CEZA HUKUKU BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 4

Ceza hukukunun amacı, hukuksal değerleri korumaktır.

1982 Anayasasının düzenlenmeyen “Suç ve Cezalara İlişkin Esaslar” başlıklı ceza hukuku ilkesi, "Kusursuz ceza olmaz" ilkesidir.

Ceza hukukunun güvence fonksiyonunun yerine getirildiğinin söylenebilmesi için, suç ve ceza içeren hükümlerin ancak teknik olarak kanun niteliği olan yasama tasarrufları ile konulması gerekir.

Türkiye’ye sınırı olan bir ülkenin hava ve kara sahasında

Şahsi cezasızlık sebebi, yasama sorumsuzluğunun hukuki mahiyetini kapsar.

Ceza hukuku, haksızlık teşkil eden insan davranışlarından hangilerinin suç olarak tanımlanması gerektiğini belirler. Toplumsal yaşamın ihlal edildiği her durumda ise ceza hukuku devreye girmez. Ceza hukuku, ancak temel toplumsal değerlerin ihlal edildiği durumlarda devreye girerek, bu fiili gerçekleştiren kişilerin cezalandırılmasını öngörür. Buna ceza hukukunun ikincilliği prensibi ismi verilir.

“Türkiye’de işlediği suçtan dolayı yabancı ülkede hakkında hüküm verilmiş olan kimse, Türkiye’de yeniden yargılanır.” Bu hüküm Türk ceza kanununun 9. maddesinde yer alır.

“Türk kanunlarının ülkede işlenen suçlara, bu suçların kim tarafından veya kime karşı işlendiği önem arz etmeksizin, uygulanacağını ve buna da mülkilik prensibi denir. Ancak hukukumuzda istisnai düzenlemeler mevcuttur.”  Buna göre kamuda çalışan memurlar bu istisnalardan yararlanamaz.

“Suç, işlendiği zamanın kanununa tabidir.” Bu hüküm, kesin hükme bağlanmış mahkumiyetleri kapsamaz.

Geçici veya süreli kanunların, yürürlükte bulundukları süre içinde ise işlenmiş olan suçlar hakkında uygulanmasına devam edilir. Buna göre, geçici veya süreli kanunlar bakımından lehe kanun geçmişe yürür kuralı geçerli değildir. Geçici veya süreli kanunların, yürürlükte bulundukları süre içerisinde işlenen suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma, bu kanunların yürürlükten kalkmasından sonra yapılmaya başlansa bile bu kanunlar olaya uygulanırlar. Bu kanunların ilgilinin aleyhine olması, durumu değiştirmez. Başka
bir deyişle geçici veya süreli kanunlar ilgilisi hakkında normal kanuna göre daha aleyhe hükümler ihtiva etseler bile olaya geçici veya süreli kanun hükümleri uygulanır.

İşlediği suç nedeniyle hapis cezasına mahkûm edilen yabancı, koşullu salıverilmeden yararlandıktan ve her halde cezasının infazı tamamlandıktan sonra, durumu, sınır dışı işlemleriyle ilgili olarak değerlendirilmek üzere derhal içişleri bakanlığına bildirilir.” Bu hüküm, TCK m. 59 ile düzenlenmiştir.

Güvenlik tedbirleri, suç işleyen tehlikeli kişiden, esas itibarıyla toplumu korumayı amaçlayan yaptırımlardır.

Kıyas yasağı kanunda yer alan suç tanımlarının kapsamı açısından kabul edilmiştir. Bu nedenle ceza hukukunun genel hükümleri açısından kıyas yasağı geçerli değildir.

Türk Kanunları ülkede işlenen bütün suçlara, bu suçların kim tarafından veya kime karşı işlendiği önem arz etmeksizin, uygulanır. Buna mülkilik prensibi adı verilir.

Türkiye'nin Uluslararası hukukun bir süjesi olması nedeniyle yabancı ülkede işlenmiş bile olsa yargılama yapma ihtiyacına cevap veren ilke olan evrensellik ilkesidir.

Kural olarak seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili meclis kararı olmadıkça tutulamaz, tutuklanamaz, sorguya çekilemez ve yargılanamaz.

Fiili işlediği esnada suç sayılan bir fiilin daha sonra suç olmaktan çıkarılması durumunda da kişinin cezalandırılması mümkün değildir. 5.5.2020 tarihli kanun uygulanmalıdır.

Bir yabancı, TCK m. 13’te yazılı suçlar dışında, Türk kanunlarına göre aşağı sınırı en az bir yıl hapis cezasını gerektiren bir suçu yabancı ülkede Türkiye’nin zararına işlediği ve kendisi Türkiye’de bulunduğu takdirde, Türk kanunlarına göre cezalandırılır. Yargılama yapılması Adalet Bakanı’nın istemine bağlıdır. Burada belirtilen suçun bir Türk vatandaşının veya Türk kanunlarına göre kurulmuş özel hukuk tüzel kişisinin zararına işlenmesi ve failin Türkiye’de bulunması hâlinde, bu suçtan dolayı yabancı ülkede hüküm verilmemiş olması koşulu ile suçtan zarar görenin şikâyeti üzerine fail, Türk kanunlarına göre cezalandırılır.

Türkiye’den yabancı devlete iade söz konusu olması ile ilgili 6706 sayılı Kanun m. 10/2 hükmüne göre, talep eden devlet hukuku ile Türk hukukuna göre, soruşturma veya kovuşturma aşamasında üst sınırı bir yıl veya daha fazla hürriyeti bağlayıcı cezayı gerektiren suçlardan dolayı iade talebi kabul edilebilir. Kesinleşmiş mahkûmiyet kararları bakımından iade talebinin kabul edilebilmesi için hükmolunan cezanın en az dört ay hürriyeti bağlayıcı ceza olması gerekir.

İade talebinin kabul edilmesi durumunda ilgilinin derhal iade talep eden devlete verilmesi söz konusu değildir. Bu kararın yerine getirilmesi Dışişleri, İçişleri Bakanlıklarının görüşü alınarak Adalet Bakanı’nın teklifi ve Cumhurbaşkanı’nın onayına bağlıdır.