ÇOCUK, BİLİM VE TEKNOLOJİ - Deneme Sınavı - 2

Piaget çocuktaki bilişsel gelişimi 4 döneme ayırır: (1) Duyusal dönem, (2) İşlem öncesi dönem, (3) Somut işlem dönemi, (4) Soyut işlem dönemi.Doğru cevap A'dır.

Bruner de Piaget gibi çocuğun bilişsel gelişimini bazı dönemlere ayırmıştır. Bu dönemler: (1) Eylemsel dönem, (2) İmgesel dönem ve (3) Sembolik dönemdir. Doğru cevap B'dir.

Montessori yaklaşımına göre her çocuğun kendine özgü bir öğrenme stili ve ritmi vardır; dolayısıyla, öğretmenler bu stile ve ritme saygı duyarak onların sosyal ve akademik potansiyellerinin en üst seviyesine çıkmalarına yardımcı olmalıdır. Doğru cevap C'dir.

Tablo 5.1 Piaget Bilişsel Gelişim Dönemleri

Tablo 5.1 Piaget Bilişsel Gelişim Dönemleri

Öğretmene de sınıf içi öğrenme etkinlikleri esnasında iyi bir destek sağlayabilmesi için şunlar tavsiye edilmektedir:
• Öğrencilerde ilgi ve merak uyandıracak, onları zorlayacak ama yetenekleri ölçüsünde etkinlikler sunmak
• Yapılacak işi parçalara bölmek; böylece, öğrencilerde bıkkınlık yaratmamak
• Yeri geldiğinde açık-uçlu, üst düzey sorular sormak
• Öğrencilerin fikirlerini paylaşmaları için onları teşvik etmek
• Öğrencileri ihtiyaç duydukları kaynaklara yönlendirmek
• Öğrencilerin zorlandıkları kavram ve olgularla ilgili şemalar, haritalar, resimler gibi görseller kullanmak
• Gerek devinişsel, gerekse bilişsel becerilerin kullanımı konusunda modelleme yapmak (Örn; bir terazinin nasıl kullanılacağını veya bir deneyden önce nasıl hipotez kurulacağını göstermek)

Jerome Bruner’in Buluş Yoluyla Öğrenme Kuramı 1960’lı yıllardan itibaren ABD’de geliştirilen ardından Türkiye’de de uygulanan reformcu programların temelini oluşturur.

Okul öncesi dönemde fen öğrenimi kapsamında şu kuram ve yaklaşımlara yer verilmiştir: Piaget ve Bilişsel Gelişim Kuramı, Vygotsky ve Sosyokültürel Kuram, Bruner ve Buluş Yoluyla Öğrenme, Montessori Yaklaşımı, Reggio Emilia Yaklaşımı ve Waldorf Yaklaşımı. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Bilişsel Gelişim Kuramı olarak adlandırdığı kurama göre, bilgi çocuktan bağımsız
oluşamaz. Çocuk geliştikçe ve çevresiyle iletişim kurdukça bilgi zihinde sürekli olarak
yapılanır. Piaget çocukların öğrendikleri bilgiyi üçe ayırmaktadır: Fiziksel bilgi, mantıksal/matematiksel bilgi ve sosyal bilgi. Fiziksel bilgi, çocuğun çevresindeki nesnelere yönelik bilgidir ve duyu organları sayesinde kazanılabilir. Bu kuram aynı zamanda Piaget Bilişsel gelişim Kuramı olarak da anılır.Doğru yanıt A şıkkıdır.

Soyut İşlem Dönemi
11 yaş üzeri döneme aittir ve özellikleri şöyledir ;
• Soyut kavramları, atasözü ve deyimleri anlar ve soyut
problemleri çözme becerisi gelişir.
• Problemdeki değişkenleri belirleyip aralarındaki ilişkileri açıklayabilir.
• Hipotez kurup deney yapabilir, verileri yorumlayabilir.
• Birleştirilmiş üst düzey bilimsel süreç becerilerini kullanabilir.
• Farklı bakış açıları geliştirip problemleri farklı yollardan
çözebilir.
• Fikirler, idealler, inanç ve değerler geliştirmeye başlar.
• Toplumsalsorunların farkına varıp çözüm yolları aramaya başlar

Doğru yanıt D şıkkıdır.

