ÇEVRE SORUNLARI VE POLİTİKALARI

Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu’nca hazırlanan Ortak Geleceğimiz isimli
raporda, sürdürülebilir kalkınma kavramı en genel anlamıyla “karar vermede ekonomik ve ekolojik düşünceleri bütünleştirme ana teması ile bugünün gereksinimlerini ve beklentilerini geleceğin gereksinim ve beklentilerinden ödün
vermeden karşılamanın yollarının aranması” olarak tanımlanmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

1972’de 113 ülkenin katılımı ile yapılan Birleşmiş Milletler Stockholm Çevre
ve İnsan Konferansı, insanlığın geleceğini tehdit edici boyutlara varan çevresel
sorunlara çözüm aramak amacıyla uluslararası düzeyde atılan ilk adım olmuştur. Bu yüzden doğru cevap A seçeneğidir.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 1983 yılında Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu’na değişmenin küresel gündemini hazırlama görevi vermiştir. Böylece, 2000’li yıllara yönelik dengeli ve sürekli bir kalkınma için çevre stratejileri oluşturulması gereği üzerinde durulmuştur. Bu sürecin bir yansıması olarak, 1987 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na sunulan “Ortak Geleceğimiz” (Brundtland) Raporu ortaya çıkmıştır. Raporda özetle, çevre sorunları konusunda yaşananların küresel düzeydeki gelişmelerin bir sonucu olduğundan söz edilmekte, çevresel sorunların değişik ekonomik sistemleri de göz önüne alarak ve uluslararası işbirliği ile çözülebileceği vurgulanmaktadır. Ayrıca raporda, geleceğe yönelik çevre eylem planları üzerinde de durulmaktadır ki, bu yaklaşım 1990’lar ve 2000’li ilk on yıldaki birçok küresel çevre sorununda oluşturulmaya çalışılan uluslararası işbirliğinin temeli olarak görülebilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

1972 yılında Birleşmiş Milletler Stockholm Çevre Konferansı’nda, Konferans Genel Sekreteri Maurice Strong’un kullandığı “çevreyi dışlamayan kalkınma” ile yerel kaynaklardan adaletli bir biçimde yararlanmayı öngören bir kalkınma stratejisi gündeme gelmiştir. Bu şekilde  ekonomik sistemlerin çevre sorunlarına bakışlarına ilişkin görüşler tartışmaların odağına yerleşmiş ve “çevre - ekonomi” çelişkisi politik alanın önemli bir unsuru olmuştur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Arjantin kökenli Bariloche Vakfı tarafından yayınlanan “Yoksulluğun Sınırları” isimli çalışmada ise, Roma Kulübü’nün raporuna çok ciddi eleştiriler getirilirken, sınırlanması gerekenin büyüme değil, ülkelerin ölçüsüz ve eşitsiz tüketim alışkanlıkları olduğu savı ileri sürülmüştür. Bu tartışma çevre ve ekonomi açısından halen daha önemli bir yer tutmaktadır.

İki ülkenin komşu olmaması ve hatta aralarında siyasal anlaşmazlıklar olmasına rağmen çevre sorunlarıyla ilgili konferansa katılmaları bu durumun küresel olmasıyla açıklanabilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Birleşmiş Milletler, 1972 Stockholm Konferansı’ndan önce de bazı uzmanlık kuruluşları kanalıyla çevre sorunları ile doğrudan ya da dolaylı ilgilenmeye başlamıştır. BM’ye bağlı bu uzmanlık kuruluşları:
- UNESCO (BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü)
- FAO (BM Gıda ve Tarım Örgütü)
- WHO (BM Dünya Sağlık Örgütü)

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ile Biyolojik Çeşitlilik
Sözleşmesi Rio Konferansı’nda imzaya açılmıştır. Rio Konferansı’nda alınan kararlar doğrultusunda hazırlanan Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi de 1994 yılında imzaya açılmıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.

A,B,C,D  seçenekleri, 26 Ağustos-4 Eylül 2002 tarihleri arasında Johannesburg’da “Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi” konularına aitken E seçeneği,13–22 Haziran 2012 (BM) Sürdürülebilir Kalkınma Konferansı konusuna aittir. Doğru cevap E seçeneğidir.

- Birinci Çevre Eylem Programı (1973-1976)
- İkinci Çevre Eylem Programı (1977-1981)
- Üçüncü Çevre Eylem Programı (1982-1986)
- Dördüncü Çevre Eylem Programı (1987-1992)
- Beşinci Çevre Eylem Programı (1993-2000)
- Altıncı Çevre Eylem Programı (2001-2010) şeklinde olduğu için doğru cevap E seçeneğidir.

