CEZA HUKUKU - Deneme Sınavı - 16

Kanunda adli para cezasının gün unsuru bakımından alt ve üst sınırlar gösterilmiştir. Buna göre adli para cezasının gün birimi “beş günden az ve kanunda aksine hüküm bulunmayan hâllerde yediyüzotuz günden fazla” olamaz (m. 52/1). Doğru cevap B seçeneğidir.

Mahkemenin  mahkumiyet kararı verdikten sonra ayrıca suç işleyen kişinin bu haklardan yoksun bırakıldığına karar vermesine gerek yoktur.  Ancak hak yoksunluğunun doğabilmesi için mahkûmiyet kararının kesinleşmesi şarttır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Birden çok kişinin paydaş olduğu eşya ile ilgili olarak, sadece suça iştirak eden kişinin payının müsaderesine hükmolunur (m. 54/6). Yine bir eşyanın sadece bazı kısımlarının müsaderesi gerektiğinde, tümüne zarar verilmeksizin bu kısmı ayırmak olanaklı ise, sadece bu kısmın müsaderesine karar verilir (m. 54/5). Doğru cevap D seçeneğidir.

Yabancı hükümlünün cezasının infazı tamamlandıktan sonra sınır dışı edilip edilmemesi İçişleri Bakanlığının takdirine bırakılmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Sanığın ölümü hâlinde açılan kamu davası düşer (m. 64/1). Doğru cevap C seçeneğidir.

Uluslararası toplum dünyanın neresinde ve kim tarafından işlenirse işlensin, faili hangi devlet vatandaşı olursa olsun, belirli suçları işleyen kişileri elinde bulunduran devlete ya yargılama yapma ya da bu kişileri iade etme yükümlülüğü getirmektedir. İnsan ticareti suçu TCK m. 13/f.1, a bendindeki evrensel yargı yetkisine dahil olan suçlardandır.

İşlediği suçtan dolayı hakkında kesinleşmiş bir mahkûmiyet hükmü bulunan kişinin (hükümlünün) iadesi isteniyorsa, SİDAS’a göre, hükmolunan ceza en az dört ay hapis cezası olmalıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Suçun konusunu belli bir insanın hayatı oluşturur. Bu nedenle öldürmeye yönelik fiilin ilk önce yaşayan bir insanın bedeni üzerinde icra edilmesi gerekir. Dolayısıyla ana rahminde bulunan cenin veya fiilden önce ölmüş bir insan bu suçun konusunu oluşturmaz. Henüz doğmamış cenine yönelik müdahaleler çocuk düşürtme gibi başkaca suçların oluşumuna sebebiyet verir. Öldürme fiili ancak yaşayan insana karşı gerçekleştirilebilir. Biyolojik ölümü veya beyin ölümü gerçekleşmiş olan kişiler bu suçun konusunu oluşturmazlar.

Bu suçun manevi unsuru kasttır. Kast, suçun kanuni tanımındaki maddi unsurların bilerek gerçekleştirilmesidir. Failin kastı, doğrudan kast olabileceği gibi, olası kast da olabilir.

Kasten öldürmede olduğu gibi, bu suçun konusunu da başka bir insanın hayatı oluşturur. Bu nedenle suç işlendiği anda insanın hayatta olması gerekir. Hayatın başlaması ve sona ermesi konusunda kasten öldürme suçu bakımından yapılan açıklamalar bu suç bakımından da geçerlidir. Bu itibarla yaşama yeteneğine bakılmaksızın, doğumdan başlayarak çocuklar da bu suçun konusunu oluşturabilir.

TCK’nın 22. maddesinin 3. fıkrası gereğince, bütün taksirli suçlarda olduğu gibi, taksirle öldürme suçunun da bilinçli taksirle işlenmesi hâlinde, failin cezası üçte birden yarısına kadar artırılacaktır. Bu bakımdan taksirle öldürme suçunun ne zaman bilinçli taksirle işlendiğinin belirlenmesi önem taşımaktadır. Bu hususta taksirli suçlar kapsamında yapılan açıklamalar geçerlidir.

Kasten yaralama ilk olarak vücuda acı veren hareketlerle işlenebilir. Örneğin, kişinin saçından sürüklenmesi, yumruklanması, taşla vücuduna vurulması, çimdiklenmesi, tekmelenmesi, yakıcı bir aletle dağlanması gibi hareketler vücuda acı vermek suretiyle işlenen kasten yaralamayı oluşturmaktadır. Vücuda acı veren hareket, kişinin vücut tamlığını, dokunulmazlığını ve esenliğini ihlâl eden bir özellik arz etmektedir.

Kasten yaralamanın üstsoya, altsoya, eşe veya kardeşe karşı işlenmesi 86. maddenin 3. fıkrasının “a” bendiyle cezada artırım yapılması gereken nitelikli bir hâl olarak düzenlenmiştir. Fail ile mağdur arasında böyle bir akrabalık ilişkisinin bulunup bulunmadığı Medeni Kanun çerçevesinde belirlenmelidir.

Fiilin vücuda organ veya sair bir cisim sokulması suretiyle gerçekleştirilmesi durumunda, on iki yıldan az olmamak üzere hapis cezasına hükmolunur. Bu fiilin eşe karşı işlenmesi hâlinde, soruşturma ve kovuşturmanın yapılması mağdurun şikâyetine bağlıdır.

Cinsel saldırı, TCK’nın 102. maddesinde toplam beş fıkradan oluşan bir suç tipi olarak düzenlenmiştir. Cinsel davranışın sarkıntılık düzeyinde kalması hâlinde iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.

