CEZA HUKUKU

Maddi ceza hukuku, bir fiilin suç teşkil edebilmesi için bulunması gereken unsurları, suç dolayısıyla sorumluluk için aranan şartları ve suçun işlenmesi hâlinde uygulanabilecek yaptırımları ve suçun işlenmesine bağlanan diğer hukuki sonuçları inceler. Soruşturma sürecinin işleyişi ise ceza muhakemesinin inceleme alanına girer.

Çağdaş eğilime uygun olarak yeni TCK’da kabahat türünden suçlara yer verilmemiş, bunlar idari yaptırımı gerektiren fiiller olarak ayrı bir kanunda düzenlenmiştir. Esasen haksızlık teşkil eden ve fakat ifade ettiği haksızlık içeriği suçlara göre daha az olduğu için idari yaptırımı gerektiren fiiller olarak tanımlanan kabahatlerle ilgili olarak 30.03.2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu kabul edilmiştir.

Ceza hukukunun kaynakları doğrudan ve dolayısıyla kaynaklar şeklinde ikiye ayrılır. Anayasa, kanun ve uluslararası sözleşmeler doğrudan kaynakları; doktrin ve yüksek mahkeme içtihatları ise dolayısıyla kaynakları oluştururlar.

Anayasa’nın 90. maddesinin 5. fıkrasında usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası antlaşmaların kanun hükmünde olduğu, temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi hâlinde ise milletlerarası andlaşma hükümlerinin esas alınacağı belirtilmiştir.

Kanunilik ilkesinin, idarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza konulamaması, suç tanımlarının açık seçik olması (belirlilik ilkesi), örf ve adetle suç ve ceza konulamaması, kıyas yasağı ve ceza kanunlarının geçmişe yürütülmesi yasağı olmak üzere çeşitli sonuçları vardır.

Kanunilik ilkesi gereğince, kanun koyucuya yüklenen bir yükümlülük, suç teşkil eden fiillerin neler olduğunun kanunda açıkça tanımlanmasıdır. Kanunda yer alan suç tanımları, açık ve seçik olmalı, herkesin anlayabileceği şekilde yapılmalıdır (belirlilik ilkesi).

Kıyas yasağı gereğince, kanunda açıkça suç olarak tanımlanmayan bir fiil, kanunda suç olarak tanımlanan bir fiile bazı yönlerden benzerlik gösterdiğinden bahisle o fiile ilişkin suç tanımı kapsamında cezalandırılamaz.

TCK’nın 7. maddesinin 3. fıkrasında ceza infaz rejimine ilişkin düzenlemeler bakımından derhal uygulama kuralının geçerli olduğu ifade edilmiştir. Derhal uygulama, bir hükmün yürürlüğe girdiği anda ilgili olan her olaya uygulanmasını ifade eder.

Ceza hukukunda yasak olan kıyas olup, yorum değildir. Zira yorum, kıyastan farklı bir kavramdır. Yorum, bir kanun hükmünün esas fikrini, kanun koyucunun gerçek iradesini ortaya çıkarmak için yapılan fikri faaliyettir.

Ceza hukukunun kişi hak ve özgürlükleri açısından güvence oluşturması amacıyla kabul edilen diğer bir kuralı da geçmişe yürüme yasağıdır. Kanunilik ilkesinin sonucu olan bu kurala göre her fiil, işlendiği zamanın kanununa tabiidir

Ceza hukuku, esasen haksızlık teşkil eden insan davranışlarından hangilerinin suç olarak tanımlanması gerektiğini, bu davranışların hangi koşullar altında işlenmesi hâlinde suç oluşturacağını ve suç teşkil eden bu davranışların işlenmesi hâlinde ne tür yaptırımların uygulanması gerektiğini belirleyen bir hukuk disiplinidir. Kısaca ceza hukuku, suç teşkil eden fiilleri ve bunlara uygulanacak yaptırımların neler olduğunu gösterir. Doğru yanıt B'dir.

Ceza hukuku görevini, söz konusu hukuki değerleri ihlal eden saldırıları suç olarak tanımlamak suretiyle yerine getirmektedir. Örneğin kasten öldürmenin suç olarak tanımlanmasıyla (TCK m. 81), bir insanın yaşama hakkı; kasten yaralama suçuyla (TCK m. 86) kişilerin vücut dokunulmazlığı; cinsel saldırı suçuyla (TCK m. 102) kişilerin cinsel dokunulmazlıkları korunmaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Ceza hukuku, kendi içinde de bazı alt disiplinlere ayrılmaktadır. Bu kapsamda maddi
ceza hukuku ve ceza muhakemesi hukuku genel kabul gören ayrımı oluşturmaktadır.
Maddi ceza hukuku, bir fiilin suç teşkil edebilmesi için bulunması gereken unsurları,
suç dolayısıyla sorumluluk için aranan şartları ve suçun işlenmesi hâlinde uygulanabilecek yaptırımları ve suçun işlenmesine bağlanan diğer hukuki sonuçları inceler. Doğru yanıt A'dır.

