CEZA HUKUKU - Deneme Sınavı - 10

Konutta infaz, hapis cezasının özel infaz şekillerinden biridir ve güvenlik tedbiri niteliğinde değildir. Doğru cevap E'dir.

TCK’nın 61. maddesinin birinci fıkrasına göre belirlenen temel ceza üzerinden yapılacak ilk işlem, suçun olası kastla ya da bilinçli taksirle işlenmesi nedeniyle yapılacak indirim ve artırımdır (m. 21/2; m. 22/3). Bu adımdan sonra sıra nitelikli hallerin uygulanmasına gelecektir. İşlenen suçla ilgili olarak hem cezada artırım hem de indirim yapılmasını gerektiren nitelikli haller bulunuyorsa, ilk önce cezayı artıran nitelikli hale göre ceza artırılacak, daha sonra bu şekilde belirlenen ceza üzerinden indirim nedeni uygulanarak ceza belirlenecektir (m. 61/4). Bu adımdan sonra belirlenen ceza üzerinden sırasıyla teşebbüs, iştirak, zincirleme suç, haksız tahrik, yaş küçüklüğü, akıl hastalığı ve cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsi sebeplere ilişkin hükümler ile takdiri indirim nedenleri uygulanarak sonuç ceza belirlenecektir (m. 61/5). Adli para cezası hesaplanırken, cezanın belirlenmesi ve bireyselleştirilmesine yönelik artırım ve indirimler, 61. maddenin birinci fıkrasına göre belirlenen gün üzerinden yapılır. Cezanın belirlenmesi sürecinde son olarak takdiri indirim nedenleri uygulanarak ceza belirlenecektir. Doğru cevap C'dir.

Dava ve cezayı düşüren sebepler; sanığın veya hükümlünün ölümü, genel af, dava ve ceza zamanaşımı ile şikayetten vazgeçmedir. Doğru cevap D'dir.

Anayasada TBMM üyelerinin, Meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Mecliste ileri sürdükleri düşüncelerden, o oturumdaki Başkanlık Divanının teklifi üzerine Meclisçe başka bir karar alınmadıkça bunları Meclis dışında tekrarlamak ve açığa vurmaktan sorumlu tutulamayacakları kabul edilmiştir (m. 83/1). Görüldüğü üzere yasama sorumsuzluğu milletvekillerinin yalnızca oy, söz ve düşünce açıklaması şeklinde tezahür eden ve suç teşkil eden fiilleriyle sınırlıdır.  Bir milletvekilinin Meclis Genel Kurulunda diğer milletvekiline yumruk vurması, silahla öldürmesi gibi fiiller sorumsuzluk kapsamında değildir. Yasama sorumsuzluğu, mutlak dokunulmazlık, kürsü dokunulmazlığı şeklinde isimlendirilmektedir. . Bu nedenle yasama sorumsuzluğu mutlaktır, milletvekilleri bundan vazgeçemez. Meclisin bu sorumsuzluğu kaldırması mümkün değildir. Bu sorumsuzluk daimidir ve milletvekilliği sona erdikten sonra da, milletvekilliği süresi içinde işlenen suçlardan dolayı kişinin cezalandırılmasını önler. Milletvekillerine tanınan yasama sorumsuzluğunun hukuki niteliği, bir şahsi cezasızlık sebebi oluşturmasıdır. Milletvekillerinin yasama sorumsuzluğuna sahip olmaları, onların bu kapsamda işledikleri fiilleri hukuka uygun hale getirmemekte, fiil suç teşkil eden bir haksızlık vasfını korumaya devam etmektedir. Doğru cevap E'dir.

Mağdura göre şahsilik ilkesi; devletin vatandaşını koruma görevini yurtdışında da sürdürdüğü esasına dayanır. Bu nedenle devlet, yurtdışında vatandaşına karşı suç işleyen yabancıyı belli şartların gerçekleşmesi halinde kendi kanununa göre yargılayabilmektedir. TCK’nın 12. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında bu ilkeye ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir. TCK’nın 12. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında bir yabancı tarafından yurt dışında Türkiye'nin veya Türk vatandaşının ya da Türk kanunlarına göre kurulmuş özel hukuk tüzel kişisinin zararına bir suç işlenmesi hâlinde bu suçtan dolayı Türkiye’de yargılama yapılabilecektir. Doğru cevap C'dir.