Hırsızlık suçunun konusunu “başkasına ait taşınır bir mal” oluşturmaktadır. Zira suçun fiil unsurunu oluşturan “alma”, başkasına ait taşınabilir bir mal üzerinde icra edilmelidir. O hâlde hırsızlık suçunun konusunun bir mal olması, bu malın taşınır olması ve başkasına ait bulunması gerekir. Taşınır olma ve başkasına ait olma, suçun konusunu oluşturan malın vasıflarını oluşturmaktadır. Bu niteliklere sahip olmayan bir eşyaya karşı hırsızlık suçu işlenemez. Konut bir taşınmaz eşya olduğu için hırsızlık suçunun konusunu oluşturamayacaktır.

Doğru olan şık C şıkkıdır. Hırsızlık suçu, ancak kasten işlenebilir, taksirle işlenemez. Diğer şıklar açısından değerlendirmeler şu şekildedir: Unutulmuş mallara karşı da hırsızlık suçu işlenebilir; hatta terkedilmiş ve sahipsiz mallar da bu suçun konusunu oluşturur. Hırsızlık, topluma karşı işlenen suçlar kategorisinde değil; malvarlığına karşı suçlar arasında yer alır. Yine bir kimsenin cebir veya tehdit altında hırsızlık suçunu işlemesi hâlinde kişiye ceza verilmez. Hırsızlık suçu, aynı suç işleme kararı çerçevesinde aynı kişiye karşı müteaddit defalar işlenirse, zincirleme suç kuralı uygulanmalıdır.

Meşru savunma fiili hukuka uygun hale getiren bir durumdur.  Bir kimse haksız bir fiilin meydana getirdiği öfkenin etkisi altında kalarak bu haksızlığı gerçekleştiren kişiyi öldürürse, haksız tahrikin kusurunu azaltması nedeniyle cezasında indirim yapılır. Kanun’da kasten öldürme suçu bakımından daha az cezayı gerektiren nitelikli hâl kabul edilmemiştir. Kasten öldürmenin cezayı ağırlaştıran nitelikli hâlleri kanunda sayılmış ancak birden fazla kimsenin öldürülmesine yer vermemiştir.

Bir olayda bu nitelikli hâllerden birinin gerçekleşmesiyle, birkaçının birlikte gerçekleşmesi arasında cezalandırılma bakımından bir fark yoktur.

Kasten öldürmenin nitelikli hâlleri, TCK’nın 82. maddesinde on bir bent hâlinde düzenlenmiştir. Buna göre; bunlar biri de çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlenmesidir.

Taksirle öldürme suçu, bilinçli taksirle işlenmediği takdirde, hükmedilen hapis cezasının miktarı ne olursa olsun, diğer koşulların bulunması hâlinde, seçenek yaptırım olarak adli para cezasına çevrilebilecektir (m. 50).

Kasten öldürme suçunun oluşumu bakımından ölüm neticesi ile failin fiili arasında nedensellik bağının kurulabilmesi gerekmektedir. Hareket ile netice arasında tabii bir bağ olan nedensellik bağı bulunmadığı takdirde, sorumluluktan söz edilemez. Zira sorumluluğun temelini hareket ile netice arasında nedensellik bağının varlığı oluşturur. Hiç kimse kendi filinin sebebiyet vermediği bir neticeden sorumlu tutulamaz. Ölüm neticesinin tek sebebini failin fiilinin oluşturduğu hâllerde nedensellik bağına ilişkin bir tartışma söz konusu olmaz. Nedensellik bağına ilişkin tartışma, özellikle ölüme neden olan sebeplerin çokluğu hâlinde ortaya çıkmaktadır. Birden çok sebebin bir araya gelerek ölüm neticesini meydana getirmesi hâlinde, hangi fiille ölüm neticesi arasında nedensellik bağının kurulacağı bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Örneğin, failin öldürmek amacıyla silahla yaraladığı kişi, hastanede kendisine mikroplu (örneğin Hepatit B virüsü taşıyan) kan verilmesine bağlı olarak veya hekimin uyguladığı yanlış tedavi sonucu ya da hastaneye kaldırılırken yolda ambülansın kaza yapması nedeniyle ölmüş olabilir. Bu gibi durumlarda mağdurun ölümüyle kimin fiili arasında nedensellik bağının kurulacağı ve ölüm neticesinden kimin sorumlu tutulacağı ceza hukuku doktrininde ve uygulamasında çetin tartışmalara ve çok sayıda nedensellik teorisinin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Kanaatimizce sebeplerin çokluğu hâlinde sorumluluğun belirlenmesi nedensellik bağından hareketle çözülemez. Zira nedensellik bağı doğal bir bağ olup, bir olayda ya vardır ya da yoktur. Bu bağın varlığı tespit edildiğinde bunun bir başkasının fiiliyle kesilmesinden veya kopmasından söz edilemez. Yukarıda verilen örneklerde olduğu gibi, ölüm neticesine birden çok kişinin fiilinin sebebiyet vermesi hâlinde, her fiil netice bakımından nedenseldir. Ancak bir fiilin, neticenin sebepleri arasında yer alması, her zaman, meydana gelen neticeden o fiili gerçekleştiren kişinin sorumlu tutulacağı anlamına gelmez. Ayrıca neticenin failin fiilinin eseri olması da gerekir. Böylece doğal bir olgu olan nedensellik bağının varlığı tespit edildikten sonra, ikinci bir aşama olarak bu bağın hukuki bir değerlendirmeye tabi tutulması ve buna göre neticeden kimin sorumlu tutulacağının tespit edilmesi gerekir. Olayda ölüm neticesi ile A'nın davranışı arasında nedensellik bağı olmakla birlikte, netice faile objektif olarak isnad edilemez. Bu halde A, kasten öldürmeye teşebbüsten sorumludur. Doğru cevap D'dir.