CEZA HUKUKU - Deneme Sınavı - 11

Tekerrüre bağlanan sonuçlar TCK’nın 58. ve İnfaz Kanunu’nun 108. maddelerinde gösterilmiştir. Buna göre tekerrür hâlinde, sonraki suça ilişkin kanun maddesinde seçimlik olarak hapis cezası ile adli para cezası öngörülmüşse, hapis cezasına hükmolunacaktır (m. 58/3).

TCK’nın 13. maddesinde koruma ve evrensellik ilkeleriyle ilgili düzenleme yapılmıştır. Bu maddede, belli suçların yurt dışında kim tarafından ve kime karşı işlenmiş olursa olsun, faillerinin Türkiye’de Türk kanunlarına göre yargılanabileceği öngörülmüştür. Yağma bu suçlardan birisi değildir.

İade talebine esas teşkil eden fiilin gerek talepte bulunan gerek talepte bulunulan devlet kanunlarına göre suç teşkil etmesi gerekir. Dolayısıyla diğer iki öncül iade için geçerliyken, sonuncu öncül geçerli değildir.

Şikayetten vazgeçme kural olarak hükmün kesinleşmesine kadar mümkündür.

Mülkilik ilkesi gereğince Türk kanunlarının uygulanması bakımından Türk ülkesinin ne anlama geldiğinin de belirlenmesi gerekir. Zira ancak Türk ülkesi sayılan bir yerde fiilin kısmen veya tamamen işlenmesi veya neticenin gerçekleşmesi hâlinde suç hakkında Türk kanunları uygulanabilecektir. TCK’nın 8. maddesinde Türk ülkesinin anlamı açıklanmış ve suçun hangi hâllerde Türkiye’de işlenmiş sayılacağı belirtilmiştir. Buna göre; “Suç;

Türk kara ve hava sahaları ile Türk karasularında,

Açık denizde ve bunun üzerindeki hava sahasında, Türk deniz ve hava araçlarında veya bu araçlarla,

Türk deniz ve hava savaş araçlarında veya bu araçlarla,

Türkiye’nin kıt’a sahanlığında veya münhasır ekonomik bölgesinde tesis edilmiş sabit platformlarda veya bunlara karşı, işlendiğinde Türkiye’de işlenmiş sayılır.” (m. 8, f. 2).

Türk Ceza Kanunu’nda suç teşkil eden haksızlığı gerçekleştiren kişiye uygulanabilecek iki tür yaptırım öngörülmüştür. Bunlar ceza ve güvenlik tedbiridir (m. 45 vd.). Bu yaptırımlardan cezanın uygulanabilmesi için failin işlediği suç nedeniyle kusurlu bulunması gerekir.

Esasen dokunulmazlık başlığı altında işlenebilecek bir konu. Dokunulmazlığa sahip olmayan Türkiye'de yaşayan yabancılar bu bağlamda istisnai değillerdir ve işledikleri suçlardan dolayı yargılanırlar.

Suç teşkil eden fiilin işlenmesiyle devlet ile fert arasında doğan cezalandırma ilişkisi, bazı nedenlerin ortaya çıkmasıyla düşebilmektedir. Bazı hâllerde davayı bazı hâllerde ise cezayı düşüren bu sebepler, işlenen fiili suç olmaktan çıkarmamakta, sadece devletin yargılama ve ceza verme yetkisini ortadan kaldırmaktadırlar.

Davayı ve cezayı düşüren bu sebepler, TCK’nın 64 ila 75. maddelerinde “Dava ve Cezanın Düşürülmesi” başlığını taşıyan bölümde düzenlenmiştir. Bu bağlamda verilen seçeneklere bakılırsa B seçeneği doğru cevaptır.

Teşebbüsün şartlarını şu şekilde sıralamak mümkündür: a- Kasten işlenen bir suçun ve bu suçu işlemeye yönelik kastın varlığı b- İcra hareketi niteliğindeki fiillerin gerçekleştirilmesi, c- Suçun icrasına yönelik elverişli hareketlerin gerçekleştirilmiş olması ve d- İcra hareketlerinin failin elinde olmayan nedenlerle tamamlanamaması veya fail tarafından icra hareketleri tamamlanmış olmasına rağmen neticenin gerçekleştirilememesi. İşlenemez suç ise; Suçun konusunun yokluğu hâlinde söz konusu olur. Doğru cevap A'dır.

Gönüllü vazgeçme hukuki mahiyeti itibariyle, cezayı kaldıran şahsi bir sebeptir. gönüllü vazgeçme ancak icrası tamamlanmamış suçlar bakımından söz konusu olabilir. Gönüllü vazgeçme, failin iradi olarak icra hareketlerini sürdürmemesini veya icra hareketlerini tamamlamasına rağmen kendi çabasıyla neticenin gerçekleşmesini engellemesini gerektirmektedir. Gönüllü vazgeçmenin hükmünü icra ederek faili ceza sorumluluğundan kurtarabilmesi, bunun başarılı olmasına bağlıdır. Ciddi çabalarına rağmen suç tamamlanmış ve netice gerçekleşmişse fail tamamlanmış suçtan dolayı sorumlu tutulacaktır.  Doğru cevap C'dir.

Suçun tamamlanmasından sonra failin gönüllü olarak yol açtığı zararı veya sebebiyet verdiği neticeyi gidermeye yönelik olarak gerçekleştirdiği davranışlara etkin pişmanlık denir.

