CEZA HUKUKU - Deneme Sınavı - 19

İnsan, akıl hastalığına maruz kalması sebebiyle, davranışlarının hukuki anlam ve sonuçlarını algılama yeteneğinden veya davranışlarını hukukun icaplarına göre yönlendirme yeteneğinden yoksun olabilmektedir. Böyle bir hastalığın etkisinde kalarak suç teşkil eden bir fiili işleyen kişinin kusur yeteneğinin olmadığı kabul edilmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Sebebinde serbest hareketli suç vardır ( alic/ actio libera in causa) fail işlediği suçun cezası ile cezalandırılacaktır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Amirin emri hukuka aykırı olmanın yanı sıra, ayrıca suç da teşkil ediyorsa, böyle bir emrin yerine getirilmesine gerek Anayasa (m. 137/2) gerekse TCK (m. 24/3) hiçbir surette izin vermemektedir. Emir veren de, yerine getiren de suçludur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yasal savunma, kusurluluğu etkileyen hallerden biri değildir. Hukuka uygunluk nedenidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Zorda kalma kusura etki eden haldir. Bu durumda B seçeneği doğrudur.

Hatanın kaçınılamaz olup olmadığının belirlenmesinde, kişinin bilgi düzeyi, gördüğü eğitim, içinde bulunduğu sosyal ve kültürel çevre koşulları göz önünde bulundurulacaktır. Doğru cevap E seçeneğidir.

TCK’nın 257. maddesinin 1. fıkrasında düzenlenen görevi kötüye kullanma
suçu objektif cezalandırılabilme şartına yer veren suçlardan biridir. Buna göre, bir kamu görevlisinin bilerek görevinin gereklerine aykırı hareket etmesi görevi kötüye kullanma teşkil eder. Kısacası kamu görevlisinin görevinin gereklerine aykırı davranmasıyla haksızlık tipi gerçekleşmektedir. Ancak haksızlık bu hâliyle bu cezaya layık değildir, cezalandırma için ek bir takım şartların gerçekleşmesi aranmaktadır. Buna göre, kamu görevlisi, görevinin gereklerine aykırı davranışıyla kamunun zararına neden olduğu veya üçüncü kişilerin mağduriyetine yol açtığı ya da üçüncü kişilere haksız kazanç sağladığı takdirde cezalandırılacaktır. Doğru cevap C seçeneğidir.

TCK’nın 35. maddesinde teşebbüs, “kişinin, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaması” şeklinde tanımlanmıştır

Suça teşebbüse ilişkin hükümler, ancak kasten işlenen suçlar bakımından
uygulanabilir.

TCK’nın 36. maddesinde “Fail, suçun icra hareketlerinden gönüllü vazgeçer veya kendi çabalarıyla suçun
tamamlanmasını veya neticenin gerçekleşmesini önlerse, teşebbüsten dolayı cezalandırılmaz”
şeklinde düzenlenmiştir.
Gönüllü vazgeçme, kısaca failin kendi isteğiyle icra hareketlerine devam etmemesi
veya bu hareketleri tamamladıktan sonra iradi etkin davranışlarıyla tipik neticenin oluşmasını
önlemesi olarak tanımlanabilir. Kanundaki düzenlemede gönüllü vazgeçmenin suçun
tamamlanması aşamasına kadar mümkün olduğu kabul edilmiştir. Dolayısıyla suçun
icrası sürecindeki bütün aşamalarda gönüllü vazgeçme mümkündür.

Bu kısa açıklamalardan da anlaşılacağı üzere gönüllü vazgeçme ancak icrası tamamlanmamış
suçlar bakımından söz konusu olabilir. Gönüllü vazgeçme, failin iradi olarak icra
hareketlerini sürdürmemesini veya icra hareketlerini tamamlamasına rağmen kendi çabasıyla
neticenin gerçekleşmesini engellemesini gerektirmektedir. Nitekim kanun koyucu
bu hususu maddede “suçun icra hareketlerinden vazgeçme” veya “suçun tamamlanmasını
veya neticenin gerçekleşmesini önleme” şeklinde ifade etmiştir (m. 36).

Suçun tamamlanmasından sonra failin gönüllü olarak yol açtığı zararı veya sebebiyet verdiği
neticeyi gidermeye yönelik olarak gerçekleştirdiği davranışlara etkin pişmanlık denir.

“Fail, suçun icra hareketlerinden gönüllü vazgeçer veya kendi çabalarıyla suçun
tamamlanmasını veya neticenin gerçekleşmesini önlerse, teşebbüsten dolayı cezalandırılmaz”

Bir kişiye belli bir suçu işleme kararının verdirilmesi azmettirmenin ilk şartını oluşturmaktadır.

Bir suçun, bir başkasını araç olarak kullanmak suretiyle işlendiği hâllerde dolaylı faillikten söz edilir

“Bir suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı suçun birden fazla işlenmesi durumunda, bir cezaya hükmedilir. Ancak, bu ceza, dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılır. Bir suçun temel şekli ile daha ağır veya daha az cezayı gerektiren nitelikli şekilleri, aynı suç sayılır. Mağduru belli bir kişi olmayan suçlarda da bu fıkra hükmü uygulanır.”

Aynı neviden fikri içtima 43. maddenin 2. fıkrasında düzenlenmiştir.
Buna göre, “Aynı suçun birden fazla kişiye karşı tek bir fiille işlenmesi durumunda da, birinci fıkra hükmü uygulanır.”

Birden fazla kişinin birlikte suç işleme kararına bağlı olarak suçun icra hareketlerini gerçekleştirip
suçun kanuni tanımında yer alan fiil üzerinde müşterek hâkimiyet kurmaları
hâlinde söz konusu olan iştirak şekli müşterek failliktir.

Şerikler işlenişine katıldıkları fiil teşebbüs aşamasına vardığı
andan itibaren iradi olarak vazgeçerek gönüllü vazgeçme hükümlerinden faydalanabilirler. henüz teşebbüs aşamasına dahi ulaşmamış bir fiil bakımından iştirak cezalandırılmaz.

Bir suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı suçun birden fazla işlenmesi durumunda, bir cezaya hükmedilir. Ancak, bu ceza, dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılır. Bir suçun temel şekli ile daha ağır veya daha az cezayı gerektiren nitelikli şekilleri, aynı suç sayılır. Mağduru belli bir kişi olmayan suçlarda da bu fıkra hükmü uygulanır.

Teşebbüs hâlinde kalmış fiilinden dolayı kişinin cezalandırılmasının nedeni, gerçekleştirilen fiilin suçun konusu bakımından oluşturduğu tehlike veya zarar olarak belirlenmiştir.

Kanun’da “işlemeyi kastettiği bir suçu” ibarelerine yer verilmek suretiyle bu şarta işaret edilmiştir. Buna göre, suça teşebbüse ilişkin hükümler, ancak kasten işlenen suçlar bakımından uygulanabilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Bu ve benzeri durumlarda, işlenemez suçtan söz edilmelidir. Buna karşılık, gerçekleştirilen hareketlerin suçun kanuni tarifindeki unsurları gerçekleştirmeye uygun ve elveriş olmadığı hâllerde ise, icrasına başlanmış bir suçun varlığından bahsedilemez. Doğru cevap C seçeneğidir.