CEZA YARGILAMA HUKUKU - Deneme Sınavı - 3

Bu durumda CMK m.172 gereğince kovuşturmaya yer olmadığı (takipsizlik) kararı verilecektir.

Bu durumda CMK m.223/8 gereğince durma kararı verilecektir.

TCK m.73'e göre söz konusu süre 6 aydır.

TCK m.12'ye göre söz konusu istemde bulunma yetkisi Adalet Bakanındadır.

Uzlaşma, onarıcı adalet anlayışının en önemli kurumlarındandır ve ayrıca bir muhakeme engelidir. diğer seçeneklerde bu iki koşulu sağlayan bir kavram bulunmamaktadır.

TCK m.75'e göre uzlaşma kapsamındaki suçlarla ilgili olarak önödeme yoluna gidilemez.

Söz konusu süre dolduğunda ilgilinin bu yola başvurma imkanı ortadan kalktığından, istinafa başvuru süresi hak düşürücü bir süredir.

Söz konusu süre sanığın haklarını korumak bakımından öngörüldüğünden, koruyucu bir süredir.

Söz konusu kurum, CMK m.40 vd. hükme bağlanan eski hale getirme kurumudur.

Şikayet bakımından kanunda altı aylık bir süre öngörülmüştür. Şikayet, fiil ve failin öğrenilmesinden itibaren altı ay içerisinde gerçekleştirilmelidir. Bu sürenin geçmesi halinde şikayette bulunulamaz.

Muhakemenin her aşamasında şikayetten vazgeçilmesi mümkündür. Türk Ceza Kanununun 73/4 maddesinde düzenlendiği üzere hüküm kesinleştikten sonra şikayetten vazgeçilmesi, sanık hakkında hükmolunan cezanın infazına engel olmaz.

Şikayet, fiile veya daha geniş anlamıyla gerçekleşen olaya ilişkindir. Bu nedenle, birden fazla kişi tarafından iştirak halinde işlenen bir suçta, faillerden bir kısmı hakkında şikayette bulunulamaz. Böyle bir durumda tüm failler şikayet edilmiş kabul edilir. Aynı şekilde şikayet edildikten sonra, faillerden bir kısmı bakımından şikayetten vazgeçilmesi de mümkün değildir

Bazı suç tiplerinde izin bir muhakeme şartı olarak düzenlenmiş olabilir. Örneğin Türk Ceza Kanunun 301. maddesinde düzenlenen, Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama suçundan dolayı soruşturma yapılması Adalet Bakanının iznine bağlanmıştır. Buna göre, bu suçun işlendiği hususunda bir şüphe bulunması durumunda, soruşturma yapılması Adalet Bakanının izin vermiş olmasına bağlıdır.

Ceza muhakemesine konu olmuş bir olay, bir mahkeme tarafından görülmekte ise veya mahkeme tarafından verilen hükmün kesinleşmesi ile sonuçlanmışsa, kural olarak, bu olayla ilgili olarak bir başka yargılama yapılması mümkün değildir. Bu ilke, non bis in idem ilkesi olarak adlandırılmaktadır.

Uzlaşma yoluna ancak kanunda gösterilen bazı suçlar bakımından başvurulabilir. Bunlar cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar hariç olmak üzere, takibi şikayete bağlı suçlar ve kanunda uzlaşma yoluna gidilebileceği öngörülen diğer suçlardır.

İşlediği bir suç dolayısıyla kusur yeteneğini haiz olması, on iki yaşından küçük çocuklar bakımından söz konusu olan bir muhakeme şartıdır. Türk Ceza Kanununun yaş küçüklüğüne ilişkin 31. maddesi uyarınca, fiili işlediği sırada on iki yaşını doldurmamış olan çocukların ceza sorumluluğu yoktur. Bu kişiler hakkında, ceza kovuşturması yapılamaz.

Kişinin akıl hastası olduğu hususunda bir şüphe olması durumunda, akıl hastası olup olmadığının, akıl hastası ise ne zamandan beri hasta olduğunun ve bunun, kişinin davranışları üzerindeki etkilerini saptamak üzere; soruşturma evresinde Sulh Ceza Hakimi; kovuşturma evresinde ise mahkeme tarafından Ceza Muhakemesi Kanununun 74. maddesi uyarınca Gözlem Altına Alma Kararı verilecektir.

Yazılı işlemin en önemli örneği, iddianame düzenlenmesidir. Cumhuriyet savcısı tarafından düzenlenen iddianame görevli ve yetkili mahkemeye yazılı olarak sunulmaktadır.

Ceza muhakemesi kanununda eski hale getirme bakımından bir haftalık süre öngörülmüştür. Eski hale getireme talebinde bulunan kişi, engelin kalkmasından itibaren yedi gün içinde eski hale getirme talebinde bulunmalıdır.

Bazı hallerde soruşturma ve kovuşturma yapılması belli bir merciin Cumhuriyet Savcısından istemde bunulmasına bağlıdır. İstem, talep olarak da adlandırılmakta ve devletin resmi bir makamının şikâyeti olarak nitelenmektedir.