CEZA HUKUKU - Deneme Sınavı - 3

TCK’nın 21. maddesine göre, “suçun oluşması kastın varlığına bağlıdır”. Tipikliğin manevi unsurunun gereği olarak fail her bir tipiklik unsuru bakımından kasten hareket etmelidir. Bu kural gereğince, suçun kanuni tanımında fiilin kasten işleneceğinin açıkça
belirtilmesine gerek yoktur. “Suçun oluşması kastın varlığına bağlıdır” kuralı, her (kasti) suçla birlikte okunması ve böylece yazılı (sübjektif) tipiklik unsuru olarak göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Bu nedenle ancak kasten işlenen fiiller cezalandırılabilir, açıkça ve ayrıca belirtilmedikçe taksirli hareketler cezalandırılmaz (m. 21/1 cümle 1, m. 22/1). Dolayısıyla kural olarak kast, istisnai olarak da taksir manevi unsurun temel iki şeklini oluşturmaktadır

Taksir, bir kimsenin dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranmak suretiyle istemediği ve fakat öngörülebilir bir neticeyi gerçekleştirmesi olarak tarif edilmektedir.

İcrai veya ihmali bir hareketi gerçekleştiren failin, kanuni tanıma uygun bir neticenin gerçekleşebileceğini öngörmesi gerekirken, kendisinden beklenen özeni göstermeyerek böyle bir neticenin meydana gelmesine sebebiyet vermesi hâlinde bilinçsiz taksir vardır. Örneğin avdan dönen A, tüfeğin mekanizmasındaki fişekleri almadan evin girişinde duvara dayar ve bahçeye dolaşmaya çıkar. Babasının geldiğini gören evin küçük oğlu B, kapıya çıkar, babasının duvara dayalı vaziyette bıraktığı tüfeği görür ve kurcalamaya başlar. Aniden ateş alan tüfek, evin önünde temizlik yapan annenin yaralanmasına sebebiyet verir.

Bir fiilin, kastedilenden daha ağır veya başkaca bir neticenin oluşumuna sebebiyet vermesine netice sebebiyle ağırlaşmış hâl denilmektedir. Kanunda açıkça düzenlenen bu gibi hâllerde, kişi bu neticeler bakımından en azından taksirinin varlığı hâlinde sorumlu olacaktır.

Kanunda bilinçli taksir “kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi

İşlediği suçta cezayı azaltan nitelikli hâl bulunmasına karşın, fail bu durumu bilmemektedir. Örneğin failin değerli bir kolyeyi çalmak isterken taklidini çalması hâlindede 145. maddedeki indirimden yararlanması gerekir.

Bir fiilin icrası kapsamında aynı anda bir suçu kasten bir diğerini ise taksirle gerçekleştirmesi mümkündür. Örneğin failin hasmını öldürmek için attığı merminin sekerek oradan geçmekte olan bir başkasını yaralaması hâlinde, hasmına karşı kasten öldürme (teşebbüs hâlinde), diğer kişiye karşı ise taksirle yaralama suçunu işlemiş olur.

Örneğin görevi kötüye kullanma suçundan (m. 257) dolayı kamu görevlisinin cezalandırılabilmesi için, görevinin gereklerine aykırı davranmak suretiyle
“kamunun zararına” veya “kişilerin mağduriyetine” ya da “üçüncü kişilerin haksız bir kazanç” sağlamasına neden olması gerekmektedir.

Unsur yanılgısı, içerik itibariyle, somut olayda suçun maddi unsurlarına ilişkin bilgisizliği, eksik veya yanlış tasavvuru ifade etmektedir.

Kanunda açıkça ancak doğrudan kastla işlenebileceği belirtilmedikçe suçlar, hem doğrudan kastla hem de olası kastla işlenebilirler. Eğer bir suçun kanuni tarifinde “bilerek”, “bildiği hâlde”, “bilmesine rağmen”, “öğrenmesine rağmen” ve “karşılaşmasına rağmen” gibi ibarelere yer verilmişse, bu suçlar özel bir bilgiyle hareket edilmesini gerektirdiğinden ancak doğrudan kastla işlenebilirler.