Geri verme talebi üzerine iade edilen kişi, geri verildiği ülkede ancak geri verme kararına dayanak oluşturan suç veya suçlardan yargılanabilir veya mahkûm olduğu ceza infaz edilebilir.  Buna iadede hususilik kuralı denilmektedir. Bu ilke geri verme talebinde bulunulan ülkenin iradesinin korunması amacıyla kabul edilmiştir. Doğru cevap E'dir.

Süreli hapis cezası, kanunda aksi belirtilmeyen hallerde bir aydan az yirmi yıldan fazla olamaz (TCK m. 49/1). Doğru cevap B'dir.

Şikayetten vazgeçme, soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suçlarda, şikayet hakkına sahip olan mağdur veya suçtan zarar gören kişinin, bu hakkını usulüne uygun şekilde kullandıktan sonra şikayetinin geçersiz sayılmasına yönelik olarak yaptığı irade açıklamasıdır. TCK’nın 73. maddesinin 4. fıkrasına göre, kovuşturma yapılabilmesi şikayete bağlı suçlarda kanunda aksi yazılı olmadıkça suçtan zarar gören kişinin vazgeçmesi davayı düşürür. Şayet şikayetten vazgeçme soruşturma evresinde gerçekleşmişse kovuşturmaya yer olmadığı kararının verilmesi gerekir. Şikayetten vazgeçme kural olarak hükmün kesinleşmesine kadar mümkündür. Hüküm kesinleştikten sonra şikayetten vazgeçme cezanın infazına engel olmaz. İştirak hâlinde işlenen suçlarda sanıklardan birisi hakkında şikayetten vazgeçme, diğerlerini de kapsar (m. 73/5). Buna şikayetin sirayeti veya bölünmezliği prensibi denir. Şikayetten vazgeçme tek taraflı olarak sonuç doğuran bir işlem değildir. Şikayetten vazgeçme kural olarak şüpheli veya sanığın kabulü hâlinde etkilerini meydana getirir. Doğru cevap C'dir.

Teşebbüs, icraya başlama ile tamamlanma arasında söz konusu olabilen bir kurumdur.teşebbüsün tamamlanmış suça göre farklı olan yönü, suçun maddi unsurlarından fiil veya netice yönünden tamamlanamamış olmasıdır. Tamamlanmış suçlarda, suçun yapısal olarak incelenmesine tipikliğin maddi unsurlarından başlanırken, teşebbüs aşamasında kalan suçlarda ise bu unsur teşebbüsü var eden eksikliği bünyesinde bulundurmaktadır.

Teşebbüsün şartlarını aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:

a- Kasten işlenen bir suçun ve bu suçu işlemeye yönelik kastın varlığı

b- İcra hareketi niteliğindeki fiillerin gerçekleştirilmesi,

c- Suçun icrasına yönelik elverişli hareketlerin gerçekleştirilmiş olması

d- İcra hareketlerinin failin elinde olmayan nedenlerle tamamlanamaması

İcraya başlama, “işlenmek istenen suç tipiyle belirli bir yakınlık ve bağlantı içindeki hareketlerin yapılması”nı ifade eder.

C seçeneğinde verilen bilgi teşebbüs için söylenebilecek bir durumdur.

B seçeneğinde verilen bilgi etkin pişmanlık için geçerli olan bir durum olup diğer seçeneklerin hepsi gönüllü vazgeçme için söylenebilecek yargılardır.

Müşterek faillik bir başkasının fiilini tek taraflı bir onaylamayla ve fiilen suça katılmakla gerçekleşmez, bilinçli ve iradi karşılıklı birlikte hareket gereklidir.

Bileşik suç, gerçekte suçların içtima şekillerinden birisi değildir. Zira bileşik suç hâlinde ortada birden çok suç yoktur, tek suç vardır.  Zincirleme suç hâlinde, hem birden çok fiil hem de birden çok suç vardır.

Fikri içtimaın diğer şartını, tek fiille birden fazla suçun oluşumuna sebebiyet verilmesi

oluşturmaktadır.

1982 Anayasası’nın 38. maddesinde suçta ve cezada kanunilik ilkesine ilişkin şu hükümlere yer verilmiştir: “Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz; kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez.” (f. 1).

Ceza hukukunun konusunu oluşturan kusur, fail hakkında yapılan kişisel kınama yargısını ifade etmektedir. Kınamanın sebebi ise failin norma uygun davranabilecek, hukuka uygun hareket edebilecek durumda olmasına rağmen, hukuka aykırı davranışı tercih etmesi, hukukun kendisinden talep ettiği şekilde davranmamasıdır. Dolayısıyla kusur failin irade oluşumunun kınanabilirliği anlamına gelmektedir.