Bir suçun işlenişine katılan, fakat gerçekleştirmiş olduğu katkıyla suçun kanuni tanımında yer alan fiil üzerinde hakimiyet kuramayanlara şerik denilmektedir. TCK, iştirakte şeriklik statüsü olarak azmettirme ve yardım etmeye yer vermiştir. Doğru cevap C'dir.

Dolaylı faillikte, aracı durumundaki kişinin iradesine hakimiyet yoluyla suçun kanuni tarifindeki fiil üzerinde hakimiyet kurulmaktadır. Doğru cevap E'dir.

TCK’nın esas aldığı sisteme göre iştirakten dolayı sorumluluğun doğumu için kasten ve hukuka aykırı işlenmiş bir fiilin varlığı yeterlidir, ayrıca bu fiili işleyen kişinin kusurlu addedilmesi gerekli değildir. İştirakten dolayı cezai sorumluluğun söz konusu olabilmesi için asıl fiilin niteliklerini belirleyen ve suçun işlenişine iştirak edenlerin cezalandırılmasını önleyen kişisel nedenler göz önünde bulundurulmaksızın kendi kusurlu fiiline göre cezalandırılacağını belirten bu ilkeye “niteliksel bağlılık kuralı” denilmektedir. Niteliksel bağlılık kuralının kapsamını belirleyen bu düzenleme sadece kusurluluğu etkileyen hallerin değil, şahsi cezasızlık sebepleri ve cezayı kaldıran şahsi sebeplerin de şeriklerin sorumluluğu üzerinde etkili olmadığını belirtmektedir. TCK’da bir suçun işlenişine şerik olarak katılan kişilerin hangi şartlarda failin işlediği suçtan sorumlu tutulacakları bağlılık kuralı vasıtasıyla açıkça belirtildiğinden, nitelikli hallerin suç ortaklarına geçişi konusunda ayrıca bir hükme yer verilmemiştir. Buna göre
şeriklerin sorumluluğu failin şahsına ve işlediği fiile bağlılık arz etmektedir. Ancak bu sorumluluğun belirlenmesinde azmettirenin ve yardım edenin kastı, yani iradesi de belirleyicidir. Doğru cevap D'dir.

Ortada birden çok suç bulunmasına rağmen faile tek ceza verilmesinin öngörüldüğü hallerde suçların içtimaından söz edilir. Kural gerçek içtima olmakla birlikte, TCK’da birden çok suç işlenmiş olmasına rağmen faile tek suçtan dolayı ceza verilmesini gerektiren hallere yer verilmiştir. Ortada birden çok suç bulunmasına ve dolayısıyla faile işlediği suçların sayısı kadar ceza verilmesi gerekmesine rağmen, faile tek ceza verilmesini öngören ceza hukuku kurumuna suçların içtimaı denilmektedir. Doğru cevap D'dir.

TCK’da suçların içtimaı başlığı altında bileşik suç (m. 42), zincirleme suç (m. 43) ve fikri içtima (m. 44) konuları düzenlenmiştir. Doğru cevap B'dir.

Zincirleme suç TCK’nın 43. maddesinin ilk fıkrasında düzenlenmiştir. Buna göre, “Bir suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı suçun birden fazla işlenmesi durumunda, bir cezaya hükmedilir. Ancak, bu ceza, dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılır. Bir suçun temel şekli ile daha ağır veya daha az cezayı gerektiren nitelikli şekilleri, aynı suç sayılır. Mağduru belli bir kişi olmayan suçlarda da bu fıkra hükmü uygulanır.” Görüldüğü gibi zincirleme suç hâlinde ortada birden çok fiil ve birden çok suç vardır. Ortada birden fazla fiil ve fiil sayısınca suç var ise de bu suçların aynı kişiye karşı bir suç işleme kararının icrası kapsamında işlendiği hâllerde, faile işlemiş olduğu suç sayısınca değil tek ceza verilecek ve bu cezada belli bir oranda artırım yapılacaktır. Doğru cevap C'dir.

TCK’nın 43. maddesinin 3. fıkrasında, “kasten öldürme, kasten yaralama, işkence ve yağma suçlarında bu madde hükümleri uygulanmaz” denilmek suretiyle, sözü geçen suçlar zincirleme suç ve aynı neviden fikri içtimaın kapsamı dışında tutulmuştur. Bu durumda, fıkrada sayılan bu suçlar, aynı fiille birden çok kişiye karşı işlendiği takdirde gerçek içtima kuralı uygulanacak, yani her bir suçtan dolayı fail ayrı ayrı cezalandırılacaktır. Doğru cevap A'dır.

Türk Ceza Kanunu’nda suç teşkil eden haksızlığı gerçekleştiren kişiye uygulanabilecek iki tür yaptırım öngörülmüştür. Bunlar ceza ve güvenlik tedbiridir. Güvenlik tedbirleri; hapis cezasının sakıncalarını ortadan kaldırmaya yönelik yaptırımlar değildir. Güvenlik tedbiri, bir suçun işlenmesine bağlı olarak hükmedilebilen, işlenen suçla bağlantılı olarak ortaya çıkan tehlikeliliği esas alan, uygulanabilmesi için kişinin işlediği suçtan dolayı mutlaka kusurlu addedilmesini gerektirmeyen yaptırımdır. Diğer seçeneklerde verilen kurumların amacı hapis cezasını sakıncalarını gidermektir. Doğru cevap D'dir.

Koşullu salıverilme, mahkum olduğu hapis cezasının belli bir kısmını infaz kurumunda çeken hükümlünün, kalan cezasını toplum içinde çekmesini öngören bir kurumdur. Doğru cevap A'dır.