Ceza hukukunun ilgili olduğu hukuk dallarının başında anayasa hukuku gelmektedir. Bilindiği üzere anayasalar bir hukuk devletinde normlar hiyerarşisinin en üstünde yer alan metinlerdir. Diğer hukuk disiplinleriyle ilgili bir düzenleme yapılacağı zaman, anayasada ki sınırlara dikkat edilmesi gerekir. Bu nedenle ceza hukuku alanında yapılacak düzenlemeler bakımından da anayasal sınırların gözetilmesi zorunludur.  Ceza hukuku ile idare hukuku arasında da yakın bağlantı bulunmaktadır. Ceza hukuku, devletin yürütme organı içerisinde yer alan idarenin faaliyetlerinin hukuka uygun ve etkin bir şekilde yürütülmesine katkı sağlamaktadır. Bu çerçevede kamu görevlileri veya kamu kurum ve kuruluşları eliyle görülen faaliyetlerin yapılmasını engellemeye yönelik fiiller suç hâline getirilmektedir (m. 265, 112, 113). Ayrıca ceza hukukunda bir kamusal faaliyetin yürütülmesine katılan kamu görevlilerinin görevlerini kötüye kullanmasını önlemeye yönelik suç tanımlarına da yer verilmektedir. Böylece hem vatandaşın hakları hem de kamu idaresine olan güven korunmak istenmektedir. Doğru yanıt C'dir.

Ceza hukuku ile yakın ilişki hâlinde olan bir diğer hukuk dalı da devletler hukukudur.
Günümüzde özellikle terör eylemleri, bilişim sistemlerine karşı veya bu sistemler aracılığıyla işlenen fiiller, uyuşturucu madde ticareti, fuhuş veya organların alınması maksadıyla insan ticareti, göçmen kaçakçılığı gibi suçlar çoğu zaman suç örgütleri tarafından birçok devleti ilgilendirecek şekilde işlenmektedir. Başta Avrupa Konseyi ve Birleşmiş Milletler olmak üzere uluslararası toplum, bu tür sınır aşan örgütlü suçlara karşı devletlerin  ortak mücadele verilebilmesini sağlamaya yönelik çaba göstermektedirler. Doğru yanıt C'dir.

Ceza hukukunun kaynakları doğrudan ve dolayısıyla kaynaklar şeklinde ikiye ayrılır. Anayasa, kanun ve uluslararası sözleşmeler doğrudan kaynakları; doktrin ve yüksek mahkeme içtihatları ise dolayısıyla kaynakları oluştururlar. Doğru yanıt C'dir.

Ceza hukukunun doğrudan kaynaklarından bir diğeri kanundur. “Suçta ve cezada kanunilik ilkesi” gereğince, hangi fiillerin suç teşkil ettiğinin ve bunlara uygulanacak yaptırımın ancak kanunla belirlenecek olması karşısında, ceza hukukunun en önemli kaynağını kanun oluşturmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Kanunilik ilkesine Avrupa’da ilk yer veren kanunun 1787 tarihli Avusturya Ceza Kanunu
olduğu kabul edilmektedir. Doğru yanıt E'dir.

Suçta ve cezada kanunilik ilkesi gereğince, örf ve âdetin ceza hukukunda kaynak değeri
bulunmamaktadır. Bu itibarla örf ve âdetin bir fiili suç hâline getirme, suç olan bir fiili
suç olmaktan çıkartma veya suç teşkil eden bir fiilin cezasını ağırlaştırma gücü bulunmamaktadır. Ceza hukukunda örf ve âdete ancak bir suçun unsurlarının yorumlanmasında başvurulabilir. Doğru yanıt D'dir.

Ceza hukukunun kişi hak ve özgürlükleri açısından güvence oluşturması amacıyla kabul
edilen diğer bir kuralı da geçmişe yürüme yasağıdır. Kanunilik ilkesinin sonucu olan bu
kurala göre her fiil, işlendiği zamanın kanununa tabiidir. Bir fiil işlendiği zaman yürürlükte olan kanunlara göre suç teşkil ediyorsa cezalandırılabilecektir. İşlendiği zaman yürürlükte bulunan kanuna göre suç teşkil etmeyen bir fiilden dolayı kimseye ceza verilemez. Doğru yanıt B'dir.