ÇOCUK, BİLİM VE TEKNOLOJİ - Deneme Sınavı - 4

Yanıtınız yanlış ise “Fen Öğrenme Ortamları” konusunu yeniden gözden geçiriniz.

Bitkilerle ilgili aşağıdaki konular erken çocukluk döneminde öğretilebilir:
• Dünyada farklı tür ve şekilde pek çok bitki bulunmaktadır.
• Bitkiler büyümek ve gelişmek için genellikle suya, havaya, ışığa ve sıcaklığa ihtiyaç duyarlar.
• Birçok bitkinin tohumu vardır.
• Bu tohumlar uygun şartlar sağlanırsa büyüyüp gelişerek kök, gövde, yaprakları ve çiçekleri olan bir bitkiye dönüşürler.
• Evde besin olarak yediğimiz birçok bitkinin tohumu vardır

Bu dönemdeki çocukların çevre ile ilgili şu önemli konular hakkında bilgi sahibi olmaları faydalı olacaktır:
• Çevreyi meydana getiren bitkiler, hayvanlar, hava, su, toprak gibi kısımların hepsi birbiriyle yakın ilişki içindedir.
• Biz çevreye zarar verirsek çevre de bize zarar verebilir. 
• Biz çevreye faydalı olursak çevre de bize fayda sağlar.
• Çevreyi korumak için çöp atmamak, israf etmemek, geri dönüşüm yapmak gibi
alışkanlıklar geliştirmeliyiz.

Fiziksel bilim günümüz bilim ve teknoloji dünyasıyla iç içe büyüyen çocukların ilgisini çekecek bir fen bilimi alanıdır. Bu alana ilişkin öğretim programı boyunca çocuklar (a) kuvvet ve hareket, (b) basit makineler, (c) ışık ve
(d) ses gibi kavramları etkinlikler yoluyla daha yakından deneyimleyebileceklerdir.

Çocuklar doğdukları günden itibaren ışığın farkındadırlar. Işıklı ve parlak cisimlerin peşinden koşmayı, gökkuşağına bakmayı, gölge oyunları oynamayı severler. Onların ışıkla ilgili farkındalıkları aşağıdaki konuların öğretilmesiyle artırılabilir:
• Işık olmadan çevremizdeki varlıkları görmemiz mümkün değildir.
• Işığın engellendiği yerde gölge oluşur.
• Güneş en büyük ışık kaynağımızdır.
• El feneri, mum, sokak lambası gibi pek çok farklı ışık kaynağı vardır.
• Işığın içinde pek çok farklı renk vardır.

Birleştirilmiş Beceriler

Hipotez Kurma
Değişkenleri Tanımlama ve Kontrol Etme
İşlevsel Tanım Yapma
Model Oluşturma
Deney Yapma

Gözlem, duyu organlarını (görme, koklama, işitme, dokunma, tatma) veya onların hassasiyetlerini artırıcı araç-gereçler (mikroskop, vb.) kullanarak nesne veya olayları inceleme becerisidir.

Tahmin etme, bir olayın sonucuna dair eldeki verileri veya geçmiş deneyimleri kullanarak yargıda bulunabilme becerisidir. Ayrıca tahmin, bir varlıkla ilgili miktar, boy, ağırlık, sıcaklık gibi özelliklerle ilgili birim kullanarak fikir yürütme becerisini de kapsar.

Tahminde bulunma ve çıkarım yapma becerileri de birbirleriyle ilişkili ancak farklı
becerilerdir. Tahmin etme, gözlemlere dayanarak gelecekte olması muhtemel durumları kestirmek; çıkarım yapma ise, geçmişte gerçekleşmiş bir olaya muhtemel açıklamalar getirmektir. Örneğin; bulutlara bakarak yağmur yağacağını söylemek, tahmin etme becerisi iken, yerdeki ıslaklığa bakarak az önce yağmur yağdığını söylemek, çıkarım yapma becerisidir.

Fen öğretim
ortamları:
• Çocuğa kazandırılması hedeflenen bilgi ve becerileri yansıtan malzeme ve ekipmanlar içeren,
• Fiziksel olarak çok çeşitli uyaranlarla zenginleştirilmiş,
• Aydınlık ve renkli,
• Hareket kolaylığı sağlayan, çocukların materyallere rahatça erişebildiği,
• Bireysel ve grup çalışmalarına olanak veren esnek mobilyalardan oluşan,
• Sağlık ve güvenlik önlemleri alınmış,
• Farklı öğrenme ortamlarıyla ilişki içinde,
• Tüm çocukların (farklı cinsiyet, etnik köken, gelir ve sosyal statü, öğrenme düzeyleri-görme, işitme ve bedensel engelleri dikkate alan) aynı seviyede etkinliklere erişimlerini sağlayacak şekilde tasarlanmış olmalıdır.

Çocuklar malzemeleri sınıflandırırlar, ölçümler yaparak hem fen hem de matematik becerilerini geliştirirler, beş duyu organlarını kullanarak gözlemler yaparlar, ortaya çıkacak ürünle ilgili tahminde bulunur ve çıkarım yaparlar. İletişim kurarlar.

A seçeneğinde verilen gözlem yapma temel bilimsel süreç becerilerindendir. Diğer seçeneklerde verilen cevaplar ise birleştirilmiş bilimsel süreç becerileridir.

Doğru cevap tahmin etmedir. Tahmin etme, bir olayın sonucuna dair eldeki verileri veya geçmiş deneyimleri kullanarak yargıda bulunabilme becerisidir. 

Diğer seçeneklerde verilen becerilerin tanımları aşağıda verilmiştir.

Çıkarım yapma, yapılan gözlem ve deneyler sonucu toplanan veriler doğrultusunda genellemeler yapma becerisidir. 

Hipotez kurma, doğruluğu gözlem ya da deney ile test edilmeye çalışılan öngörülerdir.

Verileri yorumlama, deney sonucunda elde edilen ölçümler arasındaki ilişkileri anlamlandırma becerisidir. 

İşlevsel tanım yapma, deney ve gözlemler sonucu elde edilen verileri kullanarak duruma yönelik tanım yapma becerisidir.

Leyla'nın öğretmenine "Öğretmenim okula gelirken yerler ıslaktı. Yağmur yağmış" demesi temel bilimsel süreç becerilerinden çıkarım yapmaya girer. Eğer Leyla "Öğretmenim hava bugün bulutlu, galiba yağmur yağacak" deseydi o zaman Leyla temel bilimsel süreç becerilerinden tahmin etmeyi kullanmış olacaktı.

Çocukların ahşap bloklarla farklı rampalar yaparak hangisinden arabanın daha hızlı gideceğini anlamaya çalışması fiziksel bilime girer.

Katılar, sıvılar ve gazlar, maddenin doğası kapsamına girer. Diğer seçeneklerde verilenler fiziksel bilim alanı kapsamındadır.

Neslihan Öğretmen, çocuklara bitkiler, hayvanlar, hava, su ve toprağın çevreyi oluşturan parçalar olduğunu ve birbirleri ile yakın ilişkili olduğunu öğretmelidir. Bu örnekte Neslihan Öğretmen, çocukların örümceğe ilgisini görünce meraklı tutum sergilemeli ve çocuklarla örümceği inceleme ve örümcek üzerine sohbet etmeliydi. Örümceği çocukların daha yakından tanıyabilmeleri için örümceği konu alan etkinlikler planlaması gerekirdi. 

Neslihan Öğretmen davranışıyla bilimsel tutumun gelişmesinde etkin rol oynayan davranışlardan doğaya saygılı hareket edebilmeye aykırı davranış sergilemiştir.

Bu etkinlikte eşleştirmeye yönelik bir durum olmadığı için Hale Öğretmenin "Nesne veya varlıkları özelliklerine göre eşleştirir." kazanımını ele almadığını söyleyebiliriz.

Rumeysa Öğretmen, inek, balina, yunus, köpek balığı, vatoz, şempanze ve insan fotoğraflarını 5'er çocuğun oturduğu her masaya her birinden birer tane olacak şekilde koyar. Çocuklardan önlerinde fotoğrafı olan canlıları gruplamasını ister (SINIFLAMA). Çocukların İnek, şempanze ve insanı bir grup; balina, yunus, köpek balığı ve vatozu ise ayrı bir grup olarak ayırdıklarını görür. Çocukların gruplamaları bitince çocuklarla neden böyle grupladıklarını sorar?  Resimleri olan canlıların benzerlik ve farklılıklarının neler olduğunu sorar (İLETİŞİM KURMA)? Eli ve ayağı olan hayvanların el ve ayaklarını sayarlar (ÖLÇME). Rumeysa Öğretmen, çocukların balina ve yunusa balık dediklerini farkeder. Bunun üzerine balina ve yunusların anneleri tarafından sütle beslenme ve bakıcılar tarafından özel bir biberonla beslenme videolarını izletir (GÖZLEM)? Kendilerinin bebekken ne ile beslendiğini sorar? Acaba buradaki başka hangi canlılar anneleri tarafından sütle besleniyor diye sorar ve sütle beslenenleri ayırmalarını ister (TAHMİNDE BULUNMA).  Çocuklar böylece sütle beslenme durumlarına göre hayvanları gruplandırır (SINIFLANDIRMA). Ve çocuklara yavruları sütle beslenen hayvanlara memeliler denildiğini söyler. Balıkların yavrularını sütle beslemediğini söyler. Balina ve yunusun balık olmadığını tıpkı bizim gibi memeli olduğunu söyler. Sonra çocuklardan önlerindeki canlıları memeliler ve balıklar olarak gruplamalarını ister. Sonra  alanlarına göre önlerindeki canlıları gruplamalarını ister (SINIFLANDIRMA).

Öğretmen bu etkinlikte  hipotez kurma bilimsel süreç becerisini kullanmamıştır. Kullandıkları yukarıda parantez içerisinde verilmiştir.

Laboratuvar gözlüğü dışındaki tüm materyaller fen merkezinde gözlem bölgesinde çocukların gözlem yapması için bulundurulması önerilen materyallerdir. Büyüteci canlı ve cansız nesneleri daha yakından incelemek için kullanabilirler. Kağıt, kalem ve defterleri ise gözlemlerini kaydetmek için kullanabilirler. Ancak laboratuvar gözlüğüne gözlem alanında gözlem yapmak için gerek yoktur.