniden sağlıklı düşünebilmesi çok zor, belki de olanaksızdır. Bu yüzden, tüm önlemlerin beyin hasar görmeden alınabilmesi, bireyin yaşam kalitesi açısından önemlidir.

Bilgiye aç bir hâlde yüklenebilecek yeni bir bilgi parçası için bekleyen bu hücreler, kısa zamanda türlü çeşitlilikte bilgi ile doldurulabilir. Ancak, bilginin sağlam, sağlıklı ve kalıcı olabilmesi için, bilgilerin birbiriyle bağlantısının kurulması, her bir bilginin sınanması ve yeni çıkarımların da kaydedilmesi gereklidir. Bilgi bombardımanı olarak adlandırılabilecek, sistematik ve süreklilik içermeyen bir bilgi yoğunluğu, bilgi birikimine değil, kirliliğe sebep olur. Bu yüzden, bilginin sistematik olarak gelmesi, diğer bilgi parçacıklarıyla eklemlenerek akışması çok önemlidir. Bu süreç içinde, tüm katkıların yanı sıra, teknoloji bize bir tür bağımlılık ve beraberinde başka olumsuzluklar da getirebilmektedir.

Televizyon alışkanlıklar oluşturur: Bağlanma, bunların başında gelen en tehlikeli alışkanlıktır.

I-II-III

Çocuklar anlatının görsel uyaranı fazla olursa içeriğine dikkatlerini vermede zorlanırlar

İç konuşmanın artması

4 yaşından daha küçük ve televizyon izleyen ya da sinemaya giden çocukları, bu izleme etkinliğini tam olarak gerçekleştiremedikleri için, olayları da tamı tamına anlama ve aktarma olanağına sahip olamayacaklardır. Bu yüzden, 4 yaş altındaki çocukların televizyon izlemelerinin, bilgisayar oyunları ya da cep telefonları ile oynamalarının onlara herhangi bir yararı olmadığı gibi büyük bir zararı da olabilir.

Telefon Çağı

Okumada ise, tümüyle simgesel boyutta yer alan alfabetik tasarımların tanılanması ve el göz koordinasyonu ile bunların yazılmasının taklit edilmesi söz konusudur. Yazmanın, taklitten öte bir de yaratıcı yazma biçimi vardır ki, bu çocuğun asıl ulaşmasına destek olunması gereken nokta budur.

Çocuk, yaşamın anlamını ve zenginliğini anlatılar yoluyla kavramaktadır. Bu yüzden, okuduğu her yeni metin, onun dünyayı keşfetmesinde yardımcı olacak bir yol arkadaşıdır. Çocuklar genellikle anlatıları kolay kolay unutmaz ve yinelerler.

Değişik kaynaklardan duydukları edindikleri anlatıları da karşılaştırıp kendi anlatılarına katarlar. Bu nedenle, okuma ve onlara eşlik eden görsellerin çocuk açısından önemi son derece yüksektir.

Okudukları metinlerden dersler çıkaran ve kısıtlı sayıdaki görseller yardımıyla okuduklarını düşlemeye çalışan çocuklar, böylelikle aslında yaratıcılıklarını geliştirmekte ve kendi özgün anlatılarını nasıl biçimlendireceklerini deneyimlemektedirler. Ancak buradaki ters orantı, çocukların görsellerden oldukça fazla etkilenmeleri ve görsellerin yoğun olmasını daha cazip bulmalarıdır. Bu durumda, görselin büyüsüne kapılan çocuk, anlatının özünü düşlemekten vazgeçip, kendisine hazır verili olan imgelerle yetinme yoluna gidecektir. Bu durumda, yaratıcılığı da anlatımı da pek fazla gelişmeyecektir.

Beynin iyi düşünebilmesi

Genel anlamda ‘beyin’ kavramı, tüm duygu, düşünce ve yetilerimizi kontrol eden bir sisteme verilen addır. Bunun altında, memelilerde benzer eylemleri gerçekleştirmek üzere hareket eden bir ‘İlkel Beyin’den, çocuklukta yedi yaşına kadar gelişimini devam ettiren bir ‘Duygusal Beyin’den, yaşamın sonuna kadar işlevselliğini koruyabilen bir ‘entelektüel beyin’den söz edilebilir. ‘Yaratıcı beyin’ ise en zor motive olan, özellikle çocuklukta en etkin durumda olan ve yeteri kadar zengin uyarıcıyla beslenmediği durumlarda ise körelen bir konumdadır.

Süre sınırlamasının yapılması

Medyanın iyi bir öğretmen olmadığını, her zaman sağlıklı modeller sunmadığının da farkındayız. En basit bilgileri bile belirli bir süreci tamamlamadan öğrenemeyiz. Bu süreç tüm insanlarda aynıdır. Önce gözlem ve algılama yapmamız gereklidir. Sonrasında bu görüp algıladıklarımızı anlama ve yorumlama aşaması gelir. Ardından, uygulama veya deneme, yansıtma ile bunları konumlandırır pekiştiririz. Eğer bu süreçlerden biri kesintiye uğrarsa bilme de bu sürece karşı gelen düzeyde kalır ve bilgi sahibi olamayız, yalnızca taşıyıcısı oluruz. Bilgi edinimi ise bilgi ile karşılaşmadan bilgiyi yansıtmaya dek olan süreci kapsar. Bilgiyi yalnızca almakla kalmaz diğer alanlara da yansıtabilirsek bu süreç tamamlanmış olur.

Çocuk Hakları

Görme ‘duyma’ konuşma ve anlama işlevleri beynin farklı yerlerinde yerine getirildiğinden, bireyin algı ve yorumlama kapasitesine ve hızına bağlı olarak eşleştirilmeleri gerekmektedir. Kimi bireylerin dinledikleri ve gördükleri müzik ve görüntüyü yeniden eşleştiremedikleri saptanmıştır. Bu tür bireylerin iki iletiyi bir arada beyinlerinin gereken bölümlerine depolayamadıkları, ayrı ayrı yerlere depoladıkları saptanmıştır.

Bununla birlikte, çağrışım denilen önemli bir başka etmen de farklı türdeki iki göstergenin birbirleri yerine kullanılabilecek denli benzeştirilmesi anlamını taşımaktadır. Birinin anımsanmasında ortaya çıkabilecek bir sorun, diğerinin de anımsanmaması anlamına gelecektir.

Bilginin beynin çalışmasına etkisi, inanılmaz düzeydedir. Nobel sahibi Prof. Sperry’nin çalışmalarına göre beynimizin iki yarım küresinin de farklı işlevleri bulunmaktadır. Sol yarım küre tümevarımcı düşünceyi (mantık, dil, matematik, ayrıntılar, analitik yaklaşımlar), sağ yarım küre tümdengelimci düşünceyi (ritim, renkler, hayal gücü, sentez) işlemektedir. Beyin, her türlü bilgiyi alır, depolar ve zamanı geldiğinde olabilen en iyi şekilde bu bilgiyi kullanır.

Siber zorbalık, bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak bir birey ya da gruba yapılan teknik ya da ilişkisel biçimde zarar verme davranışlarıdır. Temel anlamıyla iki çeşit siber zorbalıktan söz edilebilir. Birincisi daha çok kurumlara yönelik ve teknik yönü ağır basan elektronik zorbalık türüdür. Diğeri ise bireyleri sindirmeyi ya da onlardan izinsiz kişisel bilgilerini almayı, maddî manevî zarar vermeyi hedefleyen psikolojik yönünü içeren elektronik iletişim (e-iletişim) zorbalığıdır (e-communication bullying).

Seçici otorite