Çevre sorunlarına çözüm bulmak için uluslararası işbirliği ve dayanışmanın gerekli olduğu gerçeği ilk kez 5 Haziran 1972’de İsveç’in Başkenti Stockholm’de toplanan Birleşmiş Milletler “Çevre ve İnsan Konferansı”nda dile getirilmiştir.

1983 yılında ise Birleşmiş Milletler tarafından oluşturulan Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu, 1970’li yılların sonundan itibaren sıkça sözü edilen “sürdürülebilir kalkınma” kavramını resmi olarak ilk kez 1987 yılında yayınlanan ve Brundtland Raporu olarak da bilinen Ortak Geleceğimiz adlı raporda uluslararası düzlemde tartışmaya açmıştır.

Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu’nca hazırlanan Ortak Geleceğimiz isimli raporda, sürdürülebilir kalkınma kavramı en genel anlamıyla “karar vermede ekonomik ve ekolojik düşünceleri bütünleştirme ana teması ile bugünün gereksinimlerini ve beklentilerini geleceğin gereksinim ve beklentilerinden ödün vermeden karşılamanın yollarının aranması” olarak tanımlanmıştır.

Ticaret Kuramı ulusal çevre politikalarının uluslararası alandaki ekonomik sonuçlarından hareketle oluşturulan uluslararası politik yaklaşımları ve tercihleri tanımlar.

Çevre ile ilgili ilk girişimlerin Birleşmiş Milletler’e bağlı uzmanlık kuruluşlarınca yürütülmesi doğaldır. Birleşmiş Milletler, 1972 Stockholm Konferansı’ndan önce de bazı uzmanlık kuruluşları kanalıyla çevre sorunları ile doğrudan ya da dolaylı ilgilenmeye başlamıştır. BM’ye bağlı bu uzmanlık kuruluşları:

- UNESCO (BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü)

- FAO (BM Gıda ve Tarım Örgütü)

- WHO (BM Dünya Sağlık Örgütü)

Birleşmiş Milletler (BM) Çevre ve Kalkınma Konferansı (Brezilya, Rio de Janeiro - 1992) İlk konferansın ilkelerini izlemek ve yirmi yıllık birikimi değerlendirmek üzere toplanmıştır. Çok geniş katılıma sahne olan konferans, Dünya Zirvesi - Earth Summit- olarak da anılmaktadır.

Uygulama Planı yoksullukla mücadele, sürdürülebilir olmayan tüketim ve üretim kalıplarının değiştirilmesi, ekonomik ve sosyal kalkınmanın doğal kaynak temelinin korunması ve yönetilmesi ve sağlık konularını kapsamaktadır.

“çevre kaygıları” Avrupa Birliği düzleminde üye ülkelerin gündemine gelmiş, ilk kez 1972’de AET (Avrupa Ekonomik Topluluğu) Paris Bildirgesi’nde; “...ekonomik kalkınmanın selameti açısından, çevre sorunlarının çözümünde ortak politika ve eylem programından” söz edilmiştir.

“İstediğimiz Gelecek” başlıklı resmi belge, (A/ CONF.216/L.1) bir anlamda uluslararası alanda çevresel konulardaki dayanışma ve uzlaşma belgesi olarak kabul edilebilecek olan doküman: (i) Ortak Vizyonumuz; (ii) Siyasal Yükümlülüklerin Yenilenmesi; (iii) Yeşil Ekonomi; (iv) Sürdürülebilir Kalkınma için Kurumsal Çerçeve; (v) Eylem ve İzleme Çerçevesi; (vi) Yürütme Araçları gibi ana bölümler içeren ve ülkelere ciddi görevler tanımlayan bir belge olmuştur.

İlk kez, 1972 yılında Birleşmiş Milletler Stockholm Çevre Konferansı’nda, Konferans Genel Sekreteri Maurice Strong’un kullandığı “çevreyi dışlamayan kalkınma” ile yerel kaynaklardan adaletli bir biçimde yararlanmayı öngören bir kalkınma stratejisi gündeme gelmiştir. Böylece, ekonomik sistemlerin çevre sorunlarına bakışlarına ilişkin görüşler tartışmaların odağına yerleşmiş ve “çevre - ekonomi” çelişkisi politik alanın önemli bir unsuru olmuştur. Üretim ilişkileri, tüketim toplumu ve bu alandan doğal varlıklara yansıyan olumsuzluklar, yoksulluk, açlık, barınma gibi temel sorunlar, gelir eşitsizliği gibi sosyal ve siyasal sorunlar çevre - ekonomi tartışmalarını şekillendirmiştir.