ÇEVRE SORUNLARI VE POLİTİKALARI

Verilenlerin hepsi doğrudur. Doğru cevap D'dir.

Sözü edilen politika, "Düzeltimci Politikalar"dır. Doğru cevap C'dir.

Verilenlerin hepsi doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Türkiye’de çevre alanında ulusal politikaların gelişmesinin 1970’li yıllarda başladığı görülmektedir. Doğru cevap B'dir.

1992 yılında gerçekleşen Rio Çevre ve Kalkınma Konferansı kararlarının Türkiye’ye yansıması, “sürdürülebilir kalkınma” kavramının çevre politikalarının merkezine yerleşmesi şeklinde olmuştur. Bu durum, ülkemizde çevre alanındaki politikaların, daha çok uluslararası etkinliklerin yansımaları ile şekillendiği ve geliştiği şeklinde yorumlanabilir. Doğru cevap A'dır.

Kirleten Öder kavramı onarımcı politika olarak tanımlanmaktadır. Boru Sonu (End of Pipe) Yaklaşımı olarak da bilinir. Doğru cevap B'dir.

Ulusal Çevre Eylem Planı (UÇEP), dır. Doğru cevap C'dir.

"Sosyo-Ekonomik Düzeyin Artırılması" olamaz. Doğru cevap D'dir.

“Çevrecilik” ise, çevreye duyulan ilgiden, bu ilgi ve çevre koruma kaygılarından hareketle tanımlanan ideolojiler ve hareketler olarak tanımlanır. Doğru cevap C'dir.

"Kirlilik Önleme yaklaşımı"dır. Doğru cevap B'dir.

Çevreyi kirletenlerin, maliyetini karşılama gereğini duymadıkları zararlı sonuçlara, ekonomi uzmanları dışsallık adını vermektedir.

1992 yılında gerçekleşen Rio Çevre ve Kalkınma Konferansı kararlarının Türkiye’ye yansıması, “sürdürülebilir kalkınma” kavramının çevre politikalarının merkezine yerleşmesi şeklinde olmuştur.

1973 - 1977 dönemini kapsayan ve 15 yıllık dönemin üçüncü kısmını oluşturan “Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı”, siyasal ve ekonomik belirsizliklerin başladığı, ithal ikameci büyümenin yarattığı sorunların ortaya çıktığı bir dönemde gündeme gelmiştir. Planda, çevre sorunları açısından ayırt edici özellik, ayrı bir çevre bölümünün olmasıdır.

1996 - 2000 döneminde gündeme gelen “Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı”, 1994 ekonomik krizinin etkileri ve Avrupa Birliği üyelik süreci ile birlikte “Gümrük Birliği” anlaşmasının politik - ekonomik kararları belirlediği bir dönemde şekillenmiştir. 7. Plan, çevre alanında bazı ilkleri barındırsa ve bu ilkler genelde kağıt üzerinde kalsa ve uygulama şansı bulmasa da; sürdürülebilir kalkınma felsefesinin doğal varlıkların korunması sürecinde belirleyici olması ve çevre öncelikli kaygılar taşıması açısından önemlidir.

Türkiye’de çevre politikalarının oluşturulması ve çözüm önerilerine yönelik en önemli çalışma ve politika belgesi ise Ulusal Çevre Eylem Planı (UÇEP) olmuştur. Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı döneminde, Dünya Bankası’nın desteği ile hazırlanan ve 1998 yılında Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) tarafından yayınlanan UÇEP Raporu, bugüne kadar çevre alanında hazırlanmış Türkiye’deki en kapsamlı politika dokümanıdır.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından her yıl hazırlanan; “İnsani Kalkınma Göstergesi”nde ülkelerin, ekonomik gelişmişlikleri dışında kalan göstergeleri dikkate alınarak bir değerlendirme yapılmaktadır. Bu çalışmada, ülkelerin gayri safi milli gelir dışında kalan değişik performansları göz önüne alınmaktadır.

Dünya Ekonomik Forumu, ABD’deki Yale ve Columbia Üniversiteleri’nin işbirliği ile 2000-2005 yılları arasında, ülkelerin “Çevresel Sürdürülebilirlik Göstergeleri”ni hesaplamıştır. Göstergelerin hesaplanmasında hava ve su kalitesi, iklim değişikliği, arazi koruma, biyolojik çeşitlilik, doğal varlık yönetimi, eko-etkenlik, çevre sağlığı, atık vb. konularda yetmişi aşkın değişkenden yararlanılmıştır.

Kirlilik önleme politikasında ise, herhangi bir yatırım veya üretim sürecinde oluşabilecek kirlilik ve atıklar tasarım, kaynak kullanımı ve üretim süreci aşamalarındaki yetersizlik, verimsizlik ve etkisizliğin bir sonucu olarak görülmekte ve soruna bu aşamalarda gerekli önlemler alınarak çözüm getirme amaçlanmaktadır. Bu nedenle, kirlilik önleme ve temiz üretimde, sadece atık oluşumu azaltılmakla kalınmamakta aynı zamanda tüm üretim süreci yeniden örgütlenerek köklü ekonomik faydalar da sağlanmaktadır.

Sekizinci Plan ile birlikte, kalkınma planları beş yıllık dönemler dışında ele alınmaya başlanmıştır.

1961 Anayasa’nın kabulü ve ardından 1962 yılı için bir “geçiş programı” sonrasında 1963 - 1967 yıllarını kapsayan “Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı” ve 1968 - 1972 yıllarını kapsayan “İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı” hazırlanmıştır. İstikrarlı büyüme ve kalkınma sağlanması amacıyla, 15 yıllık bir dönemi göz önüne alan bu planlarda, çevre sorunlarına ve çözümüne yönelik politikalara rastlanmamaktadır.