CEZA HUKUKUNA GİRİŞ - Deneme Sınavı - 1

Manevi yaptırımı olan din, ahlak, gelenek ve görgü kuralları ile aile, okul, din, polis, sendika ve dernekler gibi toplumsal kurumlar “sosyal kontrol” sağlayarak toplumsal yaşamın korunmasına hizmet etse de toplumsal düzen esas itibarıyla maddi nitelikte yaptırımı olan hukuk kurallarıyla korunmaktadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Maddi ceza hukuku, TCK’nın genel kısmında öngörülen suç ve yaptırımların ortak özelliklerini ve kanunlarda düzenlenen suç tiplerini incelemektedir. Diğer bir ifadeyle bir fiilin cezalandırılabilmesinin maddi şartlarını ve hukuki sonuçlarını inceleyen maddi ceza hukukudur. Dolayısıyla maddi ceza hukuku, suçun yapısal unsurlarını, hangi fiillerin suç oluşturduğunu, bu fiillere hangi hukuksal sonuçların bağlanacağını ve tüm suçlar için geçerli genel esasları belirlemektedir. Sürece ilişkin unsurlar ceza mahkemesi kapsamında ele alınırken, cezanın ve/veya tedbirlerin ne şekilde yerine getirileceği ceza infaz hukuku kapsamındadır. Doğru Yanıt B seçeneğidir.

Maddi anlamda suç, toplumsal düzenin devamı açısından korunması gereken hukuki değerlerin ihlali niteliğinde ve haksızlık içeren insan davranışlarıdır. Devlet düzenine karşı ihlaller bu kapsamdadır. Suç, şeklî (biçimsel) anlamda, hukuk düzeni tarafından ceza ve/veya güvenlik tedbiri ile karşılanan bir insan davranışı (haksızlık) olarak ifade edilebilir. Bir insanı kasten öldürme bu kapsamdadır. Ceza, kanunda suç olarak tanımlanan haksızlık karşılığında yaptırım olarak uygulanan hapis ve adli para cezasını ifade etmektedir. Doğru Yanıt A seçeneğidir.

İşe zamanında gelme veya okula devam etme, üste itaatsizlik gibi belli bir gruba mensup olunması (kamu görevlileri ve öğrenciler gibi) nedeniyle uyulması gereken, suç teşkil etmeyen kuralların ihlali durumunda, bu kişiler disiplin mevzuatına göre cezalandırılmaktadır. Doğru Yanıt D seçeneğidir.

Suçta ve cezada kanunilik ilkesi gereği, ceza hukukunun doğrudan kaynaklarının en önemlisi kanunlardır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Ceza hukukunun, bağlayıcı olmamakla birlikte daha çok uygulayıcılara hukuki yol gösteren ikinci grup kaynaklarına dolaylı kaynaklar denilmektedir.İçtihadı birleştirme kararları dışındaki yüksek mahkeme kararları alt dereceli mahkemeleri bağlamaz. Bununla birlikte, belli bir zamandaki hukuk anlayışını ve hukuki değer ölçülerini göstermesi bakımından önemlidirler. Doğru Yanıt A seçeneğidir.

Hâkimin suç olarak düzenlenmeyen bir fiili, suç olarak düzenlenen fiillere benzerliği gerekçesiyle cezalandırmasını engelleyen kıyas yasağı da hukuk devletinin gerekliliklerindendir.

Hukuk devleti ilkesinin maddi yönden, yani içerik yönünden tesisi için ise bireyin haklarına en ağır müdahalede bulunan ceza hukuku kurallarının, insan haklarını koruma odaklı olarak tanzim edilmesi gerekmektedir. Buna göre, ceza hukukunun müdahalesine ancak insanın varlığını devam ettirmesi, kişiliğini geliştirmesi bakımından korunması zorunlu olan maddi, manevi ve ekonomik değerleri koruma amacıyla izin verilmelidir. Doğru Yanıt C seçeneğidir.

Anayasa’nın 17. maddesinde “kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz” ifadesine yer verilerek insan onuruna yaraşırlık ilkesi önemli haklardan biri olarak belirlenmiştir. Bu ilke öncelikle suç işleyen insanın yeniden sosyalleşmesini ve toplumsal sorumluluğa sahip bir birey durumuna getirilmesini amaçlamaktadır. Ceza hukukunda gerek cezaya hükmedilirken gerekse hükmedilen bu cezalar infaz edilirken kişinin onuru gözetilmelidir. Hatta failin insan onuruyla bağdaşmayan böyle bir cezaya rıza göstermesi durumunda da bu rıza geçerli kabul edilmemelidir. Doğru Yanıt B seçeneğidir.

Suçta ve cezada kanunilik ilkesi, suçta ve cezada belirlilik, idarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza konulması yasağı, örf ve adetle suç ihdası yasağı, kıyas yasağı ve geçmişe yürütme yasağı ilkeleriyle yakından bağlantılıdır. Ceza hukukunun güvence fonksiyonunu icra edebilmesi için, kanunilik ilkesinin benimsenmesi yeterli değildir. Aynı zamanda kanunda yer alan suç tanımlarının açık ve net, yani “belirlilik ilkesine” uygun olmasını gerekmektedir. Kanunilik ilkesi gereği suçlar ve cezalar ancak kanunla belirlenebilmektedir. Örf ve adet kurallarına ceza hukuku alanında yer verilmesi, kanunilik ilkesine ve ceza kanunlarının güvence fonksiyonuna aykırılık oluşturacaktır. Kıyas yoluyla yeni bir suç tipi oluşturulması, mevcut suç tipinin de kapsamının genişletilmesi, cezanın kıyas yoluyla ağırlaştırılması ve kanunda gösterilmeyen bir cezanın uygulanması yasaklanmıştır. Aksi uygulama hakkında düzenleme bulunmayan bir fiilin, kanunilik ilkesine aykırı biçimde cezalandırılması anlama gelecektir.