ÇOCUK EDEBİYATI VE MEDYA - Deneme Sınavı - 14

Çocuk edebiyatında gerçekçiliğin amacı, çocuğa uzun uzun öğüt vermek değil, günlük
ve hareketli yaşamı tanıtmaktır. Bu öykülerle çocuk; bazen benzer geçmiş ve deneyimlere
sahip karakterlerle kendini bir tutabilmektedir. Çocukların çoğu benzer olumlu ve olumsuz durumlar ile karşı karşıya olduğundan, bu öyküler uzun süre ilgi çekmeye devam eder.
Edebiyatın diğer türleri gibi gerçekçi öykülerde de kitabın iyi yönü, içeriğinin düşündürdüğünde değil, ileri sürdüğü düşüncede belli olmaktadır. Güzel anlatılırlarsa, bu öykülerin çoğu çocukların temel ihtiyaçlarını doyururlar. Eğer çocukların temel gereksinimleri
üzerinde odaklanırlarsa onların bireysel ve sosyal ilişkilerine bir anlam verirlerse; eğer insanların farklıdan çok benzer, yabancıdan çok birbirlerine yakın olduklarını gösterirlerse;
eğer kendi yaşamlarında bir şeyler yapabileceklerine çocukları inandırırlarsa o zaman o
kitaplar çocuklar için iyi ve değerlidirler.

Doğru cevap "a" şıkkıdır, çünkü çocuk edebiyatı dönemleri Çocuk edebiyatı; okul öncesi dönem ( 0–6), okul dönemi (7–11) ve yetişkinlik dönemi
(12–16) olmak üzere üç dönemde değerlendirilir

Doğru cevap "b" şıkkıdır, çünkü bu beş tür şiirde bulunur.

Doğru cevap "c" şıkkıdır, çünkü  Tarihî roman, psikolojik roman, serüven romanı, sosyal roman, polisiye roman adları ile anılan tür romandır.

Doğru cevap "e" şıkkıdır, çünkü biyografi türü Eski Türk Edebiyatında “Tercüme-i Hal” ya da “Hal Tercümesi”şeklinde kullanılmıştır.

Doğru cevap "c" şıkkıdır, çünkü Yaşanıp görülenlerin geleceğe aktarılması, başkalarının da bu deneyimlerden yararlanması isteği, geçmişteki bir
olayın unutulmasını önleme ya da yanlış bilinmesinin önüne geçme düşüncesi, toplumun tarih ve kültürüne katkıda bulunma isteği anı ve günlüklerin yazılmasının nedenleri arasında sayılabilir

Doğru cevap "c" şıkkıdır, çünkü Türk edebiyatında gezi yazısı türüne örnek olabilecek ilk eser Hoca Gıyaseddin Nakkaş’ın Acâibü’l-Letâif adlı eseridir

Doğru cevap "e" şıkkıdır, çünkü Batı kültüründeki ilk fabl yazarı Frikyalı Aisopos (Ezop) olarak geçmektedir.

Doğru cevap "d" şıkkıdır, çünkü masallar oluşumlarına göre iki gruba ayrılır: halk masalları ve edebî masallar .

Doğru cevap "c" şıkkıdır, çünkü  Doğuda efsane, mesel, hikâyet-i güzeştegân” karşılıkları olan , Batıda epopèe,legende epos, epic, kelimeleriyle karşılanan terim Türk edebiyatında destan'dır.

Doğru cevap "a" şıkkıdır, çünkü Ses ve kelime benzerliğinden faydalanılarak meydana getirilen yarı anlamlı, yarı anlamsız, hoş söyleyişli cümleciklere tekerleme denir.

İlgi, kişilerin davranışlarını belirleyen temel faktörlerden biridir. Kişiler, kitaba ve okumaya olan ilgileri oranında okurlar. Çocukların, gençlerin, yetişkinlerin ilgi alanlarının artırılması, okuma ilgilerinin geliştirilmesi oldukça önemlidir (Dökmen, 1994). Bu da düzeye uygun türlerle mümkün olur. Düzeye uygun ürünleri belirlemek de o yaş grubundaki çocuğun gelişimsel özelliklerini bilmek ve ona uygun seçenekler sunmakla mümkündür. Bu yüzden doğru yanıt C) seçeneğindeki çocukların, gençlerin ilgi alanlarını arttırmaktır.

Somut işlemler döneminden soyut işlemler dönemine adımın atıldığı 12 yaş ve sonrası dönem, aynı zamanda çocukların yaratıcılıklarının da en üst düzeyde olduğu dönemdir. Bu dönemde çocuklar, yetişkinlerin okuduğu eserleri okumaya başlarlar. Bu dönemde çocuklar bilgi edinmek için okurlar. Metinde sunulan fikirleri analiz eder ve eleştirel olarak fikirler üzerine düşünürler. Okuduklarına eleştirel bakış açısıyla yaklaşarak gerçekler üzerine kendi fikirlerini oluşturmaya çalışırlar. Farklı amaçlarla farklı şekillerde yazma eğilimleri de vardır. Doğru Yanıt B) seçeneğidir

Konularına göre şiirler; lirik, didaktik, epik, pastoral, satirik olmak üzere beş temel gruba ayrılır. Hayal gücünün ağırlık kazandığı ve bireysel duyguların dile getirildiği şiirler lirik; öğretici niteliği bulunan, yani duyguyu değil de, düşünceyi konu edinen şiirler didaktik; konusunu kahramanlık ve olağanüstülükten alanlar epik; bir kimseyi, bir düşünceyi, bir durumu açık ya da kapalı biçimde, iğneli bir dille yeren şiirler satirik; konusunu kahramanlık ve olağanüstülükten alan şiir türü ise epiktir. Doğru Yanıt D) Lirik ‘tir