Taksirli suçlar, kasten işlenen suçlarla birlikte, ceza hukukunda ikinci büyük suç grubunu oluşturmaktadır. Ancak, daha önce de belirtildiği üzere, suçlar kural olarak kasten işlenmekte, taksirle işlenen fiillerin kanunda suç olarak tanımlanması ise istisna teşkil etmektedir. Nitekim bu husus Kanunun 22. maddesinin 1. fıkrasında “Taksirle işlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiği hâllerde cezalandırılır” şeklinde ifade edilmiştir.

TCK’da, taksir, bilinçsiz ve bilinçli taksir şeklinde ikiye ayrılmış ve her iki taksir şekli ayrı fıkralarda tanımlanmıştır. TCK’nın 22. maddesinin 2. fıkrasına göre, bilinçsiz taksir, “dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir”.

Taksirli suçlarda da kasti suçlarda olduğu gibi kusur yargısında bulunulabilmesi bakımından aranan ilk unsur, failin yaşı ve akli sağlığına bağlı olan kusur yeteneğidir

A, yeni aldığı pompalı tüfeği içinde fişeği olduğu hâlde duvara çaktığı iki çiviye asar. Tüfek, A işteyken eve gelen
misafirlerden B’nin dikkatini çeker. B’nin eline alarak kurcalamaya başladığı tüfek aniden patlar ve diğer misafir C’nin yaralanmasına sebebiyet verir. Böylece; A’nın ve B’nin taksiri vardır, taksirle yaralamadan dolayı sorumludurlar

Ceza hukuku, esasen haksızlık teşkil eden insan davranışlarından hangilerinin suç olarak tanımlanması gerektiğini, bu davranışların hangi koşullar altında işlenmesi halinde suç oluşturacağını ve suç teşkil eden bu davranışların işlenmesi halinde ne tür yaptırımların uygulanması gerektiğini belirleyen bir hukuk disiplinidir. Kısaca ceza hukuku, suç teşkil eden fiilleri ve bunlara uygulanacak yaptırımların neler olduğunu gösterir.

Ceza hukuku, kendi içinde de bazı alt disiplinlere ayrılmaktadır. Bu kapsamda maddi
ceza hukuku ve ceza muhakemesi hukuku genel kabul gören ayrımı oluşturmaktadır.

Devletler hukuku ile ceza hukukunun kesiştiği bir diğer alan da suçluların iadesi ve adli yardımlaşma konularında ortaya çıkmaktadır. Bir ülkede suç işledikten sonra bir başka ülkeye gitmiş olan kişinin, suçun işlendiği ülke tarafından yargılanabilmesi veya hakkında verilen cezanın infaz edilebilmesi amacıyla, bulunduğu devletten geri verilmesi istenebilecektir. Keza bir suç nedeniyle başlatılan ceza muhakemesi sürecinde, bir başka ülkede bulunan sanık veya tanığın dinlenmesi ve başka delillerin tespit edilerek gönderilmesi ihtiyacı ortaya çıkabilir.İşte bütün bu hallerde yapılacak işbirliğinin esas ve yöntemleri, devletler arasında imzalanan sözleşmelerle belirlenmektedir.

Ceza Hukuku: Suç teşkil eden fiilleri ve bunlara uygulanacak yaptırımların neler olduğunu gösteren hukuk disiplinidir.

Suç, insanların toplum içinde birlikte yaşamalarının temini, toplumsal düzenin devamı için korunması gereken hukuki değerleri ihlal eden belli insan davranışları (tipik haksızlıklar) olarak tanımlanır.

Ceza hukukunun genel hükümleri bütün suçlar için geçerli ortak prensipleri ihtiva etmektedir.
Burada esas itibariyle bir fiilin cezalandırılabilirliği için bulunması gereken koşullar ve böyle bir fiilin işlenmesine bağlanan hukuki sonuçlar gösterilmektedir.