Sosyokültürel Kuram’ın savunucularından biri olan Lev S. Vygotsky, bireyin gelişiminin
sosyal ve kültürel bağlamdan ayrı düşünülemeyeceğini, bireyi anlamak için önce içinde
yaşadığı kültürü anlamak gerektiğini savunur. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Sosyokültürel Kuram’ın savunucularından biri olan Lev S. Vygotsky, bireyin gelişiminin
sosyal ve kültürel bağlamdan ayrı düşünülemeyeceğini, bireyi anlamak için önce içinde
yaşadığı kültürü anlamak gerektiğini savunur. Doğru yanıt B şıkkıdır.

İtalyan doktor ve aynı zamanda eğitimci olan Maria Montessori, çocukları gözlemleyip onlara sorular sorarak tamamen onların istekleri ve tercihleri doğrultusunda bir öğretim yaklaşımı geliştirmiştir. Buna göre, her çocuk tektir ve özeldir. Her çocuğun kendine özgü bir öğrenme stili ve ritmi vardır. Öğretmenler bu stile ve ritme saygı duyarak onların sosyal ve akademik potansiyellerinin en üst seviyesine çıkmalarına yardımcı olmalıdır. Doğru yanıt B şıkkıdır.

İtalyan doktor ve aynı zamanda eğitimci olan Maria Montessori, çocukları gözlemleyip onlara sorular sorarak tamamen onların istekleri ve tercihleri doğrultusunda bir öğretim yaklaşımı geliştirmiştir

Programda sanat, müzik, ritm ve dil öğretimi bir
bütün oluşturmaktadır. Bu okullarda çocuğun çok yönlü gelişimi hedef alınır; “Beyin, kalp ve eller” sloganı programın temel felsefesini yansıtır.Doğru yanıt E şıkkıdır.

Waldorf yaklaşımının genel amacı çocuklara fiziksel, ruhsal ve bilişsel yönden hitap ederek onların benlik algılarının gelişimini sağlamaktır

Okul öncesi dönem çocukları ile yapılan proje çalışmalarında şu hususlara dikkat etmekte yarar vardır:
• Proje konularına mümkünse çocuklarla birlikte karar verilmeli. Eğer konu öğretmen tarafından seçilecekse çocuğun ilgi alanı ve seviyesine uygun olmalıdır.
• Proje çalışması için çocuklarla birlikte planlama yapılmalı, gerek zaman gerekse
uygulama aşamaları ve kullanılacak materyallerle ilgili taslak çıkarılmalıdır.
• Proje konuları mümkün olduğunca çocukların gözlem yapma, veri toplama, deney
yapma gibi bilimsel süreç becerilerini kullanacakları nitelikte olmalıdır.
• Öğretmen konuyla ilgili derinlemesine bilgi sahibi olmalı, gerektiğinde öğrencileri
yönlendirebilmelidir.
• Gruplar hâlinde çalışacakları gibi çocuklara bireysel çalışma fırsatı da tanınmalıdır.
• Çocuklara kendi sorularını oluşturmaları için fırsat verilmelidir.
• Projenin gelişimi takip edilmeli; yanlış veya eksik olan husular konusunda çocuklar zamanında uyarılmalıdır.
• Proje sonuçları sergiler yardımıyla tüm okulla ve ailelerle paylaşılmalıdır.
Proje çalışmaları 3 temel aşamada gerçekleşir: (1) Planlama, (2) Uygulama, (3) Sonuçlandırma.

3E öğrenme halkası modeline daha sonra öğrencilerin ilgi ve dikkatlerinin
yoğunlaşmasını sağlayacak Engage (Giriş) ve öğrenmelerin değerlendirildiği Evaluation
(Değerlendirme) aşamaları eklenerek 5E (Engage-Exploration-Explanation-ElaborationEvaluation) Öğrenme Halkası Modeli tanımlanmıştır. Sunma yani D şıkkı doğru yanıttır.

Sorgulayarak öğrenme, soru sorma, araştırma, tartışma, yaratma ve yansıtma basamaklarından oluşan döngüsel bir süreçtir

Tablo 5.3 Öğrenme Halkası Modeline Göre Öğretmen ve Öğrenci Rolleri