Seslerin, ritimlerin, uyumların kaynaşmasıyla çocuklar üzerinde güçlü duyguları, izlenimleri, coşkuları canlandırma ve etkileme sanatı olan çocuk şiirlerinin belli başlı özellikleri şu şekilde sıralanabilir (Ciravoğlu,

1997): 1. Yoğun bir hayal gücü ve duygusallık gözlenir. 2. Ahenklidir ve bir vezin kullanılır. Düz yazıya göre daha sanatlıdır. 3. Dili akıcıdır, bu da akılda kalıcılığı ve ezberleme kolaylığını beraberinde getirir. 4. Konuları, genellikle yaşama sevinci ve coşku içerir. Doğru seçenek Konuları, genellikle yaşama sevinci ve coşku içerir olan  C) dir; çünkü A) seçeneği mesaj direk verilmemelidir B), seçeneği Satire, D) seçeneği didaktik ve E) seçeneğinin doğrusu  düz yazıdan farklı olmalıdır.

B) seçeneği Konuları, genellikle yaşama sevinci ve coşku içerir. Şiirin özelliğidir.  C) seçeneği Bir düşünceyi, bir durumu iğneli bir dille yermelidir, satirik tür D) Öğretici niteliği yüksek olmalıdır, didaktik tür E) Yoğun bir hayal gücü ve duygusallık içerir. şiirin özelliğidir. Çoçuk edebiyatı söz konusu olduğundan en uygun Yanıt A) dır . Konu; çocukların ilgilerine, hayat tecrübelerine ve kavrayış güçlerine uygundur.

Yakın çevre ile ilgili hikâye ve romanlarda, çocuk kendine yabancı olmayan bir çevrede geçen olaylarla karşılaşır. Bu romanlar, kahramanlarının çoğunlukla çocuk olduğu eserlerdir. Duygusal hikâye ve romanlar, kız çocukları tarafından ilgiyle okunan ve çocuğun duygularını harekete geçiren kitaplardır. Macera hikâye ve romanları, merak duygusunun ayakta tutulduğu, eylemin çok olduğu eserlerdir. İyi bir kurgu söz konusu olduğunda her yaştaki çocuk tarafından zevkle okunan romanlardır. Serüven romanları; günlük yaşamda her zaman rastlanmayan, şaşırtıcı, değişik ve esrarlı olayları konu edinen romanlardır. Bu tür romanlarda olaylar, okuyucuyu şaşırtacak ve heyecanlandıracak biçimde gelişir. Güldürücü hikâye ve romanlar; sanatçının hayal ürünü olabileceği gibi folklordan esinlenerek de oluşturulabilen romanlardır. Tarihî hikâye ve romanlar; 12 yaş ve sonrası için daha uygun olan bu tür kitaplar aynı zamanda macera ve heyecan arayan çocuğa da hitap eder. Hayvan hikâye ve romanları; hayvanların hayatı gözlenerek yazılmış başkahramanın hayvan olduğu eserlerdir. Okul öncesi çocuklar için de ilgi çekici olabilen bu tür eserler, iyi kurgulandığında ilköğretim çağındaki çocuklar tarafından da zevkle okunur. Doğru Yanıt E’dir 

Çocuk edebiyatı ürünlerinin en
temel kavramı “çocuğa göreliktir.
Bu kavram; ürünlerin çocuğun
dil, düşünce ve duygu dünyasına
uygun olup olmadığını yani çocuk
edebiyatının sınırlarını belirler

Biyografi; geniş kitleler tarafından tanınan, bilinen; bilgi, birikim, tutum ve davranışlarıyla toplumda iz bırakmış kişilerin yaşamlarını bilgi ve belgelere dayalı olarak anlatan yazın türüdür. Anı, kişinin yaşadıkları, gördükleri ve işittiklerini, üzerinden belli bir zaman geçtikten sonra hatırlaması ve bu hatırladıklarını kendi algı ve bakış açısına göre yazmasıdır. Ortaya konan farklı uzunluktaki nesir metinlerine de anı denilmektedir. Anılar; kişinin bütün bir hayatını kapsayabileceği gibi hayatının sadece bir dönemine ait herhangi bir olay ve gözlemleriyle de sınırlı olabilir (Çetişli, 2012).Anı ve günlük gibi değişik edebiyat türlerine kaynaklık eden, gezilen görülen yerlerin çok geniş açılardan anlatıldığı yazı türüdür. Gerçekçi olması ve belgelere dayanması açısından tarihin ve coğrafyanın önemli kaynakları arasında yer alır. Gezilen, görülen yerler ve buralara ait her tür ayrıntı gezi yazılarının temel malzemeleri arasında yer alır. Macera hikâye ve romanları, merak duygusunun ayakta tutulduğu, eylemin çok olduğu eserlerdir. İyi bir kurgu söz konusu olduğunda her yaştaki çocuk tarafından zevkle okunan romanlardır. Doğru Yanıt C) dır

Doğal ve yapay olmak üzere iki çeşit destan vardır. Bunlardan doğal destan, toplumun yarattığı ürünlerdir. Eski zamanlarda tarihsel ve toplumsal olaylara mitosların da karışımıyla dilden dile, kuşaktan kuşağa geçerek oluşmuşlardır. Yapma destanlar ise yakın zamanlardaki bir tarihsel olayın bir şair tarafından destan kuralları gözetilerek yazılmasıyla oluşan destanlardır (Nas, 2002). Doğru Yanıt A) seçeneği olan 2 türdür.