Bilim Tarihi ve Bilim-Teknoloji Okuryazarlığı

Burada bilimin temel bazı kavramlarının net olarak tanımlanmasında yarar vardır. Özellikle kuram (teori), yasa (kanun) ve hipotez gibi kavramları kavramlar temel kavramlar olarak açıklanabilir. 

Kuram (teori) bilimsel anlamda içeriğinde gerçekler, yasalar, çıkarımlar, bilimsel öngörüler ve test edilmiş hipotezler bulunan doğanın ya da fiziksel evrenin belirli yönlerini açıklama gücüne sahip, son derece iyi desteklenmiş önermelerdir.

Teoriye ilişkin tanımlaması ise birbiriyle ilişkili olgu sınıflarının oluşlarını ve davranışlarını açıklama gücüne sahip içinde ikinci dereceden kuramlar, yasalar, hipotezlerin de bulunduğu genel bir önerme şeklidir.

Yasaya (kanun) gelince fiziksel evrenin belirli yön- lerinin belirlenmiş koşullar altındaki davranışlarını betimleyen bir genellemedir. Yani yasa ve kuram aslında birbirlerinden farklı tür bilgilerdir.

Bilim sosyolojisi, bilimi sosyal bir fenomen olarak ele alır ve bilimsel keşfi etkileyen ya da sonu bilimsel keşifle sonuçlanan süreçleri inceler.

Bilim felsefesi, bilimin doğasını, yapısını, bilimsel kuramlarla gerçeklik (doğruluk) arasındaki etkileşimi, buna ilişkin ilkeleri, temel kavramları ele alır ve bilimsel yöntem sorunsalını inceler.

Sofistler, öğrenmeyi ve öğretmeyi iş edinmiş kişilere verilen bir isimdir.

1. Bilim doğal dünya sorunlarına odaklanır, yani olgusal ve materyalisttir. Bilim genellikle gözlenebilen, somut, duyularla algılanabilen olay ve olguları konu edinir.

2. Bilimin amacı evreni ve doğayı mantıksal düşünme yollarıyla açıklamaya çalış- maktır. Bilimsel etkinliklerde tümevarımsal ve tümdengelimsel yöntemler kullanılarak olgular arası ilişkileri açıklamaya çalışır.

3. Bilim veri ve/veya kanıt temellidir. Bilimsel bir çalışma belirli bir süreçte toplanan somut verilere ve kanıtlar dayanır. Örneğin, kalıtımla ilgili bir hastalığı çalışan bi- lim insanları birçok insandan kalıtım örnekleri toplayarak çıkarım yaparlar.

4. Bilim test edilebilir düşünceleri tartışır. Bilimsel bilginin test edilebilir denenebilir bir doğası vardır. Gerektiğinde ortaya atılan fikirler çeşitli düzenekler kurularak test edilebilir.

5. Bilim sosyal bir etkinliktir. Bilim bireysel meraklar kadar toplumun ihtiyaçların- dan köken alır. O nedenle bilim toplumla etkileşim hâlindedir. Ayrıca yapılan et- kinliklerin sonuçları gerek bilimsel topluluklarla gerekse toplumla paylaşıldığında yaygın etkisi gözlemlenir.

6. Bilim birikimli bir süreçtir yani sonraki araştırmaların öncelidir. Geçmişte ve bu- gün yapılan araştırmalar ve üretilen bilgiler gelecekte yapılacakların altyapısını oluşturur.

7. Bilim görelidir. Yani bilimin ortaya koyduğu sonuçlar ve yorumlar hiçbir zaman, mutlak olarak nesnel ve doğru kâbul edilemez.

8. Bilimsel tutum ve davranış bilimi etkiler. Bilime eleştirel bakabilmek ortaya atılan her türlü bilgiye, bunların doğruluk ve gerçekçiliğine kuşkuyla bakabilmeyi ifade eder.

    

1. Çocuklar doğuştan gelen doğayı gözlemleme ve onu anlamaya çalışma yetilerine sahiptir.

2. Çocuklara bilim hakkında pozitif tutum geliştirmeleri için bilim ile erken tanıştırılmaları gerekir.

3. Bilimsel olgular ile çok erken yaşlarda tanışılması, ilerleyen yaşlarda bilimsel kavramların formal yollardan daha iyi öğrenilmesini sağlar.

4. Erken yaşlarda kullanılan bilimsel dil, ileri yaşlarda bilimsel kavramların öğrenimini olumlu etkiler.

Teknolojinin etkisinin olduğu gelişim alanları (1) sosyal ve duygusal gelişim, (2) dil gelişimi, (3) psiko-motor gelişim, (4) bilişsel gelişim, ve (4) öğrenmeye eğilim olarak belirlenmiştir.

Teknoloji doğru pedagojik stratejiler ile kullanıldığında çocukların sosyal ve duygusal gelişimlerini, iş birliği ve paylaşma becerilerini, sorumluluk alma becerilerini, bir görevi tamamlama motivasyonunu, liderlik rollerini paylaşmalarını ve girişimciliklerini olumlu etkileme potansiyeline sahiptir.

Teknolojinin Dil Gelişimine Etkisi: Teknoloji sağladığı motivasyon ve olanaklar aracılığıyla dil gelişimine (karmaşık ve uzun cümleler kurabilme, akıcı konuşabilme gibi) olumlu katkılarda bulunabilir.

•  Temel bilimsel fikirleri anlama
• Bilimi ve bilimin uygulamalarını anlama
•  Neyin bilim olduğunu anlama ve bilimsel ile bilimsel olmayan bilgiyi ayırt edebilme
•  Bağımsız ve yaşamboyu bilimi öğrenen bir birey olmaya istekli ve yeterli olma
•  Problem çözmede bilimsel bilgiyi kullanabilme
•  Sosyobilimsel konulara dahil olmak için gerekli entelektüel bilgi birikimine sahip olma
•  Bilimin doğasını ve özellikle kültürle etkileşimini anlama
•  Bilimi ve onun merak hissi uyandıran özelliğini takdir etme
•  Bilimin risk ve fayda içeren yapısı hakkında bilgili olma
•  Bilim hakkında eleştirel düşünebilme ve bilimsel uzmanlaşma

Erken çocukluk döneminde fen öğretiminin amaçları (1) çocuğun doğaya ve çevreye ilişkin temel olgu ve olaylara dair temel bilgilerin verilmesi, (2) doğa ve çevre ile ilgili duyuşsal ve psikomotor becerileri kazandırmak ve (3) kendisini ve çevresini anlamasına yardımcı olmaya çalışmak olarak belirtilmiştir.

Bu kapsamda Fen ve Teknoloji okuryazarlığı 7 boyut altında açıklanmıştır. Bu boyutlar (1) fen bilimleri ve teknolojinin doğası, (2) anahtar fen kavramları, (3) bilimsel süreç becerileri, (4) Fen-Teknoloji-Toplum-Çevre (FTTÇ) ilişkileri, (5) bilimsel ve teknik psiko- motor beceriler, (6) bilimin özünü oluşturan değerler ve (7) Fen’e ilişkin tutum ve değerler olarak belirlenmiştir. Bu yedi boyut fen ve teknoloji okuryazarı bireyler yetiştirilmesi için olmazsa olmaz olarak görülmüştür.

Teknolojinin Bilişsel Gelişime Etkisi: Teknoloji, çocukları aktif düşünme süreçlerine dahil ederek daha etkili öğrenmeye yardımcı olmakta ve soyut yaşantıların daha somut ve kişisel yaşantılara dönüştürülmesini sağlamaktadır. Ayrıca çocukların yaratıcılık, eleştirel düşünme, problem çözme ve transfer etme becerileri gibi üst düzey becerilerini geliştirmektedir.

Bu maddeler (1) doğaya, bilimin hedef ve sınırlılıklarına ve bilimsel yaklaşımlara karşı olumlu tutum geliştirme, (2) doğaya, teknolojinin hedef ve sınırlılık- larına ve teknolojinin bilimden nasıl farklılaştığına karşı olumlu tutum geliştirme, (3) bilim ve teknolojinin nasıl çalıştığı (araştırma destekleri/fonları, bilimsel uygulamaların yapılagelme biçimleri, ve araştırma ve geliştirme arasındaki ilişki gibi) hakkında bilgi sa- hibi olma, (4) bilim, teknoloji ve toplum arasındaki karşılıklı ilişkiler ve bilim insanları- nın toplum içerisinde karar verici rolleri hakkında olumlu tutum geliştirme, (5) bilimsel dil ve yapılar hakkında temel bilgi birikimine sahip olma, (6) sayısal verilerin, özellikle de olasılık ve istatistik ile ilgili olanların, nasıl yorumlanacağı ile ilgili temel kavrama, (7) teknik bilgi ve teknolojik ürünleri özümseme ve kullanma beceri ve yeterliliğine sahip olma, (8) bilim ve teknoloji ile ilgili konularda bilgiye nasıl ulaşacağı konusunda fikir sahibi olma olarak belirlenmiştir.