CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU

Tazminat istenebilecek hâller dört grupta toplanabilir. Birinci grupta yakalama, gözaltı ve tutuklama ile ilgili nedenler; ikinci grupta arama ile ilgili neden, üçüncü grupta el koyma ile ilgili nedenler; dördüncü grupta yargılamanın yenilenmesi ile ilgili neden yer alır.

Tazminat davası açma süresi, üç aydır. Süre, karar veya hükümlerin kesinleştiğinin ilgilisine tebliğinden itibaren başlar ve davanın her hâlde kararın veya hükmün kesinleşme tarihini izleyen bir yıl içinde açılması gerekir.

Boşluğa gelmesi gereken kelime ''arama'' olacaktır.

Verilen maddelerin hepsi arama ve el koyma için Anayasamız tarafından öngörülen sebeplerdir.

Hakkında tutuklama kararı, zorla getirilme kararı veya yakalama emri verilmemiş bir kişinin üzerinde arama yapılamaz.

Boşluğa gelmesi gereken kelime el koyma olacaktır.

Gizli soruşturmacı görevlendirilmesi için yasada sayılan katalog suçlardan birinin varlığı aranır. Her suç tipi için bu tedbir yöntemine başvurulamaz. Doğru cevap E seçeneğidir.

Konut dokunulmazlığının ihlali suçunda teknik araçlarla izleme tedbirine başvurulamaz.

Yasak ifade alma yöntemleri maddi veya manevi tazminat isteme sebebi değildir.

Doğru cevap 3 ay ve her halde 1 yıl içerisindedir.

Burada dolandırıcılık suçu katalog suçlar arasında sayılmamıştır. Nitelikli dolandırıcılık sayılmıştır (TCK m.158)

El konma kararını bu duruda sadece Sulh Ceza Hakimi verebilir.

Şüpheli ve sanık hakkındaki aramaya ilişkin temel düzenlemeler CMK m.116 vd. maddelerinde hüküm altına alınmıştır. Buna göre; “yakalanabileceği veya suç delillerinin elde edilebileceği hususunda makul şüphe varsa; şüphelinin veya sanığın üstü, eşyası, konutu, işyeri veya ona ait diğer yerler aranabilir.” (CMK m.116). Görüldüğü üzere kanunkoyucu şüphelinin üzerinde, ona ait yerlerde ve eşyasında yapılacak arama bakımından makul şüphenin varlığını aramıştır. Makul şüphe kamu davası açmak için gerekli olan yeterli şüpheden daha azını, soruşturmayı başlatmak bakımından gerekli olan basit şüpheden ise fazlasını ifade etmektedir.

Konutta, iş yerinde ve kamuya açık olmayan kapalı alanlarda, hâkim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının yazılı emriyle arama yapılabilir. Kamuya açık alanlarda ise arama hâkim kararıyla gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının yazılı emriyle Cumhuriyet savcısına ulaşılamayan hâllerde ise kolluk amirinin yazılı emriyle arama yapılabilir. Kolluk amirinin yazılı emriyle yapılan arama sonuçları, Cumhuriyet başsavcılığına derhâl bildirilir (CMK m.119/1). Doğru cevap E'dir.

Kural olarak arama işlemi gündüz yapılır. Konutta, iş yerinde veya diğer kapalı yerlerde gece vaktinde arama yapılamaz (CMK m.118/1). Önleme araması da kural olarak hakim kararıyla yapılabilir. Ancak gecikmede tehlike olan hallerde mülki amirin yazılı emriyle önleme araması yapılması mümkündür.  Avukat büroları ancak mahkeme kararı ile ve kararda belirtilen olayla ilgili olarak Cumhuriyet savcısının denetiminde aranabilir. Baro başkanı veya onu temsil eden bir avukat aramada hazır bulundurulur (CMK m. 130/1).

Bilgisayarda arama ve elkoyma tedbirine başvurulabilmesi için şu koşulların gerçekleşmiş olması gerekir:
1. Somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı ve
2. başka surette delil elde etme olanağının bulunmaması. Doğru cevap D'dir.

Gizli soruşturmacı görevlendirilmesi tedbiri, Yasa’da sayılan suçlar için başvurulabilen özel/gizli bir koruma tedbiridir. Bu tedbire Yasa’daki suç kataloğunda gösterilen şu suçlarla ilgili olarak başvurulabilir.  Gizli soruşturmacı görevlendirilmesi tedbirine başvurulabilmesi için şu koşullar gerçekleşmiş olmalıdır (CMK m.139/1):
1. Soruşturma konusu suçun işlendiği hususunda somut delillere dayanan kuvvetli
şüphe sebeplerinin bulunması ve
2. başka surette delil elde edilememesi.

Gizli soruşturmacı görevlendirilmesi tedbirine soruşturma sırasında C. Savcısının talebi üzerine sulh ceza hakimi tarafından karar verilir. C. Savcısının gecikmesinde sakınca bulunduğu kriterinden hareketle, doğrudan kendisinin bu tedbire karar vermesi hukuken mümkün değildir. Sadece kamu görevlileri gizli soruşturmacı olarak görevlendirilebilir (CMK m.139/1). Soruşturmacı, görevini yerine getirirken suç işleyemez ve görevlendirildiği örgütün işlemekte olduğu suçlardan sorumlu tutulamaz (CMK m.139/5). Doğru cevap A'dır.

Kaçağın Cumhuriyet savcısına başvurmasını veya duruşmaya gelmesini sağlamak amacıyla Türkiye’de bulunan mallarına, hak ve alacaklarına amaçla orantılı olarak Cumhuriyet savcısının istemi üzerine sulh ceza hâkimi veya mahkeme kararıyla elkonulabilir ve gerektiğinde idaresi için kayyım atanır. Elkoyma ve kayyım atama kararı müdafiine bildirilir (CMK m.248/1). Zorlama amaçlı el koyma tedbirinin uygulanması için kişinin kaçak olduğuna karar verilmiş olması gerekir. Doğru cevap C'dir.

Ceza Muhakemesi Yasası’nda tazminat konusu “koruma tedbirleri nedeniyle tazminat” başlığı altında düzenlenmiş olmakla birlikte, tüm koruma tedbirlerine hukuka aykırı biçimde başvurulmasından kaynaklanabilecek zararların giderilmesi kapsama alınmamıştır. Önceki dönemden farklı olarak, tazminat istenebilecek hâller arasına sadece arama ve elkoyma dolayısıyla ortaya çıkabilecek zararlar eklenmiştir. Oysa tazminat verilmesi gereken hâller sadece haksız tutuklama, yakalama, arama ve elkoyma değildir. Diğer koruma tedbirlerine başvurulmasından kaynaklanabilecek haksızlıkların da kapsama alınması gerekirdi. Doğru cevap D'dir.

4.5.2007 gün ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’da gösterilen suçların işlendiği yönünde yeterli şüphe bulunması hâlinde yayına ulaşımın engellenmesine karar verilebilir. Yayınlara erişimin engellenmesi tedbirinin başvurulabileceği suçlar şunlardır (5651 sayılı K. m.8/1): 5237 sayılı TCK’da tanımlanan; 1) intihara yönlendirme (m.84), 2) çocukların cinsel istismarı (m.103/1), 3) uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (m.190), 4) sağlık için tehlikeli madde temini (m.194), 5) müstehcenlik (m.226), 6) fuhuş (m.227), 7) kumar oynanması için yer ve imkân sağlama (m.228) suçları ve 25.7.1951 gün ve 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun’da yer alan suçlar. Erişimin engellenmesi kararı soruşturma evresinde sulh ceza hâkimi, kovuşturma evresinde ise mahkeme tarafından verilir. Soruşturma evresinde, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı tarafından da erişimin engellenmesine karar verilebilir. Doğru cevap